Bakı/18.11.19/Turan: Bakıda Özbəkistanlı publisist və tarixçi Şuhrat Barlasın (Salamovun) “Daşnaklar: Fərqanədən Qarabağadək” adlı araşdırması dərc edilib. Kitabda daşnakların türk xalqlarının yaşadıqları ərazilərdə törətdikləri cinayətlər işıqlandırılır.
Müəllif 1992-ci ildən etibarən daşnakların cinayətləri haqqında faktları toplamağa başlayıb. Kitabda təsvir olunan Mərkəzi Asiyadakı hadisələr Rusiyanın Türkistanı müstəmləkələşdirməsi fonunda baş verib. Ən böyük zorakılıq dalğası erməni silahlı dəstələrinin bolşeviklərlə birlikdə regiona gəlməsi ilə başlayıb.
1917-ci ildən 1918-cu ilə qədər “Türkistan muxtariyyəti” mövcud olub, o, “Daşnaksütun”lu terrorçular tərəfindən dağıdılıb, deyə müəllif yazır. Türkistan ideyası daşıyıcılarını məhv etmək üçün barbarlıq metodlarından istifadə olunub. Tarixdə 1918-ci ildə Fərqanə vadisində daşnak qırğını məlumdur.
Bu illərdə daşnaklar Azərbaycan torpaqlarının alınması ideyasını fəal şəkildə təşviq ediblər, bu da Zəngəzurda 30-dan çox Azərbaycan kəndinin tamamilə məhv edilməsinə gətirib çıxarıb. Hazırda bu soyqırımın təşkilatçısı Qaregin Njdenin xatirəsi Ermənistanda əbədiləşdirilib.
XIX əsrin ikinci yarısında – XX əsrin əvvəllərində ermənilər fəal şəkildə Türkistana yerləşdirilib. Erməni məsələsi birinci dünya müharibəsi ərəfəsində Rusiya üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edirdi. Bununla belə, rus zabitlər çoxsaylı sənədlərdə ermənilərin dinc müsəlman əhaliyə qarşı cinayətlərini qeyd ediblər. Belə ki, Kokandda daşnakların gəlməsindən sonra bütün mağazalar talan edilib... kütləvi qətllər baş verib. Andijanda axtarış bir həftə davam edib, talan, qətllər və zorlamalarla müşaiyət olunub”. Kokand əhalisi 1897-ci ildə 120 min nəfərdən 1926-cı ildə 69300 nəfərə qədər azalıb. Şəhər dağıdılıb və yandırılıb. Daşnaklar xəstəxananı xəstələr və heyətlə birlikdə yandırıblar. Kokand Pambıq Zavodunun 50 işçisi ailələri ilə birlikdə öldürülüb. -0-
Mədəniyyət
-
İqlim dəyişikliyinin təsirləri getdikcə artan bir dünyada, incəsənət gözlənilməz, lakin güclü bir platforma olaraq ortaya çıxaraq ekoloji məsuliyyət barədə məlumatlandırma və müzakirələrə təkan verir. Bu təşəbbüslərdən biri də hazırda Goethe-Institutun dəstəyi ilə Kapellhausda nümayiş olunan “Başqa bir iqlim növü” adlı sərgidir. Bu sərginin zamanlaması təsadüfi deyil və 11-22 noyabr tarixlərində Bakıda keçiriləcək BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransı — COP29 ilə üst-üstə düşür. Sərgi, yerli və beynəlxalq perspektivləri birləşdirərək tamaşaçılara vacib ekoloji məsələlər barədə düşünməyi təklif edir.
-
Şəhərin hərarəti və müasir həyatın səs-küyü arasında, təbiətin də bir səsi olduğunu tez-tez unuduruq. Lakin rəssam Elnarə Nəsirli, "Meşənin Pıçıltısı - Səsin Sehri" adlı son sərgisi ilə təbiətin nəbzini və mesajını bizə xatırlatmaq istəyir. Hazırda "Gazelli Art House"-da nümayiş olunan bu multidisiplinar sərgi izləyiciləri meşənin ürəyinə daha yaxınlaşdırır; hər bir yarpaq xışıltısı, hər bir pıçıltı həyatla dolu görünür.
-
Dünya, təcili ekoloji çağırışlarla üzləşdiyi bir dövrdə, təbii resursların qorunması artıq ölkələri birləşdirən ortaq dəyərə çevrilib. Əvvəllər sadəcə müzakirə mövzusu olan ekoloji mühafizə indi demək olar ki, hər qlobal tədbirin diqqət mərkəzindədir.
-
İqlim dəyişikliyinin sürətləndiyi, qlobal temperaturun artdığı və bir çox növün məhv olduğu bir dövrdə, dünyanın müxtəlif ölkələri ətraf mühiti qorumaq üçün daha təsirli tədbirlər görməyə məcbur olur. Bu artan şüurlanma bir çox ölkəni təbiətin qorunması layihələrinə əhəmiyyətli maliyyə vəsaiti ayırmağa vadar edib. Meşələrin bərpasından heyvanların qorunmasına qədər ekoloji təşəbbüslər artıq inkişaf layihələrinin əsas hissəsinə çevrilib.
Rəy yaz