Media-icmal 31.05.2017

Azərbaycanda Xəzər Neft-Qaz sərgilərinin keçirilməsinin əhəmiyyəti, kiçik və orta bzinesə təhlükə, daha beş bankın bağlana bilməsi ehtimalı, Azərbaycan Beynəlxalq Bankının restrukturizasiya səbəbləri bugünkü (31 may, 2017-ci il) medianın aparıcı mövzusudur.

Heydər Əliyevin qoyduğu təməl

"Azərbaycan" qəzeti "Təməli Heydər Əliyev tərəfindən qoyulan möhkəm əməkdaşlıq platforması" sərlövhəli məqalədə Azərbaycanda müntəzəm keçirilən

(http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=123225) qaz-neft sərgilərinin əhəmiyyətindən danışılır.

Müəllif bu gün, yəni mayın 31-də Bakıda Xəzəryanı regionun energetika sektorunda ən böyük tədbir olan XXIV Beynəlxalq Xəzər Neft və Qaz Sərgi və Konfransının öz işinə başladığını, Bakı Ekspo Mərkəzində 4 gün davam edəcəyini bildirir.

Müəllif bu sərginin "əsrin müqaviləsi" olan neft kontraktlarının müjdəçisi adlandırır, belə ki, ilk sərgi Bakıda 1994-cü ilin mayında, "Azəri-Çıraq-Günəşli" yataqlarının tammiqyaslı işlənməsi sazişinin imzalanmasından cəmi bir neçə ay öncə keçirilib: "O dövrdə Azərbaycan riskli ölkə kimi tanınırdı. Odur ki, burada belə bir tədbirin keçirilməsinin özü çətin məsələ idi. Lakin sərginin keçirilməsi ulu öndər Heydər Əliyevin təşəbbüsü idi, onun reallaşması da məhz ümummilli liderin böyük təşkilatçılığı və dünyadakı siyasi nüfuzu sayəsində baş tutdu".

Məqalədə deyilir ki, həmin vaxtdan bu yana Beynəlxalq Xəzər Neft və Qaz Sərgisi 24 dəfədir ki, ardıcıl hər il keçirilir və təkcə regionun deyil, bütün dünyanın sözügedən sahədə çalışan şirkət və mütəxəssislərinin işgüzar əlaqələrinin qurulması üçün möhkəm platformaya çevrilib.

Müəllif deyir ki, sərginin açılış mərasimində hər il prezident İlham Əliyevin iştirakı tədbirin yüksək statusunu bir daha təsdiqləyir, hesablamalar göstərir ki, hər sərgiyə 10 min nəfərdən çox yerli və xarici mütəxəssis tamaşa edir.

Müəllif vurğulayır ki, hazırkı sərgiyə dünyanın 30 ölkəsindən 289 şirkət gəlib. "Iteca Caspian" və onun böyük britaniyalı tərəfdaşı "ITE Group" şirkətləri çıxış edir.

Yazıda deyilir ki, ötən 23 il ərzində Xəzər Neft və Qaz Sərgisi öz forma və məzmununu zənginləşdirib, indi hər il sərgi ilə yanaşı, eyniadlı konfrans da keçirilir. Bu konfranslarda beynəlxalq neft-qaz aləmində baş verən ən ümdə məsələlər müzakirə olunur.

Müəllif deyir ki, builki konfransın da mövzuları aktualdır, burada dünyanın 30 ölkəsini təmsil edən 400-ə yaxın nümayəndə iştirak edir və 40-dan çox məruzə gözlənilir.

Kiçik və orta biznesə təhlükə

"Exo" qəzeti "Azərbaycanda orta və kiçik biznesə təhlükə" sərlövhəli məqalədə (http://ru.echo.az/?p=5982) suala cavab ekspertlərlə axtarılır.

"Azərbaycanın biznes-seqmentinə xarici valyuta çatışmır, iqtisadiyyat isə xarici valyuta olmadan inkişaf edə bilməz, çünki təəssüf ki, biz idxaldan asılı ölkəyik. 2016-ci ilin analoji dövrü ilə müqayisədə Azərbaycanın valyuta bazarı 2017-ci ilin yanvarında 3,27 dəfə azalıb və bu meyl davam edərsə, ilk növbədə orta və kiçik biznes üzərində təhlükə yaranar. Bazar dövriyyəyə valyuta və ilk növbədə də dollar tələb edir. Dövriyyədə nə qədər az pul olarsa, mal dövriyyəsində də durum o qədər pis olar". Bunu qəzetə ekspert Nəriman Ağayev şərh edir.

N.Ağayev deyir ki, valyuta bazarının kiçilməsi iqtisadiyyatın inkişafının dayanmasına səbəb olacaq, artıq son məlumatlara görə, Rusiya ilə mal dövriyyəsində enmələr müşahidə edilir, digər tərəfdaşlarla da münasibətdə belə tablo var.

Müəllif hesab edir ki, belə bir durumun yaranmasına görə Mərkəzi Bank məsuliyyət daşyır: "Qeyd etmək lazımdır ki, bu, manatin devalvasiyanın nəticəsi deyil, düzdür, manatın devalvasiyası öz rolunu oynayıb, amma bu, əsas səbəb deyil. Bu hər şeydən öncə Mərkəzi Bankın "xidmətidir" ki, yüksək tələbat səbəbindən dolları bazardan yığışdırıb. Dollar çatışmazlığı isə nəinki xarici, hətta yerli sahibkarların Azərbaycan bazarını tərk etməyə səbəb olur".

N.Ağayev vurğulayır ki, bu məsələ bir az da belə davam edərsə biznes-seqment Azərbaycan bazarına marağı itirəcək.

Daha sonra müəllif Mərkəzi Banka istinadən dollar əməliyyatlarının həcminin azalmasını nəzərə çatdırır, belə ki, 2016-cı ilin analoji dövrü ilə müqayisədə bu dollar əməliyyatı 3,41 dəfə azalıb, yəni 2016-cı ildə 612 milyon 494,7 min dollar olan dövriyyə 2017-ci ildə 179 milyon 751,9 min manata enib.

Müəllifə görə, son vaxtlar Mərkəzi Bank valyuta ehtiyatlarının nisbətən artırdığını desə də son illərdə əhəmiyyətli dərəcədə azalan valyuta ehtiyatları həcminə qayıtmaq üçün hələ çox səy göstərməlidir.

Davam edən dərin böhran

"Novoye Vremya" qəzetində dərc edilən "Daha beş bank bağlanmaq həddindədir" sərlövhəli (http://www.novoye-vremya.com/w93563/.../#.WS2vvmiLTIU0) məqalədə müəllif ölkənin bank sektorunun mövcud durumunu müzakirə edir.

"Bu gün bank sektoru dərin böhran keçirir, zərər daim artır, bu durumda "yaşamağı" bacarmış banklar bölmələr və personal şəbəkəsini azaldır, xərcləri optimallaşdırmağa və itkiləri azaltmağa səy edirlər".

Müəllif deyir ki, Mərkəzi Bank indiyə kimi bəzi səmərəli islahatlar keçirməli idi ki, bunları etməyib və müxtəlif alətlər vasitəsilə biznesə təzyiq göstərir, bunun da nəticəsi olaraq bank sektorunda yalnız o banklar qalıb ki, xarici kapitalı var və onlar dolların, eləcə də bir neçə dövlət bankının hesabına yaşayırlar.

Müəllif vurğulayır ki, qalan banklar ya özünüləğv etməklə bank bazarından gedir, ya da ora müvəqqəti inzibatçı təyin edilir.

Daha sonra müəllif Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatasının (MBNP) rəhbəri Rüfət Aslanlıya istinadən bank sektorundakı durumla bağlı deyir ki, problemli kapitala malik beş bank xüsusi nəzarət altındadır və ilin ortasına kimi bu problemi həll etməlidir və bu banklardan 4-nün bazardan gedəcəyi şəksizdir.

Müəllif deyir ki, digər tərəfdən, bank sektoru hazırda beiznes-kreditləşmə, bahalı kredit problemləri yaşayır, bu sahədə rentabelliyi saxlamaq üçün manat illik 22-26%-ə, xarici valyutada isə 13-15%-ə kredit verilir.

Müəllif bank sektorundakı durumu təhlil etdikdən sonra belə qənaət ifadə edir ki, bankların bu duruma düşməsinə görə bir tərəfdən, Mərkəzi Bank, digər tərəfdən isə MBNP məsuliyyət daşıyır.

Yazı müəllifi Beynəlxalq Bankdakı durumu, sıradan çıxmış 11 bankın və daha 5 bankı eyni taleyin gözləməsini də nəzərə almaqla bank sektorunda tammiqyaslı dərin böhranın davam etdiyini deyir.

Müəllif hesab edir ki, bank sektorunun məsələsi bütün iqtisadiyyatın məsələsidir, məhz iqtisadiyyat bank sistemini tələb edib və onu dəstəkləməlidir.

Yazıda deyilir ki, əgər real sektor müxtəlif struktur səbəbilə inkişaf edə bilmirsə, bank sektorunun potensial imkanlarını aça bilməsi üçün, sadəcə, kreditləşmə çatışmır: "Onlar bir-birinə bağlıdır, çünki kredit qoyan iqtisadiyyat özüdür ki, bütün bankların stimulyatorudur. Beləliklə, biz Mərkəzi Bankın siyasətilə əsl maliyyə böhranına gəlib çıxmışıq. Dünya bazarında isə neftin qiyməti bəzi investorların gözləntilərinin əksinə hələ də dəyər itirməkdədir və neftin yüksək qiymətinə olan ümidlər özünü doğrultmadı".

Müəllifə görə, bu isə o deməkdir ki, qarşıda heç də rahat zaman gəlmir.