Niyə Hesablama Palatası ictimaiyyətə hesabat vermir?

Azərbaycan Hesablama Palatası ictimaiyyətə hesabat vermədiyindən rəyi soruşulan 700 vətəndaşın yalnız 150-i bu qurum haqda eşitdiyini bildirib və onların da yalnız yarısı bilir ki, bu qurum büdcə daxilolmalarının və xərclərinin şəffaflığına nəzarət etmək üçün yaradılıb. Bu rəqəmləri bu gün  Mariott otelində “Dövlət vəsaitlərinə kənar  nəzarət” mövzusunda keçirilən konfransda İqtisadi və Sosial İnkişaf Mərkəzinin eksperti Rəşad Həsənov açıqlayıb.

Onun sözlərinə görə, Hesablama Palatası geniş inkişaf edir. Əgər 2007-ci ildə 3 məqsədli kompleks auditor yoxlaması həyata keçirilibsə, 2008-ci ildə bu rəqəm 23, 2012-ci ildə 68 olub.Bu, beynəlxalq Transparency İnternational təşkilatının hesanatlarında ölkənin ballarına da təsir göstərib. Belə ki, 2000-ci ildə 100 ballıq şkala üzrə 15 bal, 2008-ci ildə 23, 2013-cü ildə 28 bal qazanılıb. Bununla belə, bu, hökumətin işinin effektivliyini əks etdirmir. Ölkə 177 dövlət arasında 127-ci yeri tutub. Hesablama Palatasının qeyri-effektivliyi ilk növbədə parlamentə hesabatlı olması ilə bağlıdır. Onun fəaliyyətinə dair əsasnamədə çatımlı və qapalı informasiya aarsında dəqiq sərhəd bölgüsü yoxdur, auditin nəticələrinin KİV-də açıqlanıb-açıqlanmaması barədə qərarları kollegiya qəbul edir. Bundan əlavə, qurumun regional strukturları yaradılmalıdır. Məqsəd büdcə vəsaitlərinə məsul olan təsərrüfat subyektlərinə çıxış imkanlarının olmasıdır. Kollegiya üzvlərinin səlahiyyət müddətinin 7-dən 15 ilədək artırılması barədə fikirlər də var. Məqsəd odur ki, qərarları açıqlayarkən onların özlərini daha inamlı hiss etsinlər, deputatlardan az asılı olsunlar, istefadan sonra öz talelərinə görə narahat olmasınlar.

R.Həsənovun sözlərinə görə, Hesablama Palatası büdcə hesabına yaşayan və inkişaf edən qeyri-hökumət fondlarına tam çıxış imkanlarına malik deyil. Zəif institutional mövqeyinə görə auditin metodikasını açıqlamır, onun illik hesabatları və tövsiyələri eynidir, yalnız rəqəmlər dəyişir. Hesabatlarda yalnız daxili auditin qiymətləndirilməsi əksini tapıb, ictimaiyyət nümayəndələri fəaliyyətə cəlb olunmur ki, bu da korrupsiyaya qarşı mübarizəyə mane olur, vətəndaş cəmiyyətinin mövqeyini zəiflədir.

Hesablama Palatasının saytında parlamentə təqdim olunan hesabatlar görünmür, Milli Məclis onları qısaldılmış şəkildə yerləşdirir. “Məlumatı sayta metodoloji dəyişikliklər nəzərə alınmaqla, CAP/SAP layihəsi çərçivəsində (olsun PDF formatında) yerləşdirilməsinin vaxtı çatıb”, - ekspert vurğulayıb. Palatanın hesabatlarında büdcənin gəlirli maddələrinin əsaslandırılması yoxdur, iqtisadiyyatın sektorları üzrə bölmələr, sosial proqramlar kimi təqdim edilən investisiya proqramlarının əsaslandırılması yoxdur, başdan-ayağa konstatasiyadır.

Neft vəsaitlərinin xərcləri, eyni zamanda onlar üzrə gəlirlər ümumiləşmiş şəkildə verilir, real proqnozlar yoxdur və bunun nəticəsi olaraq Maliyyə Nazirliyi də xərclərin konkret mənbələrini  və istiqamətlərini açıqlamır, deputatlara müzakirələrdən bir həftə əvvəl xəbər verilir, jurnalistlərin isə mövzu barədə çox az təsəvvürü var.--17D–