Nə etməli?!

Bir neçə gündür Taleh Bağırzadənin Nardaran “iğtişaşları” haqqında iş üzrə məhkəmədə verdiyi bəyanatın ağır təsiri altındayam. Allah adamı hakimlərə müstəntiqlərin onu Demokratik Qüvvələrin Milli Şurasının liderləri Cəmil Həsənli və Əli Kərimliyə böhtan atmaq tələbi ilə məruz qoyduqları işgəncələr haqqında danışıb. Bağırzadə amansız əziyyətlərə tab gətirərək, cinayətkar planı pozub və nüfuzlu müxalifətçiləri insan ölümünə səbəb olmuş hadisələrin təhrikediciləri və təşkilatçıları elan etməyə mane olub. Amma məhkəmə müstəntiqlərin yol verdiyi ağır vəzifə cinayəti haqqında məlumatı diqqətdənkənar qoyub. Və bu biabırçı fakt ağlımda MTN rəhbərliyinin misli görünməmiş ifşaları ilə birləşərək, məni ölkənin hüquq-mühafizə sisteminin cinayətkar birliyə döndüyünə, on minlərlə insanın onun qurbanı olduğuna tamamilə inandırdı. Yaranmış vəziyyətin qəribəliyi ondadır ki, hakimiyyət özü də öz cəza aparatının təsirindən qorxur. Amma buna baxmayaraq, ölkənin bütün bu problemlərinin səbəbinin dövlət idarəetməsi üzərində ictimai nəzarətin olmaması olduğunu anlamaqdan imtina edir.

Azərbaycanda çoxdan bərqərar olmuş nəzarətsiz-təkbaşına idarəetmə sistemi vaxtilə tatar-monqol imperiyasının əhatə etdiyi bütün ərazilərə xasdır. Yüz illər ərzində burada dövlət quruluşlarının konfiqurasiyası dəyişib, ölkələrə müxtəlif ideoloji fasadlar əldə ediblər, amma onlarda hakimiyyətin mahiyyəti bu günə qədər dəyişməyib. Çingizxan dövründən etibarən növbəti Hökmdara keçən hakimiyyət iki dirək üzərində durur: korrupsiya və cəza. Korrupsiya dirəyi qeyri-məhdud maliyyə imkanlarını Hökmdarın əlində cəmləşdirir, cəza dirəyi is onun düşmənləri ilə (düşmən olmasa belə) hesablaşır.

Bu gün keçmiş tatar-monqol imperiyası ərazisində mövcud olan ölkələr ilk baxışda bir-birindən fərqlənir. Amma doğuşda genetik keyfiyyətlərinin 50%-ni atadan alan fərqli yumurta əkizləri kimi, dərinlikdə onlar bir-birinin eynidir.

Amma yenə də, əliz ölkələrdə nələrsə onların hökmdarlarının xüsusiyyətlərindən asılıdır. Məsələn, onlar arasında insan hüquqları sahəsində vəziyyətin Azərbaycandan daha pis olduğu yerlər var. Amma bu günlərdə vəziyyətin dəyişməsi kimi real təhlükə yarandı. Azərbaycan Konstitusiyasına sayca üçüncü düzəlişlərin edilməsi haqqında qəfil təklif xalqı hüquqsuzluğunun və Hökmdarın mütləq hakimiyyətinin konstitusiyada təsbit edilməsi kimi real təhlükə yaradır. Və vətəndaşların hüquqlarının müdafiəsi üçün yaradılmış konstitusiya hakimiyyətin istənilən əməlinə bəraət qazandıran qanunlar məcmusuna çevriləcək. 1918-ci ildə biz şərqdə ilk demokratik respublikanı yaratmışdıq. İndi, təxminən yüz il sonra biz o qədər geriləmişik ki, xalqımızın əsas tarixi naliyyətinə əl qaldırırıq. Azərbaycanın hakimiyyətin sülalə içərisində ötürüldüyü monarxiyaya dönüb-dönməyəcəyini həll edəcək ümumxalq referendumu sentyabrın 26-na təyin edilib. Seçki orqanlarımızın istənilən səsvermənin nəticələrini manipulyasiya etmək bacarığı hamıya məlumdur. Bu maxinasiyalara mane olmaq üçün istənilən cəhdlərin hakimiyyət tərəfindən dövlət əleyhinə fəaliyyət təzahürü kimi qəbul edildiyi də hamıya məlumdur. Və bu cür əməllərə cürət edən hər kəs üçün sınaq təhlükəsi yaranır ki, Taleh Bağırzadə bu sınaqdan keçib. Və belə bir faciəvi sual yaranır: yaranmış vəziyyətdə ölkəmizin vətəndaşları nə etməlidirlər?!