Əliyev Ermənistanın sülhə getmək istəməməsindən narahatdır

Prezident İlham Əliyev Qərbi Azərbaycana həsr olunmuş İkinci Beynəlxalq Konfransdakı çıxışında XX əsr boyunca azərbaycanlıların qarşılaşdığı geniş miqyaslı məcburi köçkünlük prosesini vurğuladı. O, dünya üzrə 120 milyondan çox insanın hazırda məcburi köçkünlük yaşadığını və bunun beynəlxalq kollektiv tədbirlər tələb edən bir böhran olduğunu qeyd etdi.

Əliyev, müasir Ermənistan ərazisində yerləşən Qərbi Azərbaycanda azərbaycanlıların sistematik etnik təmizləməyə məruz qaldığını diqqətə çatdırdı. O, 1918–1921, 1948–1953 və 1987–1991-ci illərdəki deportasiyaları xatırladaraq, yüz minlərlə insanın köçürüldüyünü və bunun nəticəsində Ermənistanın azərbaycanlıların mövcud olmadığı monoetnik dövlətə çevrildiyini bildirdi.

"Ermənistan, Azərbaycan irsinin izlərini silərək, mədəni abidələri sistematik şəkildə məhv etmiş, qəbiristanlıqları təhqir etmiş və İslam memarlığını, məsələn, Göy Məscidi özününküləşdirərək onun tarixi kimliyini təhrif etmişdir," — deyə Əliyev vurğuladı.

Prezident bu hərəkətlərin mədəni vandallıqdan daha artıq olduğunu, regionun tarixini yenidən yazmaq və çoxmillətli irsi bastırmaq məqsədini daşıyan qəsdən törədilmiş addımlar olduğunu qeyd etdi.

2020-ci ildə Azərbaycanın qələbəsi ilə yekunlaşan Qarabağ münaqişəsi Əliyev tərəfindən ədalət üçün dönüş nöqtəsi kimi təqdim edildi. Məcburi köçkünlərin azad edilmiş ərazilərə qayıtmasını təmin edən hökumətin "Böyük Qayıdış Proqramı", uzun müddətli ədalətsizliklərin həllində mühüm addım kimi vurğulandı.

Lakin Əliyev Ermənistanın sülhə meylli olmamasından narahatlığını ifadə etdi. “Dərin kök salmış düşmənçilik, Ermənistan Konstitusiyasında əks olunmuş ərazi iddiaları və davam edən hərbiləşmə davamlı sülh perspektivlərinə mane olur,” — deyə o bildirdi.

Qərbi Azərbaycan İcması beynəlxalq hüquq çərçivəsində məcburi köçkün azərbaycanlıların öz tarixi torpaqlarına sülh yolu ilə qayıtmasını müdafiə edərək, Ermənistan hakimiyyəti ilə dialoq aparmağa fəal şəkildə çalışıb. Lakin təkrarlanan müraciətlərə baxmayaraq, Ermənistan bu təşəbbüsləri rədd edib və bununla özünün barışığa sadiqliyini şübhə altına alıb.

Prezident UNESCO-ya Ermənistan ərazisindəki Azərbaycan mədəni irsinin məhv edilməsini araşdırmaq və sənədləşdirmək çağırışı edərək, məcburi köçkünlərin təhlükəsiz və ləyaqətli şəkildə qayıdışını təmin edən sülh təşəbbüslərinə beynəlxalq dəstək istədi.

“Bu, insan hüquqları məsələsidir. Bu təşəbbüslərin beynəlxalq icma tərəfindən dəstəklənməsi ədalət və barışıq üçün həyati əhəmiyyət daşıyır,” — deyə Əliyev vurğuladı.

“Qayıdış hüququ – Ermənistandan zorla çıxarılan Azərbaycanlılar üçün ədalətin təmin edilməsi” adlı konfrans, məcburi köçürülmüş azərbaycanlıların çətin vəziyyəti və dünya miqyasında məcburi köçkünlük problemləri haqqında qlobal məlumatlılığı artırmaq üçün platforma rolunu oynayır. Azərbaycan hökuməti tədbirin məcburi miqrasiya və qayıdış hüququ məsələlərinin həlli üçün qlobal dialoq platformasına çevriləcəyinə ümid edir.

Konfransda hüquq ekspertləri, tarixçilər və insan hüquqları müdafiəçiləri də daxil olmaqla müxtəlif sahələrdən nümayəndələr iştirak ediblər. İştirakçılar yekdil bir mesaj verdilər: məcburi köçürülmüş icmalar üçün ədalətin təmin edilməsi davamlı sülh və regional sabitlik üçün əsas şərtdir.