Aqrar sektor zəif inkişaf edir

Aprelin 16-da ölkə prezidenti aqrar sahənin inkişafı ilə bağlı fərman verib.

Fərmanda Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin rayon və şəhər idarələrinin yaradılması, mərkəzi icra orqanları ilə yerli strukurların əməkdaşlığının qaydaya salınması və s. nəzərdə tutulur.

Hazırda aqrar sektorun inkişafını tənzimləyən əsas sənəd 2 dövlət proqramıdır: 2008-2015-ci illərdə ərzaq malları ilə etibarlı təminatı və ərzaq təhlükəsizliyi proqramları.

Bu məqəsədlərin həyata keçirilməsi üçün büdcədən kənd təsərrüfatının maliyyələşməsi 2014-cü ildə 2008-ci illə müqayisədə 2 dəfə artaraq 535,9 mln manat olub. 2013-cü ildə ölkədə kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalının həcmi faktik qiymətlərlə 5244,6 mln manat olub. 2012-ci illə müqayisədə artım 4,9%-dir. Bitkiçilikdə istehsal artımı 4,2%, heyvandarlıq məhsullarında 5,5%-dir.

Ötən il 1073,7 min ha taxıl sahəsindən 2961,9 min ton məhsul yığılıb. Bu, 2012-ci ildəkindən 5,7% çoxdur. Ötən il taxılın məhsuldarlığı hektardan 27,6 sentner olub. 2013-cü ildə istehsal edilən taxılın 64,1%-i buğda (1898,1 min ton), 7% qarğıdalı (208,2 min ton) olub.

Son 5 ildə orta illik ət istehsalı 270 min ton, süd istehsalı 1,62 mln ton, yumurta 1,2 mlrd təşkil edib. Ət və ət məhsulları ilə təminat 94%, quş əti ilə 92%, yumurta ilə təminat 96,5%, süd və süd məhsulları ilə təminat 75%-dir. Azərbaycan hələ şəkər, taxıl, çay, meyvə və tərəvəz idxalından asılıdır.

   İqtisadçı ekspert Vahid Məhərrəmov Turan-a bildirib ki, ərzaq proqramının yekunlarını birmənalı qiymətləndirmək olmaz. Məsələn, çay istehsalını ildə 3 min tona çatdırmaq nəzərdə tutulurdu. Halbuki 2004-2008-ci illərdə orta illik göstərici 640 ton idi. «Yəni 5 dəfə artım var», - deyə ekspert bildirir. Çay istehsalı üzrə orta illik göstərici son 5 ildə əvvəllki 5 illiklə müqayisədə 540 tona düşüb. Qalan 2 ildə hansısa möcüzə gözləmək olmaz». Məhərrəmovun fikrincə, bu, proqram hazırlanmasına qeyri-peşəkar yanaşmanın nəticəsidir.

«Üzüm 4-5 ildən, çay 8-10 ildən sonra məhsul verir. Çay əkini sahələrinin artım tendensiyasını nəzərə alsaq, 2019-cu il üçün çay istehsalı ən çoxu 750-800 tona çata bilər. Sektoru əngəlləyən istehsal problemləri də var. Sektor gübrələrlə zəif təmin edilir, deyə Məhərrəmov bildirib.

İqtisadi və Sosial İnkişaf Mərkəzinin sədri Vüqar Bayramlının sözlərinə görə, Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin rayon və şəhər idarələrinin yaradılmasının müsbət və mənfi nəticələri ola bilər. Bir tərəfdən, fermerlərlə nazirlik arasında birbaşa təmasa ehtiyac var. Çünki kənd təsərrüfatı subsidiyalarında şəffaflıq yoxdur, istehsal planlaşdırılmır. Digər tərəfdən, növbəti bürokratik sistemin formalaşması ehtimalı var. «Nəticəni zaman göstərəcək», deyə Bayramlı bildirib.—15A—