Media-icmal 20.12.17

Bölgələrdə qeyri-neft sektorunun inkişafı, yerli vətəndaşlara qayğının səviyyəsi, ölkənin idxaldan asılılığının davam etməsi bugünki (20 dekabr, 2017-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır...

İsmayıllıda qeyri-neft sektorunun inkişafı

"Azərbaycan" qəzeti "Sürətli inkişafın təmin olunduğu məkan" sərlövhəli məqalədə İsmayıllı rayonun iqtisadi inkişafından bəhs edir.

Müəllifə görə, dünya yeni sınaq mərhələsindədir, bu, hamını narahat edir, ictimai-siyasi, sosial-iqtisadi sahədə arzuolunmaz gərginlik yaşanır.

Müəllif deyir ki, belə bir zamanda Azərbaycan dövlətinin inkişafa xidmət edən hədəflərə irəliləməsi düzgün siyasi kursla bağlıdır: "Səbəb aydındır: regionların inkişafı ilə bağlı qəbul olunan dövlət proqramları, qanunvericilik bazasında sahibkarların xeyrinə edilən dəyişikliklər, aqrar sektorda çalışan insanlara dövlətdən olan güzəşt və dəstəklər artıq öz bəhrəsini verməkdədir". Müəllif deyir ki, inkişaf edən bölgələr arasında İsmayıllı rayonu da var, turizm marşrutu üzərində olduğu üçün bu il bu məkanı 100 mindən çox turist ziyarət edib, bunun da 13 min nəfərdən çox xarici turistlər olub.

Yazıda vurğulanır ki, 2017-ci ilin ötən dövrü ərzində 171 milyon manata yaxın dəyəri olan məhsul istehsal edilib ki, bu da əvvəlki dövrlə müqayisədə 28,2% çoxdur.

Bəhs olunan dövrdə kənd təsərrüfatı məhsullarının həcmi 80 milyon 546.3 min manat təşkil edib ki, bu da keçən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 11 milyon 432 min manat və ya 16,5% çoxdur.

Məqalədə deyilir ki, əhalinin məşğulluğu təmin olunur, "Azərxalça" ASC tərəfindən Xalçaçılıq müəssisəsinin tikintisi başa çatıb və burada 170 nəfər toxucu işləyəcək, bütünlükdə isə rayonda 939 yeni daimi iş yeri açılıb.

Müəllif deyir ki, İsmayıllı sakinlərinin içməli su tələbatının ödənilməsi üçün bəzi kəndlərdə modul tipli sutəmizləyici qurğular quraşdırılır.

Məqalə müəllifi deyir ki, ötən payız 29 min 453 hektarda şum vurulub, dənli bitkilər əkilib, nəticədə rayonda 106 min 643 ton dənli və dənli-paxlalı bitkilər istehsal edilib, kənd təsərrüfatı bitkiləri əkib becərən 7662 nəfər istehsalçıya 1 milyon 998 min 650 manat yardım ödənilib.

Müəllif deyir ki, bəzi kəndlərdə 88 ha sahədə böyürtkən, moruq, giləmeyvə

yetişdirilməsi üçün örtülü təsərrüfat təşkil edilib. Yazıda deyilir ki,təhsil məsələsi də ilk planda olan məsələlərdən biridir və bu il buraxılış imthanını 777 məzun verib, 1, 5, 6 saylı məktəblərdə və bəzi kənd məktəblərində gösəricilər daha yüksək olub.

Özgəni bəzər...

"Ayna.az" saytında isə "Qayğıdan məhrum Azərbaycan vətəndaşı" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif Azərbaycan hökumətinin xarici və yerli tələbələrə qayğısı ilə müqayisəli şəkildə xarici və yerli vətəndaşlara münasibəti müzakirə edir.

Müəllif deyir ki, Azərbaycan hökuməti bu yaxınlarda İslam Əməkdaşlıq Təşkilatına (İƏT) üzv dövlətlərin vətəndaşlarına Azərbaycanda ali təhsil almaları üçün təhsil qrantları haqqında sərəncamı imzalayıb. 2018-ci ildən onlar üçün Azərbaycan ali təhsil məktəblərində ali təhsilin bütün pillələrində təhsil qrantı proqramı təsis edilir, proqram hər il 20 nəfər olmaqla, 5 ildə 100 nəfərin təhslini, həm də bu kateqoriya tələbələrin yataqxanadan tibbi müalicəyə qədər bütün təminatını nəzərdə tutur.

Müəllif xatıardır ki, hökumət bu qayğını öz tələbələrinə göstərmir və odur ki, adam Azərbaycan vətəndaşlığından çıxıb İƏT dövlətlərindən birinin vətəndaşı olmaq istəyir.

Yazı müəllifi xatırladır ki, Azərbaycan hökuməti öz vətəndaşları üçün xaricdə təhsil dövlət proqramını 2 ildir ki, bitirib:"Proqram 2 ildir ki, yenilənmir. Büdcədən bunun üçün pul ayrılmır. Amma İƏT dövlətlərinin vətəndaşları üçün büdcədən pul ayrılır. Buna ayrı-seçkilik və ya dövlətin vətəndaşına münasibəti kimi də baxa bilərik".

Müəllif deyir ki, İƏT-dən olan tələbələrə pusluz təhsildən pulsuz tibbi xidmətə kimi geniş imtiyaz nəzərdə tutulur, amma yerli tələbələrə belə imtiyaz yoxdur: "Bəs bu imtiyazlar Azərbaycan vətəndaşı olan tələbələrə niyə şamil edilmir? Azərbaycan universitetlərində təhsilin 85%-i ödənişli əsaslarladır və bu, həm də o deməkdir ki, Azərbaycan vətəndaşı olan tələbələrin (qaçqın və məcburi köçkünlər istisna olmaqla) 85%-i ödənişli əsaslarla təhsil alır".

Müəllif vurğulayır ki, Azərbaycan vətəndaşı olan tələbələrin təxminən 95%-nin indiki baha qiymtələrlə kirayədə yaşamaq, dərslik, qida təminatı və s. kimi problemləri var.

Bundan irəli gələrək, müəllif deyir ki, Azərbaycan ali məktəblərində uşaq oxutmaq çox çətindir, həm də yerli tələbələrin valideynlərinin verdiyi vergidən, uşağını oxutmaq üçün ödədiyi təhsil haqqından əcnəbilər yararlanacaqsa, daha deməyə söz qalmır: "Biz beləyik də. İdman yarışları keçiririk, yarışlarda iştirak edəcək dövlətlərə səxavətliliyimizi göstərmək üçün onların bütün xərcini öz üzərimizə götürürük.Var-dövlətimizi göstərmək istəyirik, başqa ölkələrin vətəndaşlarına imtiyazlar yaradırıq. Amma bu səxavətdən, bu var-dövlətdən öz balalarımız olan vətəndaşlarımıza qıymırıq. Evdə konfeti, yaxşı təamları qonaq üçün saxlayıb, öz uşaqlarımızdan gizlətdiyimiz kimi".

Biri inkişaf etmir, biri də sabit deyil

"Novoye Vremya" qəzeində isə "İqtisadiyyatda banan cənnəti" sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif qeyri-neft sahəsinin inkişaf etdirilməsinin prioritet elan olunmasına baxmayaraq, bu sahəyə aid məhsualların idxalının hələ də yüksək səviyyədə qalmasını ekspert Vahid Məhərrəmovla müzakirə edir.

Müəllif deyir ki, hökumət məmurlarının qeyri-xammal ixracının artması, iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi haqda bəyanatlarına baxmayaraq, idxal ərzağının həcmi artmaqda davam edir: "Nə alınır? Yerli aqrar sənaye nəinki tələbatı ödəyə bilmir, həm də idxal qidası önündə öz mövqelərini itirir. Hər halda, bu ilin10 ayının göstəriciləri bunu deəməyə əsas verir".

Ekspert V.Məhərrəmov da bu ilin 10 ayı ərzində kənd təsərrüfatında ciddi geriləmələr olduğunu deyir, ötən illərə aid göstəricilərlə müqayisədə ixracın əhəmiyyətli dərəcədə endiyini, idxalın yüksək inkişaf dinamikasında olduğunu bildirir: "Cəmi 5 il əvvəl ölkəyə 815 milyon dollar həcmində ərzaq idxal olunurdu, bu ilin 10 ayında isə bu rəqəm 1 milyard 121 milyon dollara yüksəlib".

V.Məhərrəmliyə görə, birmənalı olmyan durum yaranır, bir tərəfdən hökumət neft sahəsindən asılı olmayan sabit qeyri-xammal ixracından danışır, statistika isə zəruri ərzaq məhsullarının idxalının artdığını göstərir və bu, əslində ölkə iqtisadiyyatının inkişafı haqda deyilənləri təkzib edir.

Ekspert deyir ki, bu müddət ərzində ət idxalı 3,7 dəfə artıb ki, pul ifadəsində bu, 54 milyon dollar deməkdir, diri ət çəkisində mal idxalı 2 dəfə çoxalıb, süd və süd məhsullarının idxalında 2 dəfədən çox artım var: "Əgər 5 il öncə, yəni, 2012-ci ilin yanvar-oktyabr aylarında ölkəyə 54 milyon dollarlıq süd və süd məhsulları gətirilirdisə, bu ilin 10 ay ərzində bu rəqəm 103 milyon dollara yüksəlib. Eyni zamanda, kərə yağı, kartof, meyvə, tərəvəz və s. kənd məhsulları idxalı da əhəmiyyətli dərəcədə artıb".

V.Məhərrəmov deyir ki, son 5 ildə dünya bazarındakı qiymət dəyişiklikləri də buraya əlavə edilsə, idxalın istər pul, istər natural şəkildə artımının hansı səviyyədə olduğunu görə bilərik.

Müəllif qeyri-neft sektorunun inkişafının da hiss edilən olmadığını deyir və gələn ilə bu sektorda 2,7% artım gözlənilməsini olduqca az sayır, ixracda neft,qazın qeyri-neft sahəsini bir neçə dəfə qabaqladığını söləyərək, buna görə də rəsmi Bakının "nefti unudun" bəyanatının vaxtından çox əvvəl səsləndiyini bildirir.

Müəllif deyir ki, qeyri-neft sahəsi ölkəni müəyyən həcmdə valyuta ilə təmin edə bilmək üçün ən azı 10-12% həcmində artmalıdır.

Müəllifə görə, qeyri-neft sektoru yetərli inkişaf etmir, neftin qiyməti isə sabit deyil, odur ki, ölkə iqtisadiyyatını xoş günlər də gözləməyə bilər.