FHN-nin virtual raportu

Necə ola bilir ki, FHN 7 aya 782 ev tikir, amma 1 aya bu rəqəm 2300 olur

2012-ci ilin may ayında Qax-Zaqatala ərazisində güclü zəlzələ baş verdi. Zəlzələ nəticəsində çox sayda vətəndaşın evi dağıldı, çoxunun evi zəlzələdə xəsarət aldı. Dağıntıların aradan qaldırılması və vətəndaşların vəziyyətinin yaxşılaşdırılması üçün dövlət iyun ayında böyük həcmdə vəsait ayırdı. Dağıntıların aradan qaldırılması Fövqəladə Hallar Nazirliyinə (FNH) həvalə edildi. Hələ ötən ilin dekabr ayının 25-26-da Qax-Zaqatala bölgəsində zəlzələdən zərər çəkmiş insanların evlərinin hələ 2012-ci ilin dekabrılnda tikilib təhvil veriləcəyi deyilirdi. 

Bir neçə gün öncə zəlzələ bölgəsinə səfər edən fövqəladə hallar naziri, general-polkovnik Kəmaləddin Heydərov “bu günə kimi zəlzələ bölgəsində 2984 ev tikilərək sakinlərə təhvil verilib”-deyə açıqlama verib. Nazir yeni mənzillərin təhvil verilməsi prosesi davam etdiyini də deyib: “Özünüz də şahid olursunuz ki, hər həftə yeni mənzillər yerli icra orqanları və FHN nümayəndələri tərəfindən sakinlərə təhvil verilir. Bu gün də yeni ilin ilk dərs günü olduğu üçün biz hazır olan məktəblərdən daha bir neçəsini şagirdlərin istifadəsinə verdik. Zəlzələ nəticəsində bölgədə qəzalı vəziyyətə düşən 37 məktəbdən 22-si artıq yenidən tikilərək istifadəyə verilib. Qalan məktəblərin tikinti-bərpa işləri də qısa zamanda tamamlanacaq və həmin məktəblər də istifadəyə veriləcək”.

K. Heydərov Gürcüstanda baş verən son zəlzələ nəticəsində Balakəndə qəzalı vəziyyətə düşən mənzillərin siyahıya alınması prosesinin başa çatdığını qeyd edib: “Sonuncu dəfə Gürcüstanda baş verən güclü zəlzələ nəticəsində Balakəndə dağılan evlərin siyahıya alınması prosesi demək olar ki, başa çatıb. Bu yaxınlarda həmin evlərin də tikintisinə başlanacaq. Həmin siyahıda 1500-ə yaxın ev var. Bu evlər may ayına kimi tikilib təhvil veriləcək. Köhnə siyahılardan isə təhvil veriləcək çox az sayda ev qalıb. Həmin mənzillərin inşası başa çatıb, sadəcə son tamamlama işləri həyata keçirilir. Yaxın günlərdə həmin evlər də sahiblərinə təhvil veriləcək”.

Nazir zəlzələ bölgəsinə müvəqqəti sığınacaqların gətirilməsi prosesinin davam etdiyini bildirib: “Gürcüstanda baş verən sonuncu güclü zəlzələdən sonra sakinlərə bölgədə bərpa-gücləndirmə statusu alan evlərə girməmək tövsiyə olunur. Çünki həmin evlərdə hər hansı fəsad ola bilər. Həmin evlərin və tikintisi hələ də davam edən mənzillərin sakinlərini 10 ailəlik müvəqqəti sığınacaqlarda yerləşdiririk. Yerli əhaliyə hər şeyi anlayışla qarşıladığına görə təşəkkür edirəm. Əhali cənab prezidentimizin ayırdığı vəsaitin düzgün istifadə olunmasını, bölgədəki vəziyyəti başa düşür və aparılan işləri düzgün qiymətləndirirlər”.

Apardığımız araşdırmalar real vəziyyətin nazirin sözlərindən fərqli olduğunu göstərir. Fəlakət bölgəsindən reportaj hazırlayan və əslən bu bölgədən olan müstəqil jurnalist Əfqan Muxtarlı bizimlə söhbətində səslənən rəqəmlərə və məlumata xeyli təəccüb etdiyini bildirdi: “Bu rəqəmlərin hardan götürüldüyü naməlumdur. Hazırda havaların sərt keçdiyi bir zamanda xeyli sayda vətəndaşımız demək olar ki, çöldə qalıb. Bölgədə evlərin tikintisi ikinci, üçüncü mərhələdədi. Bir çox evlərin üstü hələ də açıqdır, bir çoxlarının isə görüntü xatirinə üstü örtülsə də içi yayayış üçün əlverişli deyil. Bundan başqa nazir 39 məktəbin tikilib istifadəyə verildiyini deyir. Yaxşı olardı ki, hörmətli Kəmaləddin müəllim bu məktəblərin ünvanlarını da göstərəydi. Çünki bölgədə bu sayda məktəbin dağılması haqda belə heç bir məlumat yoxdur. Buna görə mən səslənən məlumatları doğru hesab etmirəm.”

Bu işlərlə birbaşa maraqlanan hüquq müdafiəçisi,  “Kür” vətandaş cəmiyəti qərargahının koordinatoru  Oqtay Gülalıyev də bölgədəki vəziyyətlə bağlı məlumat verib: “Bizdə olan məlumata görə, Qax-Zaqatala zəlzələ bölgəsində evlərin tikilməsi prosesi davam edir. Bizim ötən ilin noyabr ayında hesabatımız olmuşdu. Həmin hesabatda bir sıra tənqidi məqamlara yer verilmişdi. Xüsusilə tikintinin zəif getməsi ilə bağlı vurğu edilmişdi. Bir neçə gün bundan qabaq bizim nümayəndələr Qax-Zaqatala bölgəsində olublar. Müəyyən qədər tikintinin sürəti artıb. Evlərin tikilməsi prosesi gedir. Amma bütövlükdə götürəndə problem hələ qalmaqdadır. Aidiyyatı qurumların verdiyi məlumatlardan fərqli olaraq orada geniş tikinti işləri aparılmayıb. Bir sıra insanlar hələ də çadırlarda, ictimai binalarda yaşayırlar, kirayədə və qohumlarının evlərində qalırlar. Bəzən rəsmi məlumatlar verərkən bu rəqəmlər şişirdilir. Amma məsələlər o formada deyil. Yəni dəyən ziyanla müqayisədə, ayrılan yardımla müqayisədə tikinti işləri zəif gedir. Məlumat üçün deyim ki, hazırda növbəti hesabatı hazırlayırıq. Eyni zamanda bu yaxınlarda Qax-Zaqata bölgəsinə səfərimiz nəzərdə tutulub. Biz orada monitorinqləri davam etdirmək istəyirik”.   

Onu da bildirək ki, bölgədəki insanlardan aldığımız məlumatlarda da nazirin açıqladığı rəqəmlərin çox şişirdildiyi bildirilir. K.Heydərovun son rəqəmlərinin saxta olmasını statistik məlumatlar üzərində apardığımız araşdırmalar da ortaya qoyur.

Rəsmi məlumatlarda bildirilir ki, zəlzələ nəticəsində 5939 evə ciddi ziyan dəyib. 3545 evin sökülüb yenidən tikilməsinə qərar verilib ki, noyabr ayında FHN- nin rəsmi məlumatına görə artıq bu evlərin guya 782- si tikilib istifadəyə verilib. O vaxt da bəzi ekspertlər və yerli mənbələr bu məlumatları təkzib edərək, məlumatın yanlış olduğunu bildirdilər və fakt kimi təklif etmişdilər ki, tikildiyi iddia edildiyi həmin evlərin ünvanı göstərilsin. Yəni hansı kənddə nə qədər ev tikilibsə kəndbə- kənd sayı göstərilsin. Həmin vaxt nazirlik fəlakətin nəticələrinin aradan 

qaldırılması istiqamətində ötən müddət ərzində 234 milyon 605 min manat vəsait xərəclədiyini bildirmişdi. FHN-nin o zaman təqdim etdiyi məlumatlardan belə 

görünür ki, zəlzələ bölgəsində nəzərdə tutlan 3545 evin 782- si tikilibsə bu, ümumi tikiləcək evlərin 22% edir. Ayrılan vəsaitin 234 milyon manat 605 min manat 

xərclənibsə bu da ayrılan ümumi 320 milyon manatın 73% edir. Maraqlı nəticə 

alınır. Vəsaitlərin 73% xərclənib amma nəzərdə tutulan işlərin heç ¼- i 

görülməyib, Yəni cəmi 22% iş görülüb.  Digər bir tərəfdən necə ola bilir ki, FHN 

7 aya 782 ev tikir (bu rəgəm monitorinq nəticəsində təsdiqini tapmadı), amma 

1 aya bu rəqəm 2300 olur. Bütün bunlar nazirin Zaqataladakı məlumatının həqiqətə söykənmədiyini göstərir.