Economist İntelligence Unit: Azərbaycan avtokratiyadır

Bakı/23.01.20/Turan: Böyük Britaniyanın “Economist Intelligence Unit” şirkəti tərəfindən tərtib edilən Demokratiya İndeksi  dünyanın 167 ölkəsi arasında yenə də Azərbaycandakı mövcud rejimi  avtokratiya kimi xarakterizə edib. Azərbaycan dünyanın 167 ölkəsi arasında yenə də son yerlərdən birini - 147-ci yeri tutub.

Təsnifat tərtib edilərkən 5 kateqoriyada toplanmış 60 müxtəlif göstərici nəzərə alınır: seçkilər və plüralizm, vətəndaş azadlıqları, hökumətin fəaliyyəti, əhalinin siyasi fəallığı və siyasi mədəniyyət.

Demokratiya İndeksində ölkələr 4 kateqoriyaya bölünür: Tam (liberal) demokratiya - vətəndaş azadlıqlarına və əsas siyasi azadlıqlara hörmət edildiyi və bunun siyasi mədəniyyət ilə möhkəmləndirildiyi dövlətlər. Bu ölkələrdə qərarları icra edilən müstəqil məhkəmə sistemi, hökumətlər, müstəqil KİV-lər var.

Natamam demokratiya – bu ölkələrdə seçkilər ədalətli və azaddır, əsas vətəndaş azadlıqlarına əməl olunur, ancaq KİV azadlığının pozulması var.

Bu ölkələr zəif siyasi mədəniyyətə malikdir, əhalinin siyasətdə iştirak səviyyəsi aşağıdır və idarəetmə sistemində problemlər var.

Hibrid rejimlər – bu ölkələrdə seçkilər pozuntularla keçirilir, hökumətlər siyasi opponentlərinə təzyiq göstərirlər, məhkəmələr müstəqil deyil, korrupsiya geniş yayılıb, KİV-ə təzyiq var, qanunun aliliyi yoxdur.

Avtoritar rejimlər – bu ölkələrdə siyasi plüralizm yoxa çıxıb və ya son dərəcə məhdudlaşdırılıb. Bunlar mütləq monarxiya və ya diktaturadır. Formal olaraq ənənəvi demokratik institutlar var, lakin heç bir rol oynamırlar. Vətəndaş azadlıqlarının pozulması və sui-istifadəsi adi haldır, seçkilər ədalətli və azad deyil, KİV dövlətə məxsusdur və ya nəzarət altındadır, məhkəmələr asılıdır, hökuməti tənqidlər sərt şəkildə yatırılır.

Bir neçə ildir ki, Azərbaycan avtoritar rejimlər kateqoriyasında qalır, 2019-cu ildə Ermənistandan (86-cı yer) və Gürcüstandan (89-cu yer) geri qalıb.

Keçmiş SSRİ respublikaları arasında Azərbaycan Tacikistan, Özbəkistan və Türkmənistan kimi ölkələri qabaqlayıb. Onlardan əlavə, Rusiya, Qazaxıstan, Belarus hökumətləri də avtoritar rejimlər kimi tanınıb.

Ən qeyri-demokratik ölkə kimi Şimali Koreya, İraq və Efiopiya tanınıb.02D-