Ət çatışmazlığının səbəbləri

Azərbaycan manatı gözlənilmədən möhkəmlənməyə başladı və eyni zamanda ətin qiyməti bahalaşmağa başladı. Ətin yerli istehsal məhsulu olmasına baxmayaraq, onun qiyməti çox yüksək, 13, hətta 15 manat həddinə çatıb və bahalaşmaqda davam edir. Bu gedişlə Azərbaycanda ətin qiyməti Ginnesin rekordlar kitabına düşəcək, ətyeyənlər isə vegeterian olacaqlar.

Çoxları qiymətlərin artmasını bayramqabağı vəziyyətlə əlaqələndirirlər. Hökumət bayram yarmarkaları təşkil edir və inandırır ki, onlarda qiymət xeyli aşağı olacaq. Buna inanmaq olarmı? Niyə yerli istehsal olan ət bahalaşır və qiymətlər hansı həddə çata bilər?

Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin mətbuat xidmətinin rəhbəri Murtuzəli Hacıyevin sözlərinə görə, bayramqabağı yarmarkalarda 10 tona yaxın ət satışa çıxarılacaq və bununla da süni qiymət artımının qarşısı alınacaq: "Yarmarkalarda ətin 6-7 manatlıq qiyməti bazarlara təsir edəcək, ət tacirləri isə qiymətləri azaltmaq məcburiyyətində qalacaqlar".

"Normal keyfiyyətli ət 6-7 manata ola bilməz", deyə deputat Vahid Əhmədov Azadlıq Radiosuna bildirib. "Azərbaycanda mal və qoyun ətinin kiloqramı 12-13 manata satılır. Yerli bazarlarda daha ucuz qiymətə ət tapmaq mümkün deyil. Bayramqabağı yarmarkalarda əhaliyə 6-7 manata ət təklif edirlərsə, bu, qoyun və ya mal əti deyil, yəqin ki, naməlum mənşəli heyvan ətidir. Bundan başqa, alındığı yerdən asılı olmayaraq, malı veterinar xidmətin rəyi müşaiyət etməlidir, məhsulun üzərində möhür olmalıdır. Möhür və rəy yoxdursa, deməli bu ət sağlamlığa ziyan vura bilər", deyə V.Əhmədov qeyd edib.

"Ətin bahalaşması tələb və təklifin azalması ilə bağlıdır", deyə kənd təsərrüfatı sahəsində ekspert Vahid Məhərrəmov Azadlıq Radiosuna bildirib.

"Vətəndaşların alıcılıq qabiliyyəti azalıb, bununla yanaşı, ət istehsalının həcmi azalıb. Son 2 ayda ölkəyə ət idxalı 3 dəfə, böyük baş mal-qara idxalı isə 4 dəfə artıb. Əhalinin alıcılıq qabiliyyətinin azalmasına baxmayaraq, ət məmulatlarının idxalı artıb. Bunun səbəbi istehsal həcminin azalmasındadır. Son 3 ildə 150 min hektar otlaq əkin sahələrinə çevrilib. Buna görə 2 il əvvəl fermerlər çox sayda iribuynuzlu və xırdabuynuzlu heyvan kəsirdilər. Bu, heyvanları bəsləmək üçün yem olmaması ilə bağlı idi, otlaqlar taxıl əkini üçün alınmışdı. Həmin vaxt ətin qiyməti kəskin şəkildə düşmüşdü - mal ətinin kiloqramı 4 manat idi. Amma bu ərazilərdə taxıl əkini yaxşı nəticələr vermədi. Son illər ərzində ölkəyə buğda idxalı kəskin şəkildə artmışdı. Ötən il inişillə müqayisədə un idxalı 300 ton artmışdı. Bütün bunlar hakimiyyətin uğursuz iqtisadi siyasətinin heyvandarlığın, demək olar ki, tamamilə məhvinə gətirib çıxardığını demək üçün əsas verir.

Təkcə ət deyil, süd də bahalaşıb. Südün topdan qiyməti təxminən 3 dəfə artıb. Əvvəllər südün bir litri 25 qəpik idisə, indi 70 qəpikdir. Doğrudur, bayramdan əvvəl qiymətləri bir qədər artırırlar, amma ümumilikdə ətin qiymətinin bahalaşması mal-qaranın sayının az olması ilə əlaqədardır. Qiymət artımı davam edir. Artıq indidən qəssablar ət istehsalı üçün mal-qara olmamasından gileylənirlər. Mal-qaranın sayının artırılmasına görə 100 manat ölçüsündə dövlət subsidiyaları nəzərdə tutulub. Amma bizim fermerlərimiz, hakimiyyətdən fərqli olaraq, başa düşürlər ki, kifayət qədər yem bazası və otlaq yoxdursa, mal-qaranın sayını artırmağın mənası yoxdur. Subsidiyalar işə yaramayacaq", deyə V.Məhərrəmov qeyd edib.