İctimai- siyasi vəziyyət haqqında İctimai Palatanın 1-ci sessiyasının bəyanatı

Siyasi hakimiyyəti, hüquq mühafizə orqanlarını və məhkəmələrə rəhbərliyi ələ keçirmiş bir neçə familiya və onların əlalılarının xalqa zidd fəaliyyəti nəticəsində Azərbaycan cəmiyyəti dərin demokratik böhran dövrü yaşayır.

Korrupsiya ictimai - siyasi həyatın bütün sahələrini əhatə etmişdir. Dövlət qanunlarla deyil korrupsiya norma və qaydaları ilə idarə edilir. Neft - qaz gəlirləri daxil olmaqla ölkənin zəngin milli sərvətləri və insanların qanuni yolla qazandıqları gəlirlər və mülkiyyət məmur - oliqarxlar və onların yaxınları tərəfindən birbaşa oğurlanıb talan edilərək, və ya vergi, gömrük, digər çoxsaylı hüquq mühafizə, təhlükəsizlik orqanlarının təzyiqi vasitəsi ilə qəsb olunaraq mənimsənilir Eyni zamanda vətəndaşların mütləq əksəriyyəti yoxsulluq həddində yaşamaqda davam edir. Korrupsiya iqtidarda olan qrupun xalqı və dövləti talama vasitəsi olmaqla yanaşı onların zəbt etdikləri hakimiyyəti qoruyub saxlama vasitəsinə çevrilmişdir. İqtisadi və sosial həyatı qəsdən və bilərəkdən kriminallaşdırılaraq vətəndaşlar kütləvi şəkildə qanun və hüququ pozucuları vəziyyətinə salınır və bundan cəmiyyətin geniş dairələrini daimi xof və qorxu altında saxlamaq üçün istifadə edilir. Korrupsiyaya qarşı nəinki mübarizə aparılmır əksinə qanuni yolla yaşamaq və işləmək. təhlükəli sayılaraq təqib olunur. Hüquqi dövlətin və vətəndaş cəmiyyətinin mövcudluğunun zəruri şərti olan hakimiyyətlər bölgüsü prinsipi azad və ədalətli seçkilərin olmaması səbəbindən faktiki olaraq aradan qalxmışdır. Qanunverici və məhkəmələr məmur -oliqarx hakimiyyətinin əlavəsinə çevrilmişdir və onlara xidmət edir. Seçkili orqanların legitimliyi problemi dərinləşmişdir. Seçkilər hakimiyyətin qanuni yolla əvəzlənməsi mexanizmi kimi sıradan çıxarılmışdır. Cəmiyyət indiki iqtidarın saxlandığı şəraitdə azad, ədalətli və demokratik seçkilərə ümidini ciddi şəkildə itirmişdir. 2010- cu il seçkilərinin nəticələrinin saxtalaşdırılması bu istiqamətdə son nöqtə olmuşdur. Bu seçkilərdə azad siyasi rəqabət mühitini aradan qaldıraraq, qeyri qanuni vasitələrdən, o cümlədən repressiyalardan istifadə etməklə hakimiyyət real rəqiblərini siyasi səhnədən birdəfəlik sıxışdırıb çıxarmaq planını həyata keçirməyə səy göstərmişdir. Fundamental siyasi azadlıqların məhdudlaşdırılması və faktiki olaraq qadağan edilməsi, söz və mətbuat azadlığının əngəllənməsi, hakimiyyətə və ona rəhbərlik edənlər barədə tənqidi yazılara və çıxışlara görə həbs və zorakılıq halları çoxalmışdır. Son aylarda iqtidar həyata keçirdiyi antidemokratik kursa haqq qazandırmaq üçün Azərbaycanda qondarma dini ekstremizm təhlükəsi təsəvvürü yaratmağa cəhd edir və son dövrdə əsaslılığı inandırıcı görünməyən siyasi xarakterli həbslər bunu nümayiş etdirir. Dini ekstremizm təhlükəsinə qarşı tədbirlər bəhanəsi ilə təhsil müəssisəlində geyim formaları məsələsini süni surətdə gündəmə gətirərək və şişirdərək minlərlə vətəndaşın təhsil hüququ kobud şəkildə pozulur. Vətəndaşların əmək hüquqları kütləvi şəkildə pozulur. Hakimiyyət həmkarlar ittifaqlarında birləşmək azadlığını məhdudlaşdıraraq və qeyri müstəqil, formal və tam nəzarətində olan saxta həmkarlar ittifaqları yaradaraq milyonlarla işçi və məmurun ən vəhşi şəkildə istismar olunmasına şərait yaratmışıdır. Gənclər, xüsusi ilə qadınlar arasında işsizlik ifrat həddə çatmışdır. İşsizlik və ixtisarlar şəraitində yeni iş yerləri yaratmaq, əmək haqları və sosial təminat ödənişlərinin artırılması əvəzinə dövlət büdcəsi və dövlət mülkiyyətində olan təşkilatların maliyyəsi hesabına təhlükəsizlik xidməti ştatlarının sayı ifrat şəkildə artırılır. Dövlət Neft Şirkətində mühafizəçilərin sayının şirkət işçiləri sayının dörddə birini təşkil etmək bunun nümayişidir. Ölkədə hüquq mühafizə orqanlarının sayı, ştatı və onlara çəkilən vəsait beynəlxalq standartlardan dəfələrlə çoxdur. Nəticədə bu orqanlarda kriminallaşma halları artmışdır. Son dövrdə Daxili İşlər orqanlarında vətəndaşlara işgəncə verilməsi və döyülmə hallarının, habelə ölümlə nəticələnən halların artması müşahidə olunmaqdadır və bu yalnız konkret həmin orqanlarda deyil bütövlükdə bu sahədə vəziyyətin dinamikası göstəricisidir. 18 illik hakimiyyətdə olmasına baxmayaraq iqtidar əsas konstitusion vəzifəsi olan ölkəni işğaldan azad etmək və ərazi bütövlüyünü bərpa etmək, yüz minlərlə insanın daimi yaşayış yerlərində yaşama haqlarını təmin etmə vəzifəsini yerinə yetirə bilməmişdir. İqtidarın xarici siyasi kursda yol verdiyi səylər nəticəsində strateji müttəfiqlərlə münasibətlər gərginləşmiş, təcrid təhlükəsi yaranmışdır. Ölkədə yaranmış ictimai - siyasi vəziyyəti dəyərləndirərək İctimai Palata qeyd edir ki, yuxarıda göstərilən böhran situasiyasına baxmayaraq çağdaş siyasi mədəniyyətlər səviyyəsində yaşamaq iradəsinə və zəngin demokratik mübarizə ənənələrinə malik olan Azərbaycan cəmiyyətinin bu vəziyyətdə çıxmaq üçün kifayət qədər potensiala və imkanlara malikdir. Azərbaycan xalqı sivil, mədəni və rifah halında yaşamağa haqqı vardır və buna layiqdir. Mövcud rejimin planının əksinə olaraq 7 noyabr seçkilərindəki qaba saxtakarlıq və zorakılıq demokratik qüvvələri sıradan çıxarmaq əvəzinə onların səfərbərliyinə və birləşməsinə səbəb oldu. Cəmiyyətdə məyusluq və laqeydlik siyasi fəallıq və ruh yüksəkliyi ilə əvəzləndi. XXI əsr Azərbaycan gəncliyi demokratik dəyişikliklər və islahatlar uğrunda mübarizənin önünə çıxmışdır. Viikliks materialları müasir dünyanın Azərbaycan iqtidarı və ölkəni idarə edən oliqarx məmurlar haqqında nə düşündüklərini, hansı rəyə və imicə malik olduqlarını bütün çılpaqlığı ilə ortaya qoydu. Özünü lallığa, karlığa və korluğa qoymaqla bu rüsvayçılığın və rəzalətin üstünü örtmək mümkün deyildir. Azərbaycanın müqavilə öhdəlikləri ilə bağlı olduğu rəsmi beynəlxalq təşkilat olan ATƏT- in 07 noyabr seçkilərini tanımamaq barədə rəyi mühüm beynəlxalq hüquqi əhəmiyyətə malikdir. Dünyada avtoritar və totalitar müstəbid rejimlərə qarşı 2011- ci ilin yanvarında başlayan xalq üsyanları geriçi, yarı feodal, korrupsioner rejimlərin sonunun çatmasını əyani şəkildə göstərdi. Rejimn xarici dayaqlarını əhəmiyyətli şəkildə sarsılmışdır. Daxildə və dünyada baş verən proseslər göstərir ki, Azərbaycan vətəndaşının fəal siyasi mövqeyi mövcud demokratik böhran vəziyyətindən ölkəni və xalqı ən qısa müddətdə və zərərli sarsıntılara yol vermədən çıxara bilər. Azərbaycanın demokratikləşməsi üçün zəruri olan daxili və xarici şərtlər eyni zamanda meydana gələrək bu istiqamətdə irəliləyişlər üçün əlverişli ictimai siyasi vəziyyət yaratmışdır. Yetər ki, hər bir vicdanlı şəxs özünün, uşaqlarının və dövlətin və millətin bu günü və gələcəyi, işğal olunmuş torpaqlarımızın azad olunması naminə mövcud şəraitə və onun səbəbi olan mövcud rejimə yetər desin. Zamanın azərbaycan vətəndaşından tələb etdiyi fəal ictimai siyasi mövqe son parlament seçkilərində namizəd kimi iştirak etmiş və seçicilərin dəstəyini qazanmış şəxslərin təşəbbüsü ilə yaradılan, kölgə parlamenti, partiya mənsubiyyətindən asılı olmayaraq bütün demokratik qüvvələrinin birlik modeli və demokratiya və islahatlar uğrunda ümumxalq hərəkatının təşkilatı kimi çıxış edən İctimai Palataya dəstək və onun fəaliyyətində iştirak şəklində ifadə olunur. İctimai Palata real və sürətli islahatlar vasitəsi ilə cəmiyyətin əsas hissəsinin etimadına malik olacaq, azad və ədalətli seçkilərlə formalaşdırılan , müstəqil və qarşılıqlı nəzarət mexanizmlərinə malik icra, qanunvericilik və məhkəmə hakimiyyətinin formalaşdırılması, yeni konstitusiyanın qəbulu, korrupsiyaya və dövlət əmlakının oğurlanıb talan edilməsinə son qoyulması və bu talanın nəticələrinin aradan qaldırılması, , milli sərvətlərin ədalətli bölgüsünün həyata keçirilməsi, azad siyasi və iqtisadi təşəbbüskarlıq və rəqabət mühitinin yaradılması, sosial dövlət prinsiplərinin bərqərar edilməsi, əmək haqlarının və sosial yardımların ölkənin iqtisadi imkanları səviyyəsinə uyğun dərəcəyə qaldırılması, Azərbaycanın ərazi bütövlüyü və torpaqlarımızın azad olunması uğrunda fəaliyyət göstərir. İctimai Palata demokratikləşmə uğrunda vətəndaş hərəkatının məsuliyyətini öz üzərinə götürməyə hazır olduğunu bəyan edir və Azərbaycan cəmiyyətini əmin edir ki, İctimai Palata elan etdiyi məram və məqsədlərə çatmaq, Azərbaycanda demokratiyanın qələbəsinə nail olmaq üçün üzərinə götürdüyü missiyanı layiqincə yerinə yetirəcəkdir.