Çin startapının çoxistifadəli raketi olduqca tanış görünür

GIZMODO:  Kosmik uçuşların yeni dövrü orbitə mümkün qədər tez və ucuz çatmaqdan ibarətdir və təkrar istifadə edilə bilən raketlər sənayenin gələcəyini müəyyənləşdirdi. Buna görə də bir çox şirkət bu yaxınlarda təxminən bir dəqiqə davam edən təkrar istifadə edilə bilən birinci mərhələ prototipinin ilk uçuş sınağını keçirən Çin startapı da daxil olmaqla, aksiyaya qoşulmağa çalışır.

Çinin "Landscape" şirkəti cümə günü, yanvarın 19-da Monqolustanda yerləşən “Jiuquan” kosmodromunda özünün “Zhuque-3 VTVL-1” raketini sınaqdan keçirib. Şirkətdən bildiriblər ki, təkrar istifadə oluna bilən reaktiv daşıyıcı raket havaya qalxıb və şaquli olaraq buraxılış meydançasına enməzdən əvvəl təxminən 60 saniyə yerə yaxın havada qalıb. Raket təxminən 1000 fut (350 metr) hündürlüyə çatdı və təyin olunmuş eniş yerindən təxminən 7 fut (2,4 metr) aralıda yerə enib.

Çin özəl sektorunun təkrar istifadə ambisiyaları, LEO-ya 25 ton çatdıra bilən “SpaceX”in “Falcon 9” raketinin və 64 tonluq “Falcon Heavy” raketinin uğuru ilə müqayisə edilə bilər.

“SpaceX” təkrar istifadə edilən raketlər üzrə rəqabətdə xeyli irəlidədir. “Blue Origin”in əsas rəqibi özünün təkrar istifadə oluna bilən raketi olan “New Shepard”ı inkişaf etdirdi, lakin o, “SpaceX” kimi müntəzəm olaraq Yer orbitinə faydalı yükləri çatdırmaqla yanaşı, yalnız atmosferin kənarlarına çata bilir.

Çinin kosmik sənayesi isə yenicə başlayır. Çin hökumətinin bu sahədə dövlət müəssisələrinin davamlı hökmranlığındansa, kosmosa uçuş şirkətlərinə investisiya axınına icazə verməsindən sonra Çində özəl kosmik sektor son 10 il ərzində böyüyür.

“Landscape” Çində qurulan ilk özəl kosmik şirkətlərdən biri idi və qərbli həmkarları ilə yarışda nisbi uğur qazandı. 2023-cü ilin iyul ayında “Landscape” “SpaceX”i geridə qoyaraq dünyanın ilk metanla işləyən raketini orbitə çıxardı. İlon Maskın özəl kosmos şirkəti də gələcək nəsil “Starship” raketləri üçün maye metan yanacağından istifadə etməyə ümid edir. “SpaceX” kimi “Landspace” də “Starship” üçün tikinti materialı kimi paslanmayan poladdan istifadə edir.

Çin raketdən təkrar istifadə imkanları baxımından “SpaceX”ə çata bilməyəcək, lakin şirkət 2025-ci ildə orbitə çatmaq ümidi ilə öz buraxılış vasitəsi ilə irəliləyir.