Media-icmal 27.10.2016

Azərbaycanda əlverişli biznes mühitin olması, kəndlərin sürüşmə səbəbləri, depressiyanın geniş yayılması, qadınlara qarşı zorakılıq bugünkü medianın aparıcı mövzusudur.

Dünyanın beş dövlətindən biri...

“Azərbaycan” qəzeti “Azərbaycan dünyada ilk beş dövlətdən biridir”

(http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=108513) sərlövhəli məqaləni Dünya Bankının “Doing Business 2017” hesabatında ölkədə biznes mühitini yüksək qiymətləndirməsinə həsr edib.

Müəllif bu nəticələrin əldə olunması səbəblərini belə izah edir: “Azərbaycanda son 13 ildə əldə olunmuş iqtisadi nailiyyətlərin əsasında müasir çağırışlara cavab verməklə həyata keçirilən islahatlar, prezident İlham Əliyevin düşünülmüş, gələcəyə hesablanmış, xalqın və dövlətin milli maraqlarına xidmət edən məqsədyönlü və praqmatik siyasəti dayanır”. Müəllifə görə, elə bu siyasətin   yekunu olaraq ölkədə həyata keçirilən inkişaf strategiyası bütün sahələrdə öz nəticəsini göstərib.

Müəllif hesab edir ki, yeni neft strategiyasının öz bəhrəsini verdiyi dövrdə geridə qoyulan hər bir il ölkənin davamlı yüksəlişi, dinamik və kompleks tərəqqisi kimi əlamətdar olub. Ötən hər bir ildə milli iqtisadiyyatın rəqabət qabiliyyəti artaraq ixrac potensialının möhkəmlənməsinə müsbət təsir edib: “Elə bunun nəticəsidir ki, dünyanın ən nüfuzlu iqtisadi institutlarının araşdırmalarında, hesabatlarında Azərbaycana böyük diqqət yetirilib, ölkəmizlə bağlı göstəricilər mütəmadi olaraq müsbətə doğru dəyişib. Dünya İqtisadi Forumu, Dünya Bankı və digər mötəbər ünvanların hər il hazırladıqları hesabatlar bunu təsdiqləyən mühüm sənədlər kimi çıxış ediblər”.

Məqalədə deyilir ki, Azərbaycanın iqtisadi strategiyasının prioritet istiqamətlərindən biri sahibkarlığın inkişafı, əlverişli biznes mühitinin təmin olunmasıdır. Odur ki, Azərbaycanda sahibkarlığın inkişafına xüsusi diqqət göstərilir, sistemli və kompleks tədbirlər həyata keçirilir.

Müəllif deyir ki, ölkədə elan olunan yeni iqtisadi siyasətin prioritetlərindən biri də biznes mühitinin inkişafı, iqtisadiyyata sərmayə qoyuluşunun stimullaşdırılmasıdır. Odur ki, ilin əvvəlindən həyata keçirilən islahatlarda biznes mühitinin inkişafı ilə bağlı məqamlar da öz əksini tapıb. Müəllif hesab edir ki, dövlət qurumlarının tərkibində yaradılan Apellyasiya şuraları sahibkarları məmur özbaşınalığından qoruya bilən mexanizmdir.

Daha sonra müəllif biznes mühitinin ayrı-ayrı sahələrində adı çəkilən  hesabatda Azərbaycana dair irəliləmə göstəriciləri sadalayaraq nəticələri belə dəyərləndirir: ““Doing Business 2017” hesabatı bir daha göstərir ki, Azərbaycan inkişaf yolundadır və həyata keçirilən islahatlar öz nəticəsini verir”.

Obyektə qurban gedən kənd-Urva

“Azadlıqinfo” saytı “Meşələri kəsib obyektlər tikməsəydilər indi sürüşməzdik” (http://www.azadliq.info/162372.html) sərlövhəli məqalədə Qusarın Urva kəndində sürüşmə baş verməsinin səbəbləri araşdırılır.

Məqalədə deyilir ki, kənd sakini Qiyasəddin Əzəmətov son günlər kənddə baş verən sürüşmənin səbəbini vaxtilə ağacların kütləvi şəkildə kəsilməsində görür: “Kənddəki ağacları kəsib yerində obyekt tikəndə çox yerə yazdım ki, bu ağacların kötükləri torpaq sürüşməsinin qənimidir. Onları kəsməklə kəndin gələcəyini təhlükəyə atırlar”.  Vaxtında yazdıqlarına məhəl qoyulmayan Q.Əzəmətov indi ona başqa yerə köçmək təklifi edildiyini deyir. Çünki sürüşmə artıq evinə qədər gəlib çıxıb.

Q.Əzəmətov deyir ki, kəndin böyükləri kənddə ağac əkməyi tövsiyə ediblər, amma ağac kəsməyi heç vaxt deməyiblər: “O vaxtlar böyüklərimiz də tövsiyə edərdilər ki, ağacları kəsməyək. Çünki onların dərin kötükləri torpağın dərinliyinə nüfuz edir, torpağın altında şaxələnir, bərkiyir, sürüşmənin qarşısını sədd kimi alır”.    Onun sözlərinə görə, o vaxt bu zonada ağacları ona görə sıx əkərdilər. Kənd sakini deyir ki, son illər dərəbəylik oldu, meşələri kütləvi qırıb apardılar: “Kəndin içində hər yer satıldı, ağacları kəsib kafe, mağaza tikdilər. Mən Bakıya yazırdım, o vaxtkı başçı çağırıb danlayırdı ki, “ay Qiyasəddin kişi, utanmırsan, hər şey qurtarıb, indi də ağac kötüyündən Bakıya yazırsan”. Heyf, indi o başçı yoxdur, ona deyərdim ki, mən bu gün üçün yazmışdım”.

Məqalədə deyilir ki, kəndin digər sakini Nəzməddin Qaraçayov hələlik köçürmə haqqında ona heç bir söz deyilmədiyini bildirir: “Ancaq kəndin o tərəfində nəsə belə söz-söhbət var. Hara köçürsələr getməkdən başqa əlacımız yoxdur. Mənim tanışlarım var, onlara deyiblər ki, “2-3 günlük yer tap, köç, sonra ev verəcəyik. Bizə hələ heç nə deyilməyib. Bu sürüşmə isə meşədən gəlir”.

N.Qaracayev də düşünür ki, bu sürüşmənin səbəbi ağacların qırılması və torpaq altında boşluqların yaranmasıdır.  Onun fikrincə, o vaxt elə Qənərçay kəndi də belə sürüşmə nəticəsində əldən gedib. N.Qaracayev hesab edir ki, gərək vaxtında qarşısını alaydılar, torpaq sürüşdükcə bunlar ağacları kəsiblər, bu da onun nəticəsidir”.

Məqalədə deyilir ki, Qusar Rayon İcra Hakimiyyəti isə sürüşməyə səbəb kimi meşələrin qırılmasını yox, son illər yağan güclü yağışların torpağı yuyub aparmasını göstərir. Həm də Qusar Rayon İcra Hakimiyyətində bu düşüncədədirlər ki, Urva sürüşmə zonasında yerləşən kənddir və 8 il öncə Qənərçay kəndi də belə sürüşmə nəticəsində köçürülüb.

Ən geniş yayılan xəstəlik- depressiya

“Exo” qəzetində isə “Azərbaycanda ən geniş yayılmış xəstəlik depressiyadır” (http://ru.echo.az/?p=49579) sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif deyir ki, depressiya bütün dünyada olduğu kimi Azərbaycanda da artır. Müəllif yerli mütəxəssislərə istinadən ölkədə vətəndaşların psixiatrlara ən çox depressiya ilə bağlı müraciət etdiklərini bildirir.: “Bu gün əhali arasında ən geniş yayılan xəstəlik depressiyadır. Depressiyadan müxtəlif vaxtlarda insanların 15-20%-i əziyyət çəkir. Depressiya elə xəstəlikdir ki, iştaha, gündəlik rejimə, yuxuya, başqa insanlarla əlaqələrə təsir göstərir. Müalicə alınmadığı halda depressiya bir neçə il uzana bilir”. Bunu isə qəzetə Psixi Sağlamlıq Mərkəzinin rəhbəri, tibb elmləri doktoru Fuad İsmayılov şərh edir.

Onun sözlərinə görə, bütün dünyada olduğu kimi Azərbaycanda da depressiya kişilərlə müqayisədə qadınlar arasında iki dəfə çoxdur. F.İsmayılov bunun səbəbini belə izah edir: “Səbəb budur ki, qadınlar daha çox həssas və emosionaldır, onlar zorakılığa daha çox məruz qalırlar. Hər 100 min insana 5 intihar düşür, intihar isə bir qayda olaraq depressiyanın nəticəsidir”.

F.İsmayılova görə, depressiyanın artmasının əsas səbəblərindən biri həyat sürətinin güclənməsi, sosial problemlərdir. Alimə görə, insanın özündən asılı olmadan bioloji proseslər orqanizm daxilində depressiya yaradır : “XXI əsr özü depressiya əsridir. Son illər psixoloji yardıma kəskin şəkildə ehtiyacı olan insanların sayı artıb. Bu o insanlara aiddir ki, öz həyatlarında çoxsaylı stresslərlə qarşılaşırlar”. 

Rəsmi rəqəmlərə şübhə

“Bizim Yol” qəzetində “Qadınlar zorakılıq meydanında tək qalıb” sərlövhəli

(http://www.bizimyol.info/news/86724.html) məqalədə qadınlara qarşı zorakılıq hallarının rəsmi statistikaya uyğunluğu müzakirə edilir.

Belə ki, BMT-nin Əhali Fondu və Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin apardığı sorğunun nəticələrinə görə, Azərbaycanda 15 yaşından sonra qadınların 24 faizi müxtəlif formada zorakılığa məruz qalması haqda məlumat yayıb. Bu zorakılığa məruz qalma hallarına ən çox Abşeron yarımadası və Lənkəranda rast gəlindiyi, xüsusilə, məcburi köçkün və qaçqınlar arasında zorakılıq hallarının 26 faiz həcmində olduğu deyilir. Səbəb kimi isə qanunvericiliyin kifayət qədər icra edilməməsi və günahkarların cəzasız qalması göstərilir.

Amma bəzi QHT rəhbərləri bu rəqəmlərə şübhə ilə yanaşırlar. “Təmiz Dünya” İctimai Birliyinin rəhbəri Mehriban Zeynalova  BMT nümayəndəsinin qeyd etdiyi bəzi məqamlarla razı deyil: “Qeyd olunan zorakılığa məruz qalma hallarına ən çox Abşeron yarımadası və Lənkəranda rast gəlinməsi fikri ilə tam razı deyiləm. Çünki qeyd edilən ərazilərdən başqa gündəlik mətbuatda izlədiyimiz faktlar uyğunsuzluq təşkil edir. Mən bilmirəm araşdırma necə aparılıb, və ya hansı ərazilərdə aparılıb, yoxsa bütün Azərbaycanımı əhatə edib”.M.Zeynalova deyir ki, bu tədbirdə qadın qatillərinin statistikası,  eləcə də ərazisi göstərilməyib.

Qadın Krizis Mərkəzinin rəhbəri Mətanət Əzizova da hesab edir ki, hesabatda rəqəm az göstərilib M.Əzizova bildirir ki, son 10 ildə məhz QHT-lər ailə zorakılığının qurbanlarına yardım edirdilər: “Ancaq son iki ildir QHT-lərə qarşı olan məhdudiyyətlər nəticəsində problemə qarşı mübarizə azaldı, insanlara kömək edilmədi. Ümid edirəm ki, qrant haqda qanuna dəyişiklik olacaq və QHT-lər rahat şəkildə insanlara yardım edə biləcəklər”.