Media-icmalı 14.0418

Bu il aprelin 11-də keçirilmiş Azərbaycan prezidenti seçkilərinə dair ATƏT-in Demokratik Təsisatlar və İnsan Haqları Bürosu müşahidə missiyasının hesabatına fəqrli baxış, 2018-ci il dövlət büdcəsinə yenidən baxışın nə dərəcədə gərəkli olub-olmaması və s. bugünkü (14 aprel, 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır.

Demokratik seçkiyə "kölgə" hesabatı

"Azərbaycan" qəzeti "Qərəzkarlıq" sərlövhəli məqalədə ATƏT-in Demokratik Təsisatlar və İnsan Haqları Büorsunun aprelin 11-də Azərbaycanda keçirilmiş prezident seçkilərinə aid ilkin hesabatını tənqidi baxımdan dəyərləndirir.

Müəllif xatırladır ki, 11 aprel prezident seçkilərindən öncə bir çox yerli və beynəlxalq təşkilatlar Azərbaycanda sorğular keçiriblər və nəticələrə görə, mütləq əksəriyyət dövlət başçısı İlham Əliyevi dəstəkləyib: "Eyni zamanda seçkidən əvvəl bir çox yerli və xarici qurumların hazırladığı aralıq hesabatlarda qeyd olunurdu ki, seçki prosedurlarına hazırlıq yüksək səviyyədə, qanunun tələblərinə uyğun həyata keçirilib. Bu rəylər seçkilərdə demokratik gedişin təmin olunacağına zəmin yaradırdı. Seçkilərin gedişi prosesin demokratikliyi barədə proqnozları doğruldub və Azərbaycan cəmiyyəti demokratik inkişafda yeni səhifə açıb".

Müəllif deyir ki, seçkilərin demokratik şəraitdə keçməsi Azərbaycan əleyhinə olan bəzi dairələri ciddi narahat edib və onlar bu prosesə kölgə salmağa çalışıblar: "Qeyd edilənləri ATƏT-in Demokratik Təsisatlar və İnsan Haqları Bürosu, ATƏT Parlament Assambleyası və Avropa Şurası Parlament Assambleyasının müşahidə missiyalarının birgə rəyindən çox aydın şəkildə görmək mümkündür".

Yazı müəllifi hesab edir ki, ATƏT/DTİHB-nin seçki ilə bağlı rəyləri bu prosesdən çox əvvəl, sırf qərəz əsasında hazırlanıb, belə ki, 59 ölkədən olan 894 beynəlxalq müşahidəçi seçkilərin demokratiya sahəsində növbəti addım olduğunu, bəyan ediblər. "Amma ATƏT/ DTİHB bu obyektivliyi göstərə bilmədi. Bu ondan xəbər verir ki, qurum sadəcə olaraq bir daha ona verilən sifarişi yerinə yetirir, Azərbaycanda demokratiya quruculuğuna kölgə salmağa çalışır".

Müəllif hesabatdakı tənqidlərin əsassız olmasını müşahidə missiyasının bu hesabatla bağlı Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyinə çağırılmasını göstərir. Müəllif deyir ki, hesabatda yer alan Azərbaycanda sosial şəbəkələrə girişin məhdudlaşdırılması əsassızdır, iftiradır, qeyri-obyektiv mövqe sərgiləməkdir.

Müəllifə görə, missiya qərəzli mövqeyinə görə Azərbaycan xalqının rəyinə, keçirdiyi demokratik seçkiyə obyektiv qiymət verə bilməyib.

"Kitayski" prinsipiallıq" da varmış...

"Azadlıq.info" saytında isə "Hökumətin "kitayski" prinsipiallığı" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif bu il aprelin 11-də keçirilmiş prezident seçkilərində pozuntular olduğunu iddia edir, ATƏT-in Demokratik Təsisatlar və İnsan Haqları Bürosu (ATƏT/DTİHB) müşahidə missiyasının bu seçkilərə dair hesabatındakı tənqidlərin də bundan irəli gəldiyini bildirir: "Aprelin 11-də keçirilən prezident seçkisi bundan əvvəlki bütün seçkiləri kölgədə qoydu. Təkcə sosial şəbəkələrdə paylaşılan "seçki şedevrləri" birmənalı qiymət verilməsinə kifayət edirdi. Seçkilər o qədər rəqabətsiz, primitiv, saxta keçirildi ki, ATƏT-də fakt qarşısında qaldı və mənfi rəy verdi".

Müəllif bu tənqidi münasibətə görə Azərbaycan hökumətinin "xüsusi təyinatlı"ları adlandırdığı şəxslərin missiya üzvlərinə "hücumu"nu, bu qurumu ermənipərəstlikdə ittiham etdiklərini xüsusi vurğulayır.

Müəllif deyir ki, amma gec idi, gözlər həqiqəti görmüşdü və hökumət tərəfdarı olan bu şəxslər hesabatın mahiyyətini dəyişdirə bilmədilər.

Yazı müəllifi ATƏT/ DTİHB-nin seçkilər üzrə müşahidə missiyasının siyasi məsələlər üzrə köməkçisi Vüqar Əhmədovun seçkiyə mənfi rəyə görə "prinsipial" istefasına da ironik münasibət ifadə edir və burada bəzi suallar ortaya çıxdığını bildirir.

Müəllif soruşur ki, əgər söhbət "erməniprərstlik"dən gedirsə bu "prinsipial addımlar" Rusiyaya münasibətdə özünü göstərmir: "Ermənistana maddi, hərbi, mənəvi, siyasi dəstəyini bir gün də əsirgəməyən, Ermənistanı əsas müttəfiqi adlandıran, Qarabağda əli qana batanlara orden-medal paylayan Putinə niyə bu aqressiya hiss olunmur? Rusiyanın "Dostluq" ordeni ilə sinəsini sərinlədənlər, niyə bu ordendən imtina etmirlər? Bu adamlar vətənpərvərdilərsə, dövlətin qürurunu hər şeydən uca tuturlarsa, Qarabağı böyük dərd hesab edirlərsə, bu, Rusiyaya münasibətdə də özünü göstərməlidir".

Bundan irəli gələrək müəllif iddia edir ki, burada Azərbaycan uğrunda deyil, hökumət komandasının maraqları uğrunda "yaxacırma" prosesi gedir.

Müəllif bu baxımdan deyir ki, buna görə də telekanallardan, mətbuatdan boy atan rejim sözçülərini ciddiyə almaq lazım deyil, həm də onların nümayiş etdirdiyi prinsipiallıq özü də "kitayski" prinsipiallıqdır.

Müəllifə görə, bu şəxslər cinayət başında yaxalanıblar və indi də öz adlarını özgələrə yapışdırmağa çalışırlar.

Yeri olmayan büdcəyə baxış məsələsi

"Exo" qəzetində isə "İqtisadçı xəbərdarlıq edir: İndi büdcəyə yenidən baxmaq Azərbaycan üçün qorxuludur" sərlövhəli məqalə diqqət cəlb edir.

Müəllif dünya bazarında neftin qiymətinin nisbi artması ilə Azərbaycan hökumətinin 2018-ci il büdcəsinə yenidən baxmaq istəməsinin nə dərəcədə əsaslı olub-olmamasını iqtisadçı-ekspert Fuad Əlizadə ilə araşdırır.

İqtisadçı deyir ki, iqtisadi islahatların aparılması üçün Azərbaycan hökumətinin 2018-ci il büdcəsinə yenidən baxmaq istəməsi düzgün deyil: "Birinci, 2017-ci ildə təsdiq edilmiş dövlət planının nə dərəcədə səmərəli işlədiyinə inanmaq lazımdır. İkincisi, neft satışından əldə edilən əlavə gəlirlər ehtiyata və dövlətin xarici borclarının ödənməsinə yönəldilməlidir". Ekspert məsələnin mahiyyətini qəzetə belə şərh edir.

F.Əlizadə deyir ki, ikinci rübün sonuna qədər neftin bareli 60 dollara enmədiyi halda (hazırda bu rəqəm 70 dollardan yuxarıdır) hökumət büdcəyə yenidən baxmaq məsələsini qaldıracaq, əksinə, qiymət bu nöqtədən aşağı enərsə büdcəyə yenidən baxmaq mənasını itirəcək: "Hökumətin "qara qızıl" satışından əldə edilən əlavə gəlirləri iqtisadi islahatlara, xüsusən də qeyri-neft sektorunda artımı sürətləndirən layihələrin icrasına yönəltməsi inflyasiya prosesinə də təsir göstərəcək, odur ki, situasiya birmənalı deyil, belə bir şəraitdə kəskin hərəkət ermək qorxuludur".

Müəllif belə bir durumda büdcəyə yenidən baxmamaq, makroiqtisadi indikatorları, xüsusən inflyasiya, valyuta dəyişkənliyi, iqtisadiyyatın real sektoruna zəif yönləndirilən kreditləşmə kimi məsələləri sonuna qədər təhlil etmək tərəfdarı oldğunu bildirir: "Aydınlaşdırılması tələb edilən kifayət qədər məsələ var, odur ki, xərcləri artırmağa dəyməz".

F.Əlizadə vurğulayır ki, ilkin olaraq hökumətin bu il üçün nəzərdə tutduğu layihələr reallaşdırılmalı, onların iqtisadiyyata təsiri öyrənilməlidir, digər tərəfdən, unutmaq olmaz ki, bank sektorundan iqtisadiyyata olan təhlükə hələ baş üstündədir və burada uçot dərəcəsinin 11%-ə endirilməsindən əlavə müsbət bir hal yoxdur.

Ekspert bir daha vurğulayır ki, indi kəskin dönüş etmək qorxuludur, bu riskin yaranmaması üçün əldə edilmiş gəlirlərin bir hissəsi ehtiyatda saxlanmalı, qalan hissə dövlətin xarici borcunun (hazırda bu borc 9 milyard 398,3 milyon dollar təşkil edir) ödənməsinə yönəldilməlidir və bu məqsədlər üçün işlədilməsi daha məqsədəuyğundur.

Müəllif maliyyə naziri Samir Şərifovun 2018-ci il Azərbaycan büdcəsinə yenidən baxıla bilməsinə qanunvericiliyin imkan verməsi haqda bu günlərdəki bəyanatını xatırladır.