Sement bazarında 10% artım

İki ayda Azərbaycanda sement istehsalı 38,2% artıb. İdxalçılar isə tədarükü 18% artırıb. Bu, sement bazarında dinamikadan xəbər verir. 

2013-cü ildə bazarda 2 istehsalçı peyda olub və onlar ildə 3 mln ton sement verməyi vəd edirlər. Demək, bu il yerli istehsal 5 mln tona çata bilər. Dövlətstatkom və Gömrük Komitəsinin məlumatına görə, yerli bazarda tələbat 3,3 mln tondur. Əgər gömrük məlumatları dürüsdürsə, bu il Azərbaycan sement ixrac edə bilər. Ən azı idxal azala bilər.

Bazarda yeni markaların (“Akkord Sement” və “Norm Sement”) yaranması hələ qiymətlərə təsir etməyib. İstehsalçılar tikinti şirkətləri və dəmir-beton zavodları ilə xüsusi preyskurantla işləyir və bu qiymətlər pərakəndə qiymətlərdən xeyli ucuzdur. Hazırda 40 kq sement kisəsi 6 manatdır (yerindən asılı olaraq 5,7-6,3 manat). Bu, istehsal gücü 2,4 mln ton olan Ermənistandakından 3-4 dəfə bahadır. Rusiyada isə 1 kisə $4-dır.

Pərakəndə qiymətlər 2006-cı ildən formalaşıb. O vaxt pərakəndə satıcılar qiyməti 10 manata qaldırmışdı. İqtisadi İnkişaf Nazirliyi işə qarışandan sonra qiymət indiki vəziyyətə düşdü. Mövsümi və iqlim şəraitindən, istehsal həcmindən və idxaldan asılı olmayaraq qiymətlər dəyişmir. Azad İstehlakçılar Birliyinin sədri Eyyub Hüseynovun fikrincə, kartel sövdələşməsi göz önündədir. «Bu bazarda ucuzlaşma yox, bahalanma gözləmək olar», deyə o bildirib.

2013-cü ildə sement istehsalı 2 mln 39,9 min ton olub Bu, əvvəlki ildəkindən 3,8% çoxdur.

2013-cü ildə sement tədarükü də artıb. 2012-ci ildə 1 mln 69 min ton, ötən il 1 284,4 min ton sement idxal edilib. Ötən il sement tədarükü çəkidə 20% artıb, amma ümumi bəyannamə qiyməti ($95 mln) 10% artıb. Ötən il 1 ton tikinti və hidravlik sement gömrükdə $74-a bəyan edilib. 2012-ci ildə sement $81,6-a sənədləşib. Pərakəndə qiymət (145$/ton) gömrük qiymətindən 2 dəfə bahadır.

Digər vacib məqam sement klinkerinin idaxlının şübhəli yüksək göstəriciləridir. 2012-ci ildə (1,1 mln ton) o, hazır məhsul tədarükündən yüksək olub. 2013-cü ildə xaricdən 1 mln 295,8 min ton klinker 44,6$/ton-a alınıb. Əsas tədarükçü İrandır  – 1,2 mln ton. Amma son istehlakçı kimdir? Bütün əsas istehsalçıların (Holcim-Azerbaycan, Norm, Qazax-Sement) öz sement sobası var. Qalır naxçıvan sement zavodu, Azbentonit, Qaradag-AND, Sumqayit-Sement, Qaradag-S və başqa 10 kiçik zavod. Naxçıvan MR Statistika Komitəsinin məlumatına görə, 2012-ci ildə “Gemiqaya Holding”in sement zavodunda 36,6 min ton sement istehsal olunub. “Garant Holding”ə məxsus “Azbentonit” 2012-ci ildə 98,2 min ton sement istehsal edib. “Azbentonit”də 543 nəfər çalışır. Bu, “Holcim (Azerbaycan) ASC-də çalışanlardan 100 nəfər çoxdur. Şirkət istehsal gücünü və göstəricilərini açıqlamır, hərçənd məlumdur ki, “ZQAN Construction” (“Garant Holding”ə məxsusdur) üçün sement tədarük edir və pərakəndə satışda xeyli payı var.

Azərbaycanda sement tədarükünün coğrafiyası da dumanlıdır. Məsələn, 2013-cü ildə Gürcüstandan Azərbaycana 408,1 min ton portlandsement (ümumi qiyməti $39 mln) tədarük edilib. Ermənistanın rəsmi mənbələrinə əsasən, Gürcüstan bu ölkədən sement alır: 2013-cü ildə Gürcüstan Ermənistandan 185 min ton sementi $11,8 mln-a idxal edib. Sement Ermənistanın bu ölkəyə ikinci ixrac məhsuludur.

2013-cü ildə Azərbaycana Rusiyadan 251 min ton ($27 mln), İrandan 607 min ton ($102 mln), Türkmənistandan 8,4 min ton ($350,8 min), Türkiyədən 7,4 min ton ($1,2 mln) və başqa ölkələrdən sement idxal edilib. 08A