Media-icmalı 06.02.18

Azərbaycanda növbədənkənar prezident seçkilərilə bağlı qərara iki fərqli baxış və Azərbaycanın bəzi beynəlxalq reytinqlərdə neqativ mövqedə olması bugünkü (06 fevral, 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır.

İlham Əliyev alternativsizliyi

"Azərbaycan" qəzeti "İlham Əliyev -mütləq çoxluğun namizədi" sərlövhəli məqalədə dövlət başçısı İlham Əliyevin bu il aprelin 11-nə təyin edilən növbədənkənar prezident seçkiləri haqda qərarını dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, 1992-ci ildə prezident Ayaz Mütəllibovun, 1993-cü ildə prezident Elçibəyin hakimiyyətdən devrilmələrilə bağlı növbədənkənar prezident seçkiləri haqda qərarlar da nəzərə alınsa bu, üçüncü növbədənkənar qərardır.

Müəllifə görə, indiki qərar siyasi təlatümlərin yox, prezidentin öz siyasi qərarıdır. "Seçkilərin növbədənkənar keçirilməsi birmənalı olaraq ölkədə aparılan genişmiqyaslı islahatların yaratdığı hüquqi, siyasi tələblərə bağlıdır. Qlobal miqyasda tüğyan edən maliyyə böhranı son 4 il ərzində Azərbaycanda da özünü büruzə verdi. Amma yürüdülən düşünülmüş siyasətin səmərəliliyi və o dövrədək aparılan islahatların məqsədyönlülüyü Azərbaycanı digər dövlətlərin üzləşdliyi böyük iqtisadi-sosial təlatümlərdən xilas edib".

Yazı müəllifi deyir ki, islahatlar qeyri-neft sektorunu inkişaf etdirdi və "böhran şəraitində inkişaf" kimi dəyərləndirildi.

Müəllif 2016-cı ildə Konstitusiyaya dəyişikliklərilə bağlı referendumu təkmilləşmə, modernləşmə, demokratikləşmə, davamlı inkişaf və s. proseslərin əsası adlandırır.

"İndiki şərait prezidentdən vacib qərarların qəbulunu tələb edir, elə seçkilərin 6 ay irəli çəkilməsi də yeni islahatlar kursunun vacib proqramlarının icrasını tez başlamaq üçün İlham Əliyevin xalqdan yeni etimad almasına hesablanıb", - müəllif seçkilərin irəli çəkilməsini belə izah edir.

Seçkilərə gəlincə, müəllifə görə, ölkədə seçki kampaniyası qeyri-rəsmi başlayıb, belə ki, Yeni Azərbaycan Partiyası, Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyası İlham Əliyevi prezidentliyə namizəd kimi irəli sürüb.

Müəllif vurğulayır ki, prezident İlham Əliyevin Azərbaycanı daha da qüdrətləndirmək və dünya birliyinə sivil, modern dövlət kimi qəbul etdirmək missiyası var və ötən 15 ildə buna nail olunub.

Müəllifə görə, prezidentə olan etimad ümummilli məna kəsb edir, İlham Əliyev qarşıdakı prezident seçkilərinə də bu misilsiz güc və yüksək siyasi potensialla - xalqın yeganə namizədi olaraq gedir.

Yazı müəllifi İlham Əliyevlə yarışa girəcək şəxsləri "siyasi macəraçılar" sayaraq hesab edir ki, onlar 10 dəfə az səs toplayaraq birmənalı uduzacaqlar.

Məqalədə deyilir ki, İlham Əliyevin qazanacağı qələbəni bütün sosioloji sorğular, yerli və xarici ekspert rəyləri, ən əsası xalqın birmənalı mövqeyi indidən təsdiqləyir.

Xalqsız seçki...

"Azadlıqinfo.az" saytında isə "Qaranlıq hökumətin aydınlığı" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif dövlət başçısı İlham Əliyevin bu il aprelin 11-də növbədənkənar prezident seçkiləri ilə bağlı qərarını öz baxış bucağından dəyərləndirir.

Müəllif hesab edir ki, ölkə uzun illərdir ki, zülmətə qərq olub və uzun illərdir ki, bir qrup adam bu zülmətdə yalan və talan çırağı yandırıb: "Milyonlarla insan isə bu "çıraq"ın işığına toplaşıb. Əlbəttə, belə işıq ancaq sahibinin yolunu aydınlada bilər. Həmin milyonlar isə bu "işıq"ın ətrafında zülmətə adaptasiya olunur".

Hökumət təmsilçilərinin ölkə vətəndaşlarına münasibətdə "hər şeyi qara rəngdə görürsüz" ittihamında həqiqət payı olduğu deyən müəllif bunun səbəbi kimi hakimiyyətin vətəndaş üçün hər yeri qaranlığa bürüməsini göstərir.

Yazıda deyilir: "Vətəndaş bunların "çıraq"ından faydalana bilmir. Bu ölkədə yalnız hökumət komandasının yolunda aydınlıq olur, ona görə ki, hökumətin bütün qərarları qaranlıqlardan qidalanır. Benzinin qiymətini gecə qaldırırlar, milli valyutanı gecəyarısı ucuzlaşdırırlar, kommunal xərclərin artmasıyla bağlı qərarları qaranlıqda qəbul edirlər və.s".

Müəllif məlum qərarla bağlı deyir ki, fevralın 5-də xəbər tuturuq ki, prezident seçkilərinin vaxtını da gecəyarısı dəyişiblər, oktyabr ayında baş tutmalı olan seçkini aprel ayına qədər "sürüşdürüb"lər, qaranlıq işlərini yenə də "qaranlıqda" görüblər.

Müəllif hesab edir ki, hakimiyyət bu ölkəyə ağ günlərin gəlməməsi üçün əlindən gələni edir, buna görə də Azərbaycanın adı "qara siyahı"lardan əksik olmur.

Müəllifə görə, bir həqiqət də budur ki, Azərbaycanda son 25 ilin bütün seçkiləri "seçici" olmadan keçirilib: "Seçiciləri "karusellər, topa bülletenlər, MSK-nın fokusları əvəz edib. Yəni, xalq heç vaxt hakimiyyətin mənbəyi ola bilməyib və Konstitusiyanın 1-ci maddəsi həmişə əsirlikdə olub".

Oktyabrda keçirilməli olan seçkinin aprelə qədər irəli çəkilməsi ilə bağlı müzakirələrin aparılmamasını müəllif vətəndaşa verilən qiymətin göstəricisi sayır.

Müəllif iddia edir ki, seçkini 9 ay irəli çəkmək 9 ay tez saxtalaşdırmağa start vermək, digər namizədlərin necə təbliğat aparacağını nəzərə almamaq, demokratiyanı imitasiyadan belə imitina etməkdir.

Yazı müəllifinə görə, bu addım hökumətin narahatlığının, qorxusunun, beynəlxalq aləmdə limitinin bitməsinin, sığındığı Rusiyanın sığortasına belə etibar etməməsinin, xalqın kütləvi narazılığının, oktyabra qədər ölkədə vəziyyətin daha da pis olacağının etirafıdır.

Bir sözlə, hökumət növbəti dəfə seçicisiz seçkiyə start verir...

Büdcə şəffaflığında Azərbaycan mənfi reytinqdə

"Exo" qəzetində "Beynəlxalq reytinqlərdə neqativ Azərbaycan" sərlövhəli məqalə diqqəti cəlb edir.

Müəllif Azərbaycanın beynəlxalq reytinqlərdə aşağı yerlər tutmasının səbəblərini iqtisadçı-ekspert, professor Elşad Məmmədovla müzakirə edir.

E.Məmmədov Beynəlxlaq Büdcə Tərəfdaşlığı təşkilatının büdcə şəffaflığına görə reytinqində Azərbaycanın 115 ölkə arasında 100 baldan cəmi 34 balla 77-ci yeri tutmasını göstərir: "Azərbaycanda büdcə tamamilə hökumətin əlindədir. Onun formalaşmasında müstəqil ekspetlər birliyi, ictimaiyyət iştirak etmir. Məhz bu səbəbdən Azərbaycan yumşaq ifadə etsək büdcə şəffaflığına görə, reytinqdə pis yer tutub". Bu şərhi qəzetə iqtisad edlmləri doktoru, professor Elşad Məmmədov verib.

Ekspert deyir ki, büdcə göstəricilərinin formalaşdırılması ilə bağlı məsələlər hakimiyyətin yuxarı orqanlarının müstəsna səlahiyyətidir, amma dünya təcrübəsi sübut edir ki, onun üzərində qeyri-hökumət ekspertlər birliyi və ictimaiyyətin iştirakı olduqda büdcə dəqiq və səhvsiz formalaşdırılır və icra edilir.

"Söhbət təkcə büdcənin şəffaflığından getmir, büdcənin səmərəli reallaşdırılması, onun müasir iqtisadiyyat reallıqlarına nə dərəcədə cavab verməsi Azərbaycan üçün aktual məsələ olaraq qalır. Bu parametrlər üzrə göstəriciləri yaxşılaşdırmaq üçün dövlət büdcəsinin formalaşdırılmasına çıxışı açmaq lazımdır".

E.Məmmədov hesab edir ki, büdcə şəffaflığı problemi Azərbaycanda ilk dəfə deyil, amma hökumətin iqtisadi blok strukturları da, elə parlament də büdcə formalaşdırılması üçün xarici təcrübəyə müraciət etmək fikrində deyil.

Ekspert deyir ki, ona görə də büdcə bütünlüklə hökumətin əlindədir, bu prosesdə hər hansı müstəqil ekspert birliyi iştirak etmir: "Mən bu prosesdə iştirak etmək istədim, amma təəssüf ki, buna çıxış yoxdur. Bu da var ki, büdcənin nə qədər yaxşı formalaşdırılmasından iqtisadiyyatın sonrakı illərinin nəticələri asılı olur".

E.Məmmədov bu reytinqin 2006-cı ildən bu yana Azərbaycan üçün ən aşağı reytinq olduğunu bildirir, sonuncu dəfə Azərbaycan 2015-ci ildə 51 bal yığmaqla mənfi nəticə göstərdiyini vurğulayır.

Ekspert xatırladır ki, dünyada büdcə şəffaflığı üçün orta göstərici 43 baldır ki, Azərbaycan bu sıraya da aid deyil.

E.Məmmədov deyir ki, dövlət idarəçiliyinin səmərəliliyini artırmaq üçün təkcə şəffaflıq və vətəndaşların məlumatlara çıxış əldə etməsi yetərli deyil, həm də onların büdcə prosesində iştiraklarına imkan vermək də vacibdir.