Sadələşdirilmiş korrupsiyalı tikinti – 8

Bakı/14.04.22/Turan: 2015-ci ilin dekabrında Turan İnformasiya Agentliyinin direktoru Mehman Əliyev fərdi yaşayış evlərinin tikintisi sahəsində korrupsiyanın aradan qaldırılması uğrunda mübarizəyə başlayıb. Problem kəskin idi və bütün ölkəni əhatə edirdi. İcra hakimiyyəti məmurları hər yerdə tikinti icazəsi üçün vətəndaşlardan rüşvət tələb edirdi. Qanunvericilik də qeyri-müəyyən ifadələr, geniş şərhlər ehtiva edirdi ki, bu da süründürməçilik və korrupsiya, vətəndaşların sosial hüquqlarının pozulması, onlara mənəvi zərər vurulması üçün yol açırdı.

“Təfərrüata girməyəcəyəm. Aşağıdakı linklərdəki məqalələrdə oxucu arxasında müxtəlif vəzifəli şəxslərlə yazışmalar, danışıqlar dayanan bu mübarizənin tarixini izləyə bilər”, deyə Əliyev bildirib.

Məlumatlandırma icraatı icra hakimiyyətinin interpretasiyasında

Prezidentə çatmayan məktub

Pirallahı - özabaşınalıq ərazisi

Korrupsiya basqısı altında fərdi inşaat

Sadələşdirilmiş korrupsiyaya uğramış inşaat

Sadələşdirilmiş korrupsiyaya uğramış inşaat - 3

Sadələşdirilmiş korrupsiyaya uğramış inşaat - 4

Bəzi tikinti obyektlərinin istismarına icazə verilməsi sadələşdirilib

Sadələşdirilmiş korrupsiyaya uğramış tikinti - 5

Несмотря на антикоррупционные указы, без взяток дом не построить

Sadələşdirilmiş korrupsiyaya uğramış inşaat - 6

Sadələşdirilmiş korrupsiyalı tikinti - 7

Bu mübarizə nəticəsində bürokratiyanın müqaviməti qırılaraq, Şəhərsalma və Arxitektura Məcəlləsinə ciddi dəyişikliklər, normativ aktlara dəqiqləşdirmələr edilib. Bu dəyişikliklər 2018-ci ildə beynəlxalq Doing Business indeksində Azərbaycanın reytinqinin yüksəlməsinə gətirib çıxarıb, ölkə 25-ci yeri tutub, inşaat icazələri nöqteyi-nəzərdən isə 125-ci yerdən 65-ci yerə yüksəlib.

“Sui-istifadələr haqqında ayrı-ayrı mesajlar olsa da, - biz onlara reaksiya verir, vətəndaşlara kömək edirdik, - bu sahədə hər şeyin qaydaya düşdüyünü düşünürdük. Amma bu yaxınlarda şəxsi təcrübəmdə yenə məlum oldu ki, yerli icra hakimiyyəti orqanları, əvvəlki miqyaslarda olmasa da, hələ də Şəhərsalma Məcəlləsində müəyyən edilmiş səlahiyyətlərindən sui-istifadə edirlər”, deyə Əliyev bildirib.

Bu il martın 29-da o, yaşayış sahəsi 82 kv. m olan evin tikintisi üçün sənədləri Xəzər rayon İcra hakimiyyətinə təqdim etmək qərarına gəlib.

Bu yaxınlarda ev tikintisi haqqında məlumatla icra hakimiyyətinə müraciət edən bir tanış Əliyevə yerli hakimiyyətlə razılaşma əldə etməyi məsləhət görüb. Cavab olaraq Əliyev qeyd edib ki, “hakimiyyətlə heç vaxt razılaşa bilməyib, buna görə tikinti həyata keçirmək istəyən adi şəxs kimi şəxsi qaydada İcra Hakimiyyətinə üz tutmaq qərarına gəlib”. Agentliyin direktoru iş şəxsən özünə aid olanda heç vaxt özünü jurnalist kimi təqdim etmir və iş yerini açıqlamır. O, lazımi sənədləri: ərizəni, evin lisenziyalı şirkət tərəfindən üç nüsxədə tərtib edilmiş layihəsini, torpaq sahəsinin çıxarışının surətini, şəxsiyyət vəsiqəsinin surətini özü ilə aparıb.

Sənədlər təqdim edilərkən qeydə alınan pozuntular:

1. Surətlər notarial qaydada təsdiq edilmiş formada qəbul edilir, baxmayaraq ki, Azərbaycan Respublikasının Şəhərsalma və Arxitektura Məcəlləsində təsdiqsiz adi surət təqdim edilməli olduğu yazılıb. Əliyev notariusa getmək üçün əlavə vaxt sərf edib və rüsumlar üçün pul xərcləyib. Niyə?

2. Sənədləri qəbul edən İH-nin sənədlər və vətəndaşların müraciətləri ilə iş şöbəsinin müdiri Tahirə Rzayeva bildirib ki, cavab 15 gün ərzində təqdim ediləcək. Əliyev düzəliş edib ki, Şəhərsalma və Arxitektura Məcəlləsinə əsasən maksimum 10 gün ayrılıb.

3. Sənədlər qeydiyyatsız qəbul edilib və təqdim edilən sənədlərin qeydiyyatı haqqında bildiriş verilməyib. Növbəti gün Əliyev idarəyə qayıdıb və ərizəsində sənədlərin 29 mart 2022-ci il tarixində qəbul edildiyi barədə qeyd yazılmasına nail olub.

“Mənə vəd etdikləri kimi, 15-ci gün İH-nin əməkdaşı zəng edib və bildirib ki, tikintiyə icazə verilməyib, İH-yə gəlib cavab məktubunu götürməyi təklif edib. Aprelin 13-də İH-yə getdim, orada mənə evin planı hazırlanarkən 69.5.2-1-ci maddənin pozulması (ara məsafə), kəsimin düzgün tərtib olunmaması, texniki göstəricilərin (tikinti ərazisi, tikinti sahəsi, ümumi sahəsi, mərtəbələrin sayı, otaqların sayı, tikinti həcmi) qeyd olunmaması səbəbindən tikintiyə icazə verilmədiyi barədə məktubu təqdim ediblər. Məktub Xəzər rayon İcra Hakimiyyəti başçısının birinci müavini Elşən Qurbanov tərəfindən imzalanıb”, deyə Əliyev bildirib.

Birincisi, qeyd etmək lazımdır ki, bütün iradlar əsassızdır və layihədə əksini tapıb, ara məsafə Şəhərsalma və Arxitektura Məcəlləsinə uyğun olaraq – divar yüksəkliyindən 0,3 m olaraq saxlanılıb.

İmtina ifadəsi qeyri-müəyyəndir və Şəhərsalma və Arxitektura Məcəlləsinin 80.4-cü bəndinin tələblərinə uyğun deyil: “İradlar olduqda, həmin iradlar normativ hüquqi aktlara istinad olunmaqla və onların pozulan tələbləri dəqiq göstərilməklə əsaslandırılmalıdır”.

Tikinti həyata keçirmək istəyən şəxsə açıqlama verməkdən imtina ediblər, qanunvericiliyin bunu tələb etmədiyini qeyd ediblər. Yalnız bildiriblər ki, ara məsafə 69.5.2-ci maddəyə uyğun deyil.

1. “Mən layihədə göstərilən ara məsafələrin normalara uyğun olduğunu qeyd etdim. Amma arqument qəbul edilmədi. Belə olan halda sual yaranır, icra hakimiyyəti iradını ətraflı əsaslandıra bilmirsə, necə dəyişiklik etmək olar? İdeyaya görə, İH arxitektor dəvət etməli, layihə əsasında konkret iradları ona bildirməlidir ki, o, varsa, səhvi necə düzəldəcəyini bilsin. Amma belə bir prosedur yoxdur və belə bir təklif gəlmədi. Layihənin İH-də olduğu müddət ərzində dəqiqləşdirmələr və mövcud məsələlərin tənzimlənməsi üçün tikinti icazəsi almaq istəyən şəxsi dəvət etməyiblər. Mənə deyə bilərlər ki, çox məşğuldurlar. Amma mən üç dəfə İH-də oldum, idarənin ətrafı da, içərisi də boşdur, gələn-gedən yoxdur”.

Eyni zamanda, qeyd etmək lazımdır ki, 2019-cu il martın 5-də prezident İlham Əliyev Şəhərsalma və Arxitektura Məcəlləsinə dəyişikliklər edilməsi haqqında Qanunu imzalayıb. Qanunda xüsusən qeyd edilir ki, 75.5.2-ci maddədə icazə tələb olunan layihənin ekspertizasına 5 gün ayrılır.

“Bütün bunlar İH nümayəndələrinin şəxsi mənafelərinə uyğun hərəkət etdiyi barədə təəssürat yaradır. Bunu başqa cür izah etmək çətindir. Mən işə gedərkən bundan daha da əmin oldum. Zaqulba-Bakı yolunun hər iki tərəfi Şəhərsalma və Arxitektura Məcəlləsinin pozuntusunun dəlilləri ilə doludur. Belə bir fikir yaranır: ya İH Şəhərsalma və Arxitektura Məcəlləsinə riayət olunmasına nəzarət etmək iqtidarında deyil, ya da rüşvət alıb və tikinti sahibinin öz mülahizəsinə və istəyinə uyğun tikintisinə icazə verib. Belə, yumşaq desək, kənaraçıxmalar başqa rayonlarda da müşahidə edilir. Abşeron rayonunda vəziyyətin xüsusilə pis olduğunu deyirlər”, deyə Əliyev qeyd edib.

Turan Agentliyinin direktoru əvvəlki araşdırmalarında təkliflər siyahısında tikinti məsələsini icra hakimiyyəti başçısının sərəncamından tamamilə çıxarmağı və ASAN Xidmət və ya İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Əmlak Məsələləri Dövlət Xidmətinə verməyi təklif edib. Bu, tamamilə məntiqlidir. Torpaq sahəsi və evlər üzərində mülkiyyət hüququnu ƏMDX verir. Evin qəbulunu da o həyata keçirir. Eyni zamanda, sui-istifadə və korrupsiya üçün şəraiti minimuma endirmək məqsədilə tikintidə icazə (burada sui-istifadələr daha çoxdur) və məlumatlandırma icraatı sistemlərini daha da sadələşdirmək lazımdır.

“Yeri gəlmişkən, Şəhərsalma və Arxitektura Məcəlləsini bir daha oxumaq qərarına gəldim. Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsinin saytına üz tutdum. Orada 2012-ci ilin boş məcəlləsi və 2019-cu ildə edilmiş iki qanunvericilik dəyişikliyi var idi. Komitəyə zəng etdim, saytda yenilənmiş Şəhərsalma və Arxitektura Məcəlləsinin olmamasının səbəbini soruşdum. Bu, faktiki olaraq, komitənin bütün fəaliyyətinin əsasını təşkil edən konstitusiyasıdır. Səhvi etiraf etdilər, düzəltməyə söz verdilər. Görərik”, deyə Mehman Əliyev bildirib. -0-