Azərbaycan "Kağızsız Hökumət" təşəbbüsü ilə rəqəmsal transformasiyaya başlayır

Rəqəmsal transformasiyanı sürətləndirmək və qlobal ekoloji problemlərə cavab vermək məqsədilə Azərbaycan bu gün "Kağızsız Hökumət: Rəqəmsallaşma və İnnovasiyanın Ətraf Mühitə Təsiri" adlı beynəlxalq konfransa ev sahibliyi edir. İnnovasiya və Rəqəmsal İnkişaf Agentliyi (İRİA) və Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Azərbaycandakı nümayəndəliyi tərəfindən təşkil olunan bu tədbir 2024-cü ildə keçiriləcək BMT İqlim Dəyişikliyi Konfransına (COP29) hazırlıq silsiləsinin bir hissəsidir.

Azərbaycanın Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat nazirinin müavini Samir Məmmədov ölkənin rəqəmsal gündəminə ekoloji davamlılığı inteqrasiya etmək öhdəliyini vurğulayıb. "Rəqəmsallaşma və innovasiya gələcəyimizi formalaşdırmaqda həlledici rol oynayır," deyə Məmmədov qeyd edib və Azərbaycanın bu vasitələrdən dayanıqlı inkişafı təşviq etmək və ətraf mühiti qorumaq üçün istifadə etdiyini vurğulayıb. O, qarşıdan gələn COP29 sammitinin Azərbaycanın rəqəmsal transformasiya və innovativ həllərlə "yaşıl" təşəbbüslərini nümayiş etdirmək üçün qlobal platforma təmin edəcəyini bildirib.

Konfransda müxtəlif sektorlarda iqlim problemlərini həll etmək üçün əməkdaşlığın təşviqi diqqət mərkəzində idi. Tədbir çərçivəsində dünyanın müxtəlif yerlərindən rəqəmsal və ekoloji davamlılığı birləşdirən uğurlu modellər təqdim edildi və texnologiyanın həm ekoloji, həm də sosial rifahı dəstəkləyən strategiyalar vasitəsilə necə tətbiq oluna biləcəyi müzakirə edildi.

Tədbirin əsas diqqət mərkəzində olan məsələlərdən biri də Azərbaycanın iddialı "Rəqəmsal Sənəd Dövriyyəsi" altsistemi oldu. Bu təşəbbüs "kağızsız hökumət"ə keçid prosesinin əsas komponentidir. İRİA-nın nümayəndəsi İ. Vəliyeva bu təşəbbüsü daha böyük effektivlik və dayanıqlığa doğru bir addım kimi təsvir edib və qeyd edib ki, sistemin məqsədi dövlət qurumları arasında məlumat mübadiləsini yeddi gündən az müddətə azaltmaq və 90% məlumat dəqiqliyinə nail olmaqdır. "Bu tam rəqəmsal sistem dövlət qurumları arasında kağızdan istifadənin əhəmiyyətli dərəcədə azalmasına imkan verir," Vəliyeva bildirib.

Bu təşəbbüs Azərbaycanın daha geniş rəqəmsal infrastrukturunu modernləşdirmək səylərinin bir hissəsidir. Məmmədov 2026-cı ilə qədər 1 milyon vətəndaşa rəqəmsal şəxsiyyət vəsiqələrinin təqdim ediləcəyini və əhalinin 65%-nin rəqəmsal vərdişlərə yiyələnəcəyini planlaşdırdıqlarını açıqlayıb. O, həmçinin 2024-cü ilin sonuna qədər Azərbaycanın "Onlayn Azərbaycan" layihəsi çərçivəsində bütün ev təsərrüfatlarına yüksək sürətli internet xidmətləri təqdim etməyi planlaşdırdığını bildirib ki, artıq 2,7 milyon ev genişzolaqlı internet xidmətinə qoşulub.

Nazir müavini həmçinin ölkənin rəqəmsal transformasiya gündəliyini genişləndirərək, təhsil və elmin bu prosesdə mühüm rol oynadığını vurğulayıb. İRİA-nın rəhbərlik etdiyi “Technest” Təqaüd proqramı vasitəsilə indiyədək 8,000-dən çox təqaüd verilib, Holberton Məktəbi isə 43 məzunu və hazırda kompüter elmləri və proqram təminatının inkişafı sahəsində təhsil alan 88 tələbə ilə texnoloji istedadları inkişaf etdirir.

Məmmədov həmçinin Rəqəmsal Sənəd Dövriyyəsi sisteminin ekoloji faydalarını vurğulayıb. Hazırda 1,000-dən çox təşkilat bu sistemə qoşulub və hər ay 500,000-dən çox sənəd rəqəmsal formatda işlənir. Bu isə hər il 2,000-dən çox ağacın xilas edilməsinə bərabərdir, bu da Azərbaycanın davamlılıq hədəflərinə əhəmiyyətli töhfə verir.

Sistem daha sürətli, daha təhlükəsiz və daha effektiv sənəd dövriyyəsini təmin edən aydın əməliyyat üstünlükləri təklif edir. "Bu, bizi həqiqi mənada kağızsız hökumətə və davamlı rəqəmsal gələcəyə daha da yaxınlaşdırır," deyə Məmmədov əlavə edib.

BMT-nin Azərbaycandakı daimi əlaqələndiricisi Vladanka Andreeva bu fikirləri təsdiqləyərək Azərbaycanın səylərinin qlobal əhəmiyyətini vurğulayıb. O, Beynəlxalq Telekommunikasiya İttifaqının (ITU) dəstəklədiyi, İKT sektorunda istixana qazı emissiyalarını azaltmaq və "yaşıl" keçidi sürətləndirmək məqsədi daşıyan rəqəmsal platformanı qeyd edib. Andreeva, kağız istifadəsinin azaldılmasının təkcə ekoloji qoruma üçün deyil, həm də dövlət idarəçiliyi səviyyələrində məsuliyyətli istehlak mədəniyyətinin inkişafı üçün mühüm olduğunu vurğulayıb.

Andreeva əlavə edib ki, Azərbaycanın rəqəmsal transformasiyası BMT-nin Dayanıqlı İnkişaf Məqsədləri ilə sıx şəkildə əlaqəlidir, xüsusilə tullantıların və karbon emissiyalarının azaldılması baxımından. Rəqəmsal proseslərə keçid təkcə ölkə daxilində deyil, həm də regionda geniş iqlim fəaliyyətinə töhfə verməklə yanaşı, hökumət əməliyyatlarını daha səmərəli, şəffaf və məlumatlara əsaslanan edir.

Hökumətin rəqəmsallaşmaya olan bağlılığı Milli Elektron Hökumət Platformasında öz əksini tapıb, burada artıq 500-ə yaxın dövlət xidməti rəqəmsallaşdırılıb. Azərbaycan sosial, gömrük, ekologiya və kənd təsərrüfatı sahələrində rəqəmsal məlumat mübadiləsi sistemlərini və "Hökumət Buludu" (G-cloud) kimi Milli Məlumat Mərkəzini inkişaf etdirir.

R. Xalıqov, Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyinin yüksək vəzifəli rəsmisi, “Mygov” platformasında vətəndaşların yazılı və ya şifahi sorğular vasitəsilə süni intellektlə hökumətlə ünsiyyət qurmasına imkan verəcək bir sistemin ilin sonuna qədər tətbiq olunacağını açıqlayıb. “Bizim məqsədimiz vətəndaşlar və bizneslərdən rəqəmsal hökumət xidmətlərindən məmnuniyyət səviyyəsinin 85%-ə çatdırılmasıdır," deyə Xalıqov bildirib.

Azərbaycanın rəqəmsal inkişaf strategiyası, Estoniya, Sinqapur və Cənubi Koreya kimi qlobal liderlərin təcrübələrinə əsaslanaraq, ölkənin regionda rəqəmsal liderliyə iddiasını nümayiş etdirir. Strategiya dövlətin rəqəmsallaşması, cəmiyyətin rəqəmsallaşması və biznesin rəqəmsallaşması kimi üç əsas komponenti əhatə edir və iqtisadi dəyərin yaradılmasına yönəlib.

"Onlayn Azərbaycan" layihəsi, artıq yekunlaşmaq üzrədir və bu strategiyanın əsas hissələrindən biridir. Eyni zamanda, qanunvericilik çərçivələrinin təkmilləşdirilməsini dəstəkləyən "Rəqəmsal Məcəllə" hazırlanıb. "Bu rəqəmsal transformasiya yolculuğu yalnız texnologiya ilə bağlı deyil, həm də Azərbaycanın gələcəyi üçün lazım olan insan kapitalının yaradılması ilə əlaqəlidir," deyə Şahin Əliyev qeyd edib.

Azərbaycan COP29 sammitinə doğru irəlilədikcə, onun rəqəmsal təşəbbüsləri texnologiyadan ətraf mühitin davamlılığı, effektiv idarəçilik və iqtisadi artım üçün istifadə etməklə daha geniş bir baxışı ortaya qoyur.