Gəlirlər azalıb

Bakı/30.04.17/Turan: Azərbaycanda əhalinin həyat səviyyəsi pisləşməkdə davam edir. Müstəqil araşdırmalara görə, martda əhalinin real pul gəlirləri (inflyasiya hesablanmaqla icbari ödənişlərdən sonra əldə qalan pul) 2,5% azalıb. Bir ay əvvəl azalma 3,8% idi. Bu tendensiya 2015-ci ildən davam edir.

Amma Dövlətstatkoma görə, 1 mart üçün orta aylıq əmək haqqı 500 manat olub. Bu, ötən ilin eyni dövründəkindən 5,9% çoxdur. Daha yüksək maaş hasilat, bank-sığorta, rabitə və İT, tikintidədir.

Davamlı İnkişaf Araşdırmalar mərkəzinin rəhbəri Nəriman Ağayevin sözlərinə görə, cəmiyyətdə narazılğı azaltmaq üçün hakimiyyət nominal əmək haqqı artımını göstərir, amma əhalinin real pul gəlirlərini göstərmək məqsədəuyğun olardı. Bu, gözdən pərdə asmaq, rəqəmlərlə manipulyasiyadır və əhalini çaşdırır. Böyük əksəriyyət az maaş alır: yekun rəqəmi yüksək gəlirli dar bir təbəqənin maaşı təhrif edir (neftçilər, İT, tikinti, dövlət qulluqçuları). Əslində əhalinin 55%-nin maaşı 420 manatı keçmir, üçdə birininki 350 manatdan azdır.

«2015-ci ildən başlayan böhran bank sektoru ilə yanaşı, əhalinin gəlirlərinə də zərbə vurdu. İxtisarlar və işdən çıxarmalar biznes və dövlət strukturlarından da yan keçmədi. Bir çox bank və şirkətlər maaşları azaltdı, bir sıra nazirliklər zərf maaşını ləğv etdi. Ərzaq, qeyri-ərzaq malları, xidmət haqları bahalandı. Müstəqil araşdırmalara görə? əhalinin alıcılıq qabiliyyəti və inflyasiya nəzərə alınmaqla gəlrilər və maaşlar ötən ilə nisbətən 20% azalıb», - deyə Ağayev qeyd edir.

Artıq 25 aydır, əhalinin pul kisəsi “arıqlayır”, bu, 1990-ci ildən bəri rekorddur. Bu dövrdə əhali 13% kasıblayıb, həyat səviyyəsi dəfələrlə düşüb.

İlk növbədə pensiyaçılar və sosial cəhətdən qorunmayan təbəqələr itirirlər. Əmək və əhalinin sosial müdafiəsi naziri Səlim Müslümovun 24 apreldə Amerika Ticarət Palatasının üzvləri ilə görüşündə dediyi rəqəmlər də bunu sübut edir. Onun sözlərinə görə, hər ay qurum vətəndaşlara 316,3 mln manat ödəyir. 1,319 mln nəfər pensiya, 466,4 min nəfər müavinət, 130,8 min ailənin 546 min üzvü ünvanlı sosial yardım alır.

Başqa sözlə, 2511,4 min nəfər və ya əhalinin 25,6%-i dövlətdən kömək alır.

İqtisad elmləri doktoru Vüqar Bayramovun sözlərinə görə, devalvasiyaya qədər orta əmək haqqı 500 manat və ya 612 dollar idi. İndi bu məbləğ 300 dollar təşkil edir.

MDB-də Rusiya orta əmək haqqının məbləğinə görə I, Qazaxıstan II, Belarusu 4-cü yerə sıxışdıran Ermənistan 3-cü, Cənubi Qafqazın autsayderi Azərbaycan 5-cidir.

Həyat səviyyəsinin düşməsi iqtisadiyyatda çıxılmaz vəziyyət yaradır, deyə müstəqil ekspertlər bildirir. Bir iqtisadi subyektin gəlirlərinin azalması başqa birində azalmaya səbəb olur. Sonuncular istehlakı azaldıb birincilərin gəlirlərinin azalmasını stimullaşdırır.—0-