Rusiya gömrükxanası Azərbaycan pomidorlarını sərhəddən keçirməyə icazə vermir

Azərbaycan və Rusiya arasında növbəti pomidor münaqişəsı qızışır. Rusiya-Azərbaycan sərhəddində pomidor və ətlə dolu avtorefrijeratorlardan ibarəbt uzun növbə yaranıb. Qonşu ölkənin gömrüyü öz ərazisinə Azərbaycandan aqrar məhsulların gətirilməsinə "razılıq" verməyə tələsmir.

Bunun rəsmi səbəbi kimi  idxal olunan məhsulun mənşəyi və kimyəvi tərkibinin müəyyən edilməsi üçün ekspertizanın keçirilməsi labüdlüyü göstərilir. Belə hallar heç də nadir deyil   və yerli istehsalçılarda narazılıq doğurur, deyə Contact.Az xəbər verir

Ötən həftə Bakıda Azərbaycan və Rusiya gömrükçüləri arasında əməkdaşlıq üzrə işçi qrupun görüşü  keçirilmişdir. Dövlət Gömrük Komitəsinin (DGK) məlumatında bildirilir ki, Azərbaycan tərəfi Rusiyaya ixrac etdiyi kənd təsərrüfatı məhsulları onların mənşəyini müəyyənləşdirmək məqsədi ilə ekspertiza keçirilməsi səbəbindən sərhəddə saxlanılıb və bu, əlavə xərclərə, malların korlanmasına və təyin olunmuş müddətdə çatdırılmasının ləngiməsinə gətirib çıxarır. Rusiya gömrükçüləri  malların mənşəyini müəyyən etmək üçün yaxın vaxtlarda gömrük-buraxılış məntəqəsinə (GBM) ekspertiza prosesinin operativliyi üçün ixtisaslaşmış ekspertlərin təyin olunacağını bildirərək prosesi sürətləndirməyə söz veriblər.

Görünür, ixtisaslaşmış Moskva ekspertləri Yaraq-Газмалар   GBM-ə hələ gəlməyiblər, bu səbəbdən bizim ağır yük daşıyan avtofurqonlarımız sərhəd yanında dayanıb. Rusiya gömrükçülərinin tələbkarlığını başa düşmək olar: onlar azərbaycanlı iş adamlarının malı dəyişdirərək Azərbaycan pomidorları adı altında Rusiya şəhərlərinə türk pomidorları aparmasından şübhələnirlər. Məlum olduğu kimi, Türkiyə hərbiçilərinin СУ-24 təyyarəsini vurması hadisəsindən sonra Moskva Ankaraya qarşı iqtisadi sanksiyalar tətbiq edib. Demək olar ki, bütün kənd təsərrüfatı məhsulları qadağa altında düşüb.

Elə o vaxt Azərbaycandan Rusiyaya meyvə və tərəvəz ixracı axınının güclənməsi fonunda bu həcmin yalnız yerli məhsullardan ibarət olmadığı barədə həmin  versiya yaranıb: guya bəzi işbazlar Türkiyə fermerlərindən pomidor, xiyar, bibər alır və Moskva və Sankt-Peterburq bazarlarında Azərbaycan məhsulu adı altında satırlar. Bu şübhələr Rusiya ilə Türkiyə arasında münasibətlərin istiləşməsi və bəzi tərəvəz və meyvələrin  idxalına qadağanın ləğv edilməsindən sonra da dağılmayıb. Portağal, narıngi, ərik, şaftalı, gavalı, baş soğan idxalına  rəsmən icazə verilib, amma  pomidorlar hələ də embarqo altındadır.

Azad İstehlakçılar Birliyinin sədri Eyyub Hüseynov qeyd edir ki, ola bilsin ki, pomidorların  dəyişdirilməsi ilə bağlı dələduzluq var və Rusiya gömrükçülərinin şübhələri əsassız  deyil. Lakin Azərbaycan kənd təsərrüfatı məhsullarının həm Rusiyaya, həm də Avropaya ixrac həcminin  artmasına mane olan daha ciddi problem vardır. Bu,  bostan məhsulları və meyvələrin keyfiyyəti və kimyəvi tərkibi məsələsidir. Fermerlərə keyfiyyətsiz və üstəlik düzgün saxlanılmadığından xarab olmuş herbisid və gübrələr satırlar. Yeri gəlmişkən, şəxsi söhbətlərdə fermerlərin özləri də etiraf edir ki, gübrələrin səmərəsizliyini kompensasiya etmək üçün onları yol verilən normadan artıq tətbiq etmək lazım gəlir. Bu isə məhsulun təhlükəli maddələrlə çirklənməsinə gətirib çıxarır.

E. Hüseynovun fikrincə, vəziyyətdən çıxış yolu ixrac üçün nəzərdə tutulmuş aqrar məhsulların kompleks yoxlamalarını aparacaq vahid qurumun yaradılmasından ibarətdir. Bu gün kənd təsərrüfatı məhsullarının keyfiyyətinə nəzarət 6 dövlət təşkilatlı tərəfindən həyata keçirilir ki, bu da bürokratiya və sənədlərin rəsmiləşdirilməsində çətinliklər yaradır. Avropada belə nəzarəti yalnız bir xüsusi təşkilat keçirir. Bundan başqa, Azərbaycanda ərzaq məhsullarında  genetik modifikasiya olunmuş məhsulların olub-olmadığını yoxlamağın  mümkün  olduğu müstəqil laboratoriya yoxdur.

Yeri gəlmişkən, bu yaxınlarda Türkiyə hökuməti Rusiya tədarükçülərini buğda, qarğıdalı və günəbaxan cecənsini rüsumsuz ixrac etmək hüququndan məhrum etdi. Bu məhsulun Rusiyadan göndərilməsi, demək olar ki, dayandırılıb. Rusiyadan buğda idxalı  həcminə görə Türkiyə Misirdən  sonra ikinci yeri tutur.

 Rusiya Taxıl Ittifaqının vitse-prezidenti  Aleksandr Korbutun fikrincə, Ankaranın bu qərarı Rusiyanın  indiyə qədər öz bazarını türk meyvə və tərəvəzləri, xüsusilə tomatları üçün  açmadığına  cavab ola bilər. "Məhsul mövsümü yaxınlaşır və bu, pomidora qadağanın əvəzini  çıxmaq üçün keçirilən sırf nümayişkaranə aksiyadır", -  deyə RBK Korbutun  sözlərini gətirir.