ABŞ TikTok-u qadağan edir; tətbiq ölkə boyu fəaliyyətini dayandırır

ABŞ-da TikTok-un milli təhlükəsizlik səbəbləri ilə qadağan edilməsini nəzərdə tutan yeni qanun qüvvəyə minib və bu, Çin sosial media platformasının qadağa götürülənə qədər ölkədə fəaliyyətini dayandırmasına səbəb olub.

Tətbiqə daxil olmağa çalışan istifadəçilər indi “TikTok mövcud deyil” mesajı ilə qarşılaşırlar.

TikTok-un daxilində yerləşdirilən bildirişdə deyilir: “Birləşmiş Ştatlar TikTok-u qadağan edən qanun qəbul edib. Təəssüf ki, bu, artıq TikTok-dan istifadə edə bilməyəcəyiniz anlamına gəlir. Prezident Trampın andiçmədən sonra TikTok-un bərpası üçün həll tapmağa sadiqliyini yüksək qiymətləndiririk. Yenilikləri izləməyə davam edin.”

2024-cü ilin aprelində Konqres tərəfindən qəbul edilmiş qanun, TikTok-un Pekində yerləşən ana şirkəti ByteDance-dən 19 yanvar 2025-ci ilədək platformanı ABŞ şirkətinə satmağı tələb edir, əks halda ümummilli qadağa ilə üzləşəcək.

Vəzifədən gedən rəsmilər TikTok-un Çin hökumətinə ABŞ vətəndaşları haqqında məlumat toplamağa və ictimai rəyə təsir göstərməyə imkan verə biləcəyindən narahatlıqlarını ifadə ediblər. ByteDance isə Çin hakimiyyəti ilə hər hansı bir əlaqəsini ardıcıl olaraq inkar edir.

20 yanvarda vəzifəsinə qayıtmalı olan seçilmiş prezident Donald Tramp TikTok-a 90 günlük möhlət vermək niyyətində olduğunu bildirib. “Mən yəqin ki, bunu 90 gün uzadacağam. Siz artıq möhlət aldınız, bildiyiniz kimi. Nə isə bir şey fikirləşəcəyik,” Tramp ABC News-a deyib.

Dekabr ayında Tramp məhkəmələrdən qadağa ilə bağlı qərarı təxirə salmağı xahiş edərək, TruthSocial vasitəsilə problemin “siyasi həllini” axtardığını bildirdi. Ağ Ev təsdiqləyib ki, qanunun icrasına Trampın andiçməsindən sonra başlanacaq.

10 yanvarda Ali Məhkəmədə keçirilən dinləmələrdə TikTok-un hüquqi nümayəndələri qadağanın ABŞ-da 170 milyondan çox istifadəçinin söz azadlığı hüququnu pozduğunu iddia ediblər. 2024-cü ildə istifadəçilər gündə orta hesabla 51 dəqiqəni tətbiqdə keçiriblər.

TikTok-un bəzi hissələrinin satışına ByteDance-in müqavimət göstərdiyi bir vaxtda potensial alıcılar haqqında xəbərlər yayılıb. Bloomberg xəbər verir ki, milyarder Elon Mask mümkün alıcı kimi təqdim olunub, lakin TikTok bunu “tamamilə uydurma” kimi rədd edib. Digər maraqlı tərəflər arasında keçmiş maliyyə naziri Stiven Mnuçin və milyarder Frenk MakKort yer alır.

Baş icraçı direktor Şou Çzı Çunun satışa qarşı çıxmasına baxmayaraq, hüquqi və tənzimləyici təzyiqlər artıb. Bu arada bəzi istifadəçilər qadağanı aşmaq üçün VPN-lərə müraciət ediblər, lakin ekspertlər bunun istifadəçi razılaşmalarını poza biləcəyi barədə xəbərdarlıq edirlər.

TikTok-un qadağan edilməsi Hindistan kimi platformanın tamamilə bloklandığı və Birləşmiş Krallıq kimi dövlət cihazlarında qadağan edildiyi ölkələrdəki oxşar tədbirlərlə üst-üstə düşür.

TikTok-un ABŞ-dakı gələcəyi qeyri-müəyyən qalmaqda davam etsə də, onun geniş təsiri və istifadəçi cəlbetməsi onu geosiyasi və texnologiya sənayesi müzakirələrinin mərkəzində saxlayır.