Yanvar ayının 16-da görrəkmli türkoloq, alim, publisit Aydın Məmmədovun 70 yaşı tamam olur. Zəkasına, düşüncə tərzinə, elmi və ictimai mühakimə üslubuna görə fərqli olan bu insan yaddaşlarda iz salaraq gedib.
A.Məmmədov dünya həyatında cəmi 47 il yaşadı. Adi həyat olmadı, düşüncələrinə görə sovet rejimi tərəfindən “küncə” sıxışdırıldı, elmi ictimaiyyətdən təcrid olundu. Amma XX əsrin 80-ci illərinin sonlarında ölkənin azadlığı uğrunda mübarizə başlayanda A.Məmmədov bir ziyalı olaraq öz yerini tutdu.
Onun başçılıq etdiyi Tərcümə Mərkəzi təkcə ədəbiyyatın tərcüməsilə məşğul olmadı. Bu bina ölkənin yeni dövr düşüncə tərzinin ifadəçiləri olan gənc nəslin təmsilçilərinin toplaşma, müzakirə məkanı oldu. A.Məmmədov həmin binada bir çox mətbu oqranlara yer verməklə, onların cəmiyyətə çıxmasını təmin etdi.
Yaratdığı və rəhbəri olduğu “Ana Dili” qurumu dilin saflığı uğrunda mübarizə aparamaqla yanaşı, gənclərdə ictimai düşüncəni, milli hissləri formalaşdırırdı.
A.Məmmədovun həyatı bir ictimai-siyasi şəxsin həyatıdır. O, ömrünün sonuna kimi bu həyati mahiyyətdən uzaq olmadı. Cəmi 47 il yaşadı. Amma bu 47 il bir ömrün yaddaşlarda qalması üçün kifayət etdi.
Qarabağ səmasında ermənilər tərəfindən vurulan vertolyot qəzasından A.Məmmədov sağ çıxdı. 1991-ci ildə deputat olduqdan sonra parlamentin binasından Şəhidlər Xiyabanına baxan A.Məmmədov “əgər o zaman ölsəydim, indi onlarla yatırdım”, deyə qəzadan sağ çıxmasını anladırdı. “Amma, yox, atam qoymazdı, hökmən Şəkiyə aparardı”, deyə valideynlərinin hansı addımı atacaqlarını təxmin edirdi. A.Məmmədov vertolyot qəzasından sağ çıxdı, amma 1991-ci ilin aprelində adi yol qəzasında alim həmkarı Dilarə Əliyeva ilə birgə həyatını itirdi.
O zaman Aydının nəşi Şəkiyə, daha doğrusu anadan olduğu Kiş kəndinə aparılmışdı. Bakıdan nümayəndə heyəti getmişdi Şəkiyə. Bu tərkibdə alimlər də vardı, parlament rəhbəri də. Məqsəd A.Məmmədovu atası Mirsadiq kişini Aydının nəşini dəfn üçün Bakıya gətirməyə razı salmaq idi. Aydının valideynləri onun nəşinin Bakıya gətirilməsinə qəti şəkildə razılıq vermədilər. Görünür, A.Məmmədov valideynlərini hamıdan yaxşı tanıyırmış. Cəmi bir neçə ay qabaq ona münasibətdə valideynlərinin hansı addmları ata biləcklərini təxminən deyən Aydın bu uzaqgörənlikdə səhv etməmişdi.
Tanınımış vəkil Fuad Ağayev Aydını belə tanıdır: “İti zəkalı, dərin məntiqli, istər elmi, istərsə də siyasi sahədə perspektivli insan. Təəssüf ki, hər iki sahədə ideya və əsərlərini istədiyimiz sayda görə bilmədik. İndinin özündə belə məqalələrini oxuduqda, Milli Məclisdəki çıxışlarını dinlədikdə sıralarımızı tez tərk etməsi yanğısı yaşanır. Onun ictimai-siyasi fəaliyyəti effektli idi. 1990-cı ilin martında Fürcüstan Demokrati Partiyasının sədri Çanturiya ilə görüş təşkil etmişdi. Ermənilərin təbliğatı nəticəsində azərbaycanlılar dünyaya intellektdən uzaq zorakılığa meylli insanlar kimi tanıdılırdı. Tbilisi Kino Evində keçirilən həmin görüşdə A.Məmmədovun çıxışı istər yerli, istərsə də beynəlxalq təmsilçilərdən ibarət auditoriyaya kifayət qədər təsir etmiş, münasibətləri belə dəyişə bilmişdi. Xüsusilə onun “imperiya tərkbindəki dövlətləri üz-üzə qoymaqla, bir-birilə vuruşdurmaqla bu ölkələri daha çox əsarətdə saxlamaq istəyir”, deyə A.Məmmədov milli zəmindəki münaqişələrə münasibət ifadə etmişdi. -05B-
Mədəniyyət
-
Bakının hərəkətli küçələrində, dəbin şəhərin siluetləri qədər dinamik olduğu bir mühitdə, sakit bir inqilab baş verir. Azərbaycanın tullantıların idarə edilməsində əldə etdiyi uğurlara baxmayaraq, geyim və tekstil tullantıları məsələsi ətraf mühitin inkişafına kölgə salmaqda davam edir. Təkcə 2023-cü ildə ölkədə 2,7 milyon ton bərk məişət tullantısı yaranıb. Bu rəqəm atılan geyimlərin artan miqyasını gizlətsə də, qlobal trendlərlə bənzərlikləri nəzərə çarpır. ABŞ-da hər il təxminən 17 milyon ton geyim tullantıya atılır, Avropa İttifaqında isə bu rəqəm 5,8 milyon tona çatır. Proqnozlara əsasən, sürətli dəbin inkişafı ilə bu göstərici 2050-ci ilə qədər 175 milyon tona qədər yüksələ bilər.
-
Azərbaycanda ianə mədəniyyəti zəngin tarixi keçmişə malik olsa da, müasir dövrdə bu ənənənin qarşılaşdığı problemlər də az deyil. İanələrin hədəf auditoriyaya çatması ilə bağlı şəffaflıq məsələləri, insanların inamının azalması və davamlı dəstək mexanizmlərinin olmaması bu sahədə əsas problemlərdən biridir. Həmçinin, ianə mədəniyyətinin təbliğatının zəif olması cəmiyyətin daha geniş təbəqələrində bu anlayışın inkişafına mane olur. İanələrin sosial təsirini artırmaq üçün həm maarifləndirmə, həm də müasir həllər vacibdir.
-
Soyuq bir dekabr həftəsonunda, Bakının mərkəzində yerləşən Passage1901 məkanı yaradıcılıq, ticarət və icma ruhunun canlandığı bir məkan oldu. Yerli brendləri, sənətkarları və kiçik biznesləri dəstəkləməyə həsr olunmuş “Bizimkilər” Festivalı 14-15 dekabr tarixlərində uzun fasilədən sonra yenidən baş tutdu. İki gün davam edən yenilikçi proqramla festival bir daha sənət ifadəsi, yerli sahibkarlıq və xeyriyyəçilik üçün canlı bir platforma olduğunu sübut etdi.
-
Azərbaycanın ən sevilən sənət xadimlərindən birinə rəngarəng hörmət əlaməti olaraq, Mədəniyyət üzrə Elmi-Metodiki və İxtisasartırma Mərkəzi (MEMİM), Azərbaycan Dövlət Rəsm Qalereyası və Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının birgə təşkilatçılığı ilə 13 dekabr 2024-cü il tarixində “Tablolarda Nağıllar” adlı sərgi-müsabiqəyə yekun vurdu. Bu tədbir, Xalq rəssamı Səttar Bəhlulzadənin nəsilləri ilhamlandırmağa davam edən ölməz yaradıcılığını qeyd etmək məqsədilə təşkil olunmuşdu.
Rəy yaz