Çinli astronavtlar kosmik stansiyada 6 ayda olandan sonra Yerə qayıdırlar

AP:  Çin kosmik gəmisi ölkənin orbital kosmik stansiyasında altı aylıq missiyanı başa vurduqdan sonra üç astronavtla çərşənbə axşamı Yerə qayıdıb.

Tan Hunbo, Tan Şentse və Czyan Sinlini daşıyan “Şençjou 17” saat 18:00-a yaxın Qobi səhrasında, Çinin şimalındakı Daxili Monqolustan Muxtar Bölgəsindəki Dunfen təlim poliqonuna enib. Bu, “Şençjou 18” missiyasının üç nəfərdən ibarət əvəzedici heyətlə stansiyaya bağlanmasından təxminən dörd gün sonra baş verib

Çin Beynəlxalq Kosmik Stansiyadan çıxarıldıqdan sonra özünün kosmik stansiyasını tikdi, bunun əsas səbəbi iki geosiyasi rəqib arasında texnoloji rəqabətin güclənməsi fonunda Çin ordusunun kosmos proqramına tam nəzarət etməsi ilə bağlı ABŞ-ın narahatlığıdır. Bu il Çin stansiyasında iki yük gəmisi uçuşu və iki insanlı kosmik uçuş planlaşdırılır.

Çinin iddialı kosmik proqramı 2030-cu ilə qədər Aya astronavt göndərməyi, eyni zamanda təxminən həmin il ərzində Marsdan nümunələr gətirməyi və növbəti dörd il ərzində üç Ay zondu buraxmağı hədəfləyir.

Yeni ekipaj 2021-ci ildə “Şençjou 13” missiyasında iştirak etmiş veteran astronavt, 43 yaşlı komandir E Quanfu və kosmosa yeni gələn qırıcı pilotları 34 yaşlı Li Konq və 36 yaşlı Li Quansudan ibarətdir.

Onlar eyni vaxtda altı astronavtı qəbul edə bilən “Tyanqun” kosmik stansiyasının üç modulunda təxminən altı ay vaxt keçirəcəklər. Onlar qaldıqları müddətdə elmi sınaqlar keçirəcək, kosmos dağıntılarına qarşı avadanlıq quraşdıracaq, faydalı yüklə bağlı eksperimentlər keçirəcək və Yer üzündə tələbələrə elm dərsləri keçəcəklər.

Çin həmçinin bildirib ki, sonda öz kosmik stansiyasına xarici astronavtlara və kosmos turistlərinə çıxış təmin etməyi planlaşdırır. BKS ömrünün sonuna çatdıqda Çin orbitdə ekipaj stansiyasını saxlayan yeganə ölkə və ya korporasiya ola bilər.

Çin ilk ekipajlı kosmosa uçuşunu 2003-cü ildə həyata keçirərək keçmiş Sovet İttifaqı və ABŞ-dan sonra öz gücü ilə kosmosa insan göndərən üçüncü ölkə oldu. “Tyanqun”un buraxılışı 2021-ci ildə baş verdi və 18 ay sonra başa çatdı.

ABŞ-ın kosmik proqramı hələ də xərcləri, təchizat zəncirləri və imkanlarına görə Çindən əhəmiyyətli üstünlüyə malik hesab olunur. Bununla belə, Çin bəzi sahələrdə irəliləyiş əldə edib, onilliklər ərzində ilk dəfə Ay səthindən nümunələr gətirib və Ayın daha az araşdırılan uzaq tərəfinə bir marsoxod endirib.

ABŞ “SpaceX” və “Blue Origin” kimi özəl sektor şirkətləri tərəfindən dəstəklənən insanların kosmosa uçuşu ilə bağlı yeni öhdəliyin bir hissəsi olaraq 2025-ci ilin sonuna qədər ekipajı Ay səthinə qaytarmağı hədəfləyir.