ARDNŞ-nin Ermənistana qaz tədarükü təklifinin ardında nə durur?

Azərbaycan Ermənistana qaz tədarük edə bilər, deyə ANS kanalına 7 iyundakı müsahibəsində ARDNŞ rəhbəri Rövnəq Abdullayev bildirib.

Onun sözlərinə görə, Azərbaycan humanist ölkədir və regional liderdir. "Əgər Ermənistan qaz tədarükü xahiş etsə, kömək edərik",-  deyə Rövnəq Abdullayev bildirib.

Bakı ilə Yerevan arasında çoxillik hərbi ritorika baxımından bu bəyanat suallar doğurur. Aydın deyil,  ARDNŞ kommersiya əsası ilə Ermənistana qaz tədarük edə bilərmi? Bu sualın cavabı ARDNŞ rəhbərinin sensasiyalı bəyanatında var. O deyir ki, "… şübhəsiz, kömək edərik". Yəni satarıq. Burda bir əmma var. ARDNŞ kommersiya və ya özəl struktur yox, dövlət şirkətidir, fəaliyyəti hökumətin nəzarətindədər.

Nəzərə alsaq ki, Azərbaycanla Ermənistan arasında diplomatik münasibətlər yoxdur, bu ölkələr müharibə vəziyyətindədir, ARDNŞ rəhbərinin bəyanatına kommersiya cəhətdən yanaşmaq olmaz. Hətta “Qazprom”un bu yaxınlarda Ermənistana satılan qazın qiymətini 180-dən 270 dollara qaldırması Yerevanın bu təklifə müsbət reaksiya verəcəyi demək deyil. Moskvanın bu addımı Ermənistan bazarında qazın qiymətini 318-dən 376 dollara qaldırıb. Nəticədə bu ölkədə antiRusiya ovqatı yüksəlib. Amma “Qazprom”da Ermənistana qaz dotasiyasından da narazıdırlar. İndiyəcən Rusiya bu ölkəyə qazı Avropadakından 2 dəfə ucuz satıb.

Məsələyə texniki cəhətdən yanaşsaq, ARDNŞ heç bir problemsiz Ermənistana qaz tədarük edə bilər. ARDNŞ-nin yeraltı qaz anbarlarında satılmamış 2,3 mlrd m3 qaz qalıb. Ermənistanın illik tələbatı isə 1,7 mlrd m3-dir.

Azərbaycan qazını Ermənistana çatdırmaq üçün Gürcüstandan qısa yol var. Qonşu ölkəyə ARDNŞ qazı iki kəmərlə tədarük edir. Ermənistanda Rusiya qazının həcmi azalsa,  Gürcüstan-Ermənistan kəmərini alternativ qazla doldurmaq olar. Gələcəkdə Ermənistana tədarükü SSRİ dövründə olduğu kimi (Dağlıq Qarabağ və Qazaxdan) təşkil etmək olar.     

Abdullayevin bəyanatına siyasi bəyanat kimi baxmaq olar. Faktik olaraq rəsmi Bakı müxtəlif ünvanlara mesaj göndərib:

- Yerevana anladıb ki, işğal altında olan əraziləri azad etsə, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanısa, Ermənistan enerji təhlükəsizliyindən narahat olmaya bilər;

- Kremlə anladıb ki, Bakı xüsusən regional bazarlarda qaz məsələsində Rusiya ilə əməkdaşlığa hazırdır;

- Vaşinqton və Brüsselə təklif edilir ki, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllini sürətləndirsin. Bu iş uğurlu olsa, rəsmi Bakı regionda sülh və iqtisadi inkişaf üçün enerji potensialından istifadə edər. ABŞ bu alternativdən istifadə edib, İrana embarqo çərçivəsində bu ölkədən Ermənistana qaz tədarükünü dayandıra bilər.

Bu mesaj, yəqin ki, Dağlıq Qarabağ üzrə danışıqlar prosesində nəzərə alınacaq. Hazırda Qərb və Moskva Bakı ilə Yerevan arasında danışıqları bərpa etmək istəyir. Azərbaycan və Ermənistan prezidentləri arasında son belə danışıqlar 2012-ci ilin yanvarında olub. --12А--