2017-ci ildə Azərbaycan kənd təsərrüfatı texnikasının alınmasına $118 mln. yönəldəcək

"Pambıq istehsalı ilə məşğul olan müəssisələr də daxil olmaqla, iri müəssisələrin sifarişi ilə 2017-ci ildə 5,602 min ədəd kənd təsərrüfatı texnikası almaq və buna $101 mln. 415,05 min və 14,2 mln. avro yönəltmək planlaşdırılır", - deyə "Kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalı və emalı üzrə Strateji yol xəritəsi"ndə öz əksini tapmış tədbirlərin icrasının monitorinqi materiallarında qeyd olunur. O cümlədən, cari ildə 1,27 min müxtəlif traktor, 150 pambıqyığan kombaynın alınması nəzərdə tutulur.

Bundan başqa, 2017-ci ildə Azərbaycana 59 ədəd 9970JD markalı pambıqyığan kombayn gətiriləcək. "Bu texnikanın ümumi dəyəri $17,58 mln. təşkil edəcək, onun tədarükü üzrə müqavilə hələ 2016-cı ildə bağlanıb", - deyə materiallarda vurğulanır.

Bununla belə, ekspert qiymətləndirmələrinə əsasən, pambıq məhsulu istehsalı əhalinin rifahına güclü təsir göstərməyəcək. "Rəsmi məlumatlara görə, cari ilin oktyabrın 2-nə xam pambıq qəbulu məntəqələri istehsalçılarından 54 min ton məhsul qəbul edib. Qeyri-sabit hava şəraiti nəzərə alınmaqla, məhsuldarlığın aşağı - ən yaxşı halda, ümumilikdə 85 min tona qədər - olacağı gözlənilir.

Pambığın hər tonunun maya dəyəri, təxminən, $400- $450, satış qiyməti isə $700 - $750 bərabərdir. Belə çıxır ki, şirkətlər maksimum $25 mln. qazanacaq, bu isə ixrac cənnəti haqqında raportlarla, pambıqçıların qul, bəzən məcburi əməyi ilə düz gəlmir. Büdcəyə isə, təxminən, $6 mln. daxil olacaq, halbuki ərzaq məhsulları artıq 15% bahalaşıb, yeni il ərəfəsində isə, ənənə üzrə, qiymətlərin daha çox artacağı müşahidə olunacaq", - deyə iqtisadçı Natiq Cəfərli "Turan"a bildirib.

O, həmçinin 2004-cü ili misal gətirib: o zaman Azərbaycanda 196 min ton pambıq yığılmışdı və bu, son illərin rekord məhsulu idi. "Amma bu rəqəmin vətəndaşların rifahına və ya dövlət büdcəsinə təsiri oldumu? Əgər olmadısa, 80-85 min ton pambıq məhsulunun nə faydası olacaq?", - deyə ekspert sual qaldırır. Bundan başqa, mütəxəssislər israrla vurgulayırlar ki, dövlət tərəfindən ənənəvi kənd təsərrüfatı sahələrinin, o cümlədən, pambıqçılığın inkişafına diqqətinin xeyli dərəcədə artması heyvandarlıq üçün problemlər yaratmamalıdır.

Məsələ bundadır ki, son iki ildə kəndli və fermerlərin istifadəsində olan təbii biçənəklər, otlaqlar və yonca sahələri pambıq əkinləri salmaq üçün bələdiyyələrə və yerli icra hakimiyyəti orqanlarına verilib. Yem və ot, saman çatışmazlığı ilə üzləşərək, fermer təsərrüfatlarında mal-qaranın məcburi kütləvi kəsilməsinə başlayıblar. Nəticədə ət və südün daxili istehsalı ciddi surətdə azalıb, bu məhsulların idxalı isə kəskin surətdə artıb", - deyə Iqtisadi Tədqiqatlar Mərkəzinin Aqrar Departamentinin rəhbəri Vahid Məhərrəmov "Turan"a bildirib.

Ətin bahalaşmasının təbii otlaqların "prioritet" kəd təsərrüfatı bitkilərinin əkinləri üçün ayrılması nəticəsində ətin daxili istehsalının aşağı düşməsi ilə bağlı olduğunu redaksiya ilə söhbətlərində paytaxt satıcıları da təsdiqləyiblər. Satıcıların fikrincə, yemlərin bahalaşması səbəbindən qiymətlərin artımı davam edəcək.

V. Məhərrəmov hesab edir ki, yem bazasının azalması səbəbindən ət və südün daxili istehsalı sürətlə aşağı düşür və onların yerini xaricdən gətirilmiş məhsullar tutur, istehlak qiymətləri isə artır.

Belə ki, Dövlət Gömrük Komitəsinin məlumatına görə, cari ilin 8 ayında xaricdən ət tədarükü artaraq 28 min 249,8 tona, pul ifadəsində isə $42 mln. 979 min çatıb. Müqayisə üçün deyək ki, keçən ilin müvafiq dövründə ət idxalı 16 min 920.19 ton ($20 mln. 375.73 min) səviyyəsində idi.

Xaricdən süd tədarükü ilə bağlı vəziyyət də bu cürdür: bu ilin 8 ayında $8 mln. 589.91 min dəyərində 5 min 364.93 ton süd idxal olunub, halbuki ötən ilin həmin vaxt kəsiyi ərzində bu məhsuldan 1, 5 dəfə az, yəni $5 mln. 193.17 dəyərində 3 min 479.27 ton gətirilmişdir.

İdxalın artması daxili istehsalın aşağı düşməsinin nəticəsidir, bu isə qiymətlərin artmasına təkan verir. Belə ki, Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin məlumatına görə, mal ətinin dəyəri 1 kiloqram üçün11 manatdan, qoyun ətinin isə - 12 manatdan başlayır, lakin bu, aşağı qiymət həddidir. Yerli KİV-lər yazır ki, Azərbaycanda ət regionda ən bahalı məhsul olub və bu, Rusiya ilə həmsərhəd bölgələrində əhalini ərzaq dalınca qonşu Dağıstana getməyə məcbur edir.

Ekspertlərin hesablamalarına görə, ət-süd məhsullarının daxili istehsalının azalması və idxalının artması ölkədən valyuta axınına gətirib çıxarır. -0--