Hökumət bir dəfə batdığı çaya bir də girmək istəyir

Çərşənbə günü Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev “Hasilat sənayesində şəffaflığın və hesabatlılığın artırılması ilə bağlı əlavə tədbirlər haqqında”  fərman imzalayıb. Məqsəd hasilat sənayesində beynəlxalq şəffaflıq və hesabatlılıq prinsiplərinə Azərbaycanın sadiqliyini nümayiş etdirmək, təbii ehtiyatlardan əldə edilən maddi sərvətlərin ölkə vətəndaşlarının rifahı üçün idarə edilməsini davam etdirməkdir.

Fərmanın mətnində xatırladılır ki, Azərbaycan 2009-cu ildə Mədən Hasilatı üzrə Şəffaflıq Təşəbbüsü (MHŞT) mükafatına layiq görülüb.

Ancaq martın 9-da MSŞT beynəlxalq İdarə Heyəti ölkədə təşəbbüslə bağlı öz missiyasının yerinə yetirilməsində vətəndaş cəmiyyəti institutlarına yaradılan məhdudiyyətlər səbəbindən ölkənin üzvlüyünü dayandırıb. Sözügedən nöqsanları düzəltmək əvəzinə Azərbaycan hökuməti MSŞT-dən çıxdığını bəyan edib. Ölkənin imicinə güclü zərbə dəyib və Azərbaycan yenidən beynəlxalq reytinqlər sırasında üzü aşağı yuvarlanmağa başlayıb.

MSŞT beynəlxalq İdarə Heyətinin üzvü, iqtisadçı-analitik Qubad İbadoğlu Turan-a müsahibəsində qeyd edib ki, MŞST-yə analoji milli komissiyanın yaradılması  barədə prezidentin fərmanı ölkənin MSŞT-dən çıxması ilə bağlı yalnış qərara düzəliş vermək istəyindən irəli gəlib.   Azərbaycan hökuməti başa düşüb ki, onun 10 mart qərarı vaxtından əvvəl verilmiş və yalnış qərar olub. Azərbaycanın MSŞT-dən çıxması onunla izah edilib ki, bu təşkilatda qərarlar başqa ölkələrdəki tərəfdaşlar və ölkənin vətəndaş cəmiyyəti ilə razılaşdırıldıqdan sonra qəbul edilir, rəsmi Bakının istədiyi kimi təkbaşına yox. “Qeyd etmək lazımdır ki, əgər Azərbaycan qlobal səviyyədə MSŞT-də iştirak edən və Azərbaycanda fəaliyyət göstərən transmilli şirkətlərlə əməkdaşlıq edirsə Bakı hasilat sahəsində şəffaflıq məsələsində onların mövqeyinə məhəl qoymaya bilməz”, - Q.İbadoğlu bildirib.

İqtisadçı prezidentin fərmanını dəstəkləyir, ancaq təəccüb edir ki, Azərbaycan hasilat sənayesində düzgün oynayan dövlətlər “klubu”nu tərk edərək “öz turnirində təkbaşına oynamaq qərarına gəlib”. Bu cür siyasət Azərbaycanın niyyətinin həqiqi və uzunmüddətli olduğunu şübhə altına alır. “MSŞT dinamik qurumdur. Əgər Azərbaycan MSŞT üzvləri kimi effektiv çalışmaq istəyirsə ən yaxşısı bu təşkilatda qalmaqdır”, - Q.İbadoğlu vurğulayıb.

Prezidentin fərmanına görə, Azərbaycan komissiyası ancaq hesabatların hazırlanması üzərində iş aparacaq. Ekspert bununla bağlı narazılığını bildirib. Halbuki, MSŞT-də müqavilələrin şəffaflığına, lisenziyalaşdırma, xammal satışı və digər informasiyalara, mülkiyyətçilər tərəfindən hesabatlılığa, ümumilikdə həmin sahələrdə şəffaflığın təminatı üzrə “yol xəritəsi”nin icrasına mühüm əhəmiyyət verilir. Azərbaycanın MSŞT-nin fəaliyyətinin məhz həmin aspektlərinə sadiqliyi narahatlıq doğurur”, - ekspert qeyd edib. O həmçinin ölkə hökumətinin müstəqil ekspertlər, mülkiyyətçilər və qeyri-hökümət təşkilatları ilə əməkdaşlıq etmək cəhdlərinə şübhə ilə yanaşır. “Hökumətin əməkdaşlıq etmək niyyətində olduğu  QHT-lərin seçimi və bu təşkilatlara siyasi rəğbət məsələsi maraq doğurur”, - o bildirib.

Q.İbadoğlu güman edir ki, prezidentin son fərmanı MSŞT-yə qayıdış forması kimi düşünülüb. “Azərbaycanın başqa alternativi yoxdur”, - MSŞT beynəlxalq İdarə Heyətinin üzvü, Azərbaycan “Mədən sənayesində şəffaflığın artırılması” QHT Koalisiyasının koordinatoru  Qubad İbadoğlu bildirib.

“Mədən sənayesində şəffaflığın artırılması” QHT Koalisiyasının koordinatoru, keçmiş   deputat Əliməmməd Nuriyev Turan-ın suallarını cavablandırarkən prezidentin fərmanını yüksək qiymətləndirib, bu fərmanın MSŞT dəyərlərinə tam uyğun olduğunu bildirib.

“Fərmanda beynəlxalq təşkilata qoşulub-qoşulmamaqdan asılı olmayaraq, Azərbaycanın mədən sənayesində şəffaflığa sadiq olduğu yer alıb. Azərbaycan dünyaya öz modelini təqdim edib”, - Ə.Nuriyev belə hesab edir.

O deyib ki, prezident yüksək səviyyədə məmurları milli komissiyaya təyin edib, MSŞT isə bizi qınayırdı ki, Azərbaycan Koalisiyasında dövlət nümayəndələri yoxdur. “Bu, dövlətin həmin məsələyə diqqətini, prezidentin yeni komissiyanın işinə yüksək məsuliyyətlə yanaşmasını göstərir”.

“Digər tərəfdən, fərmanda müstəqil inzibatçılığın və hasilat sənayesində gəlirlərin idarə olunması üzrə müntəzəm hesabatlılığın vacibliyi vurğulanır. Həm də bu, bütün mərhələlərdə vətəndaş cəmiyyətilə birgə aparılmalıdır. Azərbaycanın transmilli şirkətlərlə, hökumətin beynəlxalq auditlə əməkdaşlığının vacibliyi qeyd olunub”, - Ə.Nuriyev fərmanın müddəlarını şərh edib.

“Azərbaycan hasilat sənayesində şəffaflıq prosesində  kənar siyasi diktat olmadan müstəqil iştirak edə bilər. Ölkə kənar iradənin icraçısına çevrilə bilməz. Azərbaycan vətəndaş cəmiyyəti ilə əməkdaşlıqla və ictimai nəzarət institutlarının qurulması ilə siyasi iradə nümayiş etdirib.

Xatırladım ki, MSŞT-nin Azərbaycan əleyhinə ədalətsiz qərarı (9 may 2016-cı il tarixli – red.) 94 üzv təşkilatın əksəriyyətinin rəyi nəzərə alınmadan, MSŞT-nin fəaliyyətində iştirak edən müəyyən siyasi qüvvələrin təzyiqi ilə qəbul edilib”, - Ə.Nuriyev bildirib.

Xatırladaq ki, prezident İ.Əliyevin fərmanına görə, “Azərbaycan bu və ya digər beynəlxalq təşəbbüsə üzv olub-olmamasından asılı olmayaraq, hasilat sənayesində şəffaflıq və hesabatlılıq üzrə bütün beynəlxalq səyləri dəstəkləyir və beynəlxalq standartların tətbiqini davam etdirmək əzmindədir.

Fərmanda qeyd olunur ki, təbii ehtiyatlardan əldə olunan gəlirlərin vətəndaşların rifahı və ölkənin milli maraqları naminə idarə olunması suveren dövlətlərin səlahiyyətlərinə aiddir.

Fərmanla Azərbaycan hasilat sənayesində şəffaflığın və hesabatlılığın təmin edilməsi məqsədilə Hasilat Sənayesində Şəffaflıq üzrə Komissiya  yaradılıb.

Azərbaycan Dövlət Neft Fondunun icraçı direktoru Şahmar Mövsumov komissiyanın sədri təyin edilib.

Komissiyaya energetika, iqtisadiyyat, ekologiya, vergilər, maliyyə nazirlərinin müavinləri, həmçinin Dövlət Statistika Komitəsinin sədr müavini daxildir.

Komissiyaya beynəlxalq prinsiplərə riayət olunmasına nəzarət etmək, qeyri-hökumət təşkilatları, özəl sektorun nümayəndələri və müstəqil ekspertlər ilə əməkdaşlıq etmək tapşırılıb.—0-