Azərbaycanı Avropa Şurasında nümunəvi dövlət olmağa dəvət edirəm – Volfqanq Maniq

Bakı/25.11.20/Turan: Noyabrın 18-də Almaniya qarşıda duran altı ay üçün Avropa Şurası Nazirlər Komitəsinin sədri kimi fəaliyyətə başlayıb. Bununla əlaqədar AFR-in Azərbaycanda Fövqəladə və Səlahiyyətli Səfiri Volfqanq Maniq Turan agentliyinə eksklüziv müsahibə verib, Almaniyanın sədrliyinin prioritetləri, Avropa Şurasının Azərbaycanla qarşılıqlı münasibətlərinin perspektivləri barədə danışıb.

Sual: Bir çox müşahidəçilər Avropa Şurasının qitənin demokratiya, insan hüquqları, münaqişələrin həlli, ksenofobiya təzahürlərinə qarşı mübarizə problemlərinin həllindəki rolunun azaldığını qeyd edirlər. Almaniyanın bu məsələlərlə bağlı gündəliyi var?

Cavab: Məsələ Avropa vətəndaşlarının hüquqlarına aid olduqda Avropa Şurası – bu, heç də həmişə görünmürdü, amma diplomatik kanallardan səmərəli şəkildə istifadə etməklə, hər zaman çox mühüm rol oynayıb. Avropa Şurası Avropanın təhlükəsizliyinə onun Xartiyasında təsbit edilmiş “yumşaq qüvvə” ilə şərait yaradır. Bəzi hökumətlərin Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsinin qərarlarının səmərəliliyini məhdudlaşdırmaq üçün öz milli qanunlarına yenidən baxmağa çalışması faktı bu hökumətlərin Avropa Şurasının “yumşaq qüvvəsindən” ehtiyatlanmasına dəlalət edir. Deməli, Avropa Şurasının “canlanmasına” ehtiyac yoxdur, o, onsuz da güclüdür.

Sual: Altı il əvvəl AŞPA Krımın ilhaqı ilə əlaqədar Rusiyanın fəaliyyətini dayandırıb. Buna cavab olaraq RF üzvlük haqları ödəməyi dayandırıb. Son nəticədə Rusiya Ukraynanın bütövlüyünü bərpa etmək şərtini yerinə yetirmədən AŞPA-ya qaytarılıb. Strasburqun bu siyasəti təşkilatın dəyərini sarsıtmır?

Cavab: Avropa Şurası demokratiya, qanunun aliliyi və insan hüquqlarını təşviq edən beynəlxalq təşkilatdır. Amma o, həmçinin Qərbi, Mərkəzi və Şərqi Avropa üçün üzv dövlətlərin hökumətlərinin, parlamentlərinin, məhkəmə orqanlarının və vətəndaş cəmiyyətlərinin görüşə biləcəyi bir platformadır. Avropa Şurası üzv dövlətlərin vətəndaşlarının maraqlarına xidmət edir. İstənilən üzvlüyün uzunmüddətli dayandırılması bu rolu təhlükə altına qoyur və Avropa xalqlarının dinc şəkildə birlikdə yaşamasının əsas prinsiplərini pozan üzv dövləti Xartiya riayət etməkdən azad edir.

Bu, Avropa Şurasının Nizamnaməsi, Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi tərəfindən müdafiəyə və Nazirlər Komitəsi tərəfindən nəzarətə ümid edən vətəndaşların maraqlarına uyğun deyil. Bununla əlaqədar Rusiyanın Avropa Şurasının bütün institutlarına qaytarılması son nəticədə təhlükədə olan bütün vətəndaşlara mühüm siqnal verir.

Sual: COVİD-lə əlaqədar tətbiq edilmiş məhdudiyyətlər Avropa Şurası qurumlarının iş qabiliyyətinə necə təsir edir?

Cavab: Almaniya bütün üzv dövlətlər üçün uyğun olan formatda görüşlər təşkil etməyə ümid edir. Əlbəttə, keçmişdə olduğu kimi bir-birimizə səfər edə bilməyəcəyimiz və hibrid və rəqəmsal formatlardan istifadə etməli olduğumuz üçün təəssüf edirəm. Amma Avropa Şurası koronavirusun daha da yayılmasının qarşısını almaq üçün əlaqələri azaldaraq və bütün ehtiyat tədbirlərinə uyaraq, yaxşı nümunə göstərir.

Sual: Azərbaycanın işğal edilmiş əraziləri azad edildikdən sonra məlum olub ki, bütün mülki infrastruktur və mədəniyyət abidələri dağıdılıb. Avropa Şurası beynəlxalq ictimaiyyəti məlumatlandırmaq və mədəni irsin bərpası üçün donorlar cəlb etmək məqsədilə faktların müəyyən edilməsi üzrə missiya göndərəcək?

Cavab: BMT-nin Bakıdakı rezidentinin-əlaqələndiricisinin hesabatından bildiyim qədər, UNESCO münaqişə zonasında ziyanın qiymətləndirilməsinə görə məsul olacaq. BMT-nin və onun agentliklərinin ən böyük sponsorlarından biri kimi Almaniya, şübhəsiz ki, beynəlxalq səyləri diqqətlə izləyəcək və regionda sülhdə mühüm rol oynayan mədəniyyət abidələrinin qorunub saxlanması və bərpası üçün zəruri nəticələri çıxaracaq.

Sual: 2021-ci ildə hansı məsələlər Avropa Şurası və Azərbaycan arasında dialoqun predmeti olacaq, hüquq sistemində islahatlar, AŞPA-nın siyasi məhbuslar problemi ilə bağlı qətnamələrinin yerinə yetirilməsi məsələləri qaldırılacaq?

Cavab: Artıq cavab verdiyim kimi, Avropa Şurası üzv dövlətlərin vətəndaşlarına xidmət edir. Bütün üzv dövlətlər Nizamnamədə təsbit edilmiş dəyərləri bölüşürlər. 71 il sonra qurucu dövlətlər və ilk üzv dövlətlər arxaya dönüb demokratik və liberal cəmiyyətlərin qurulduğu illərə baxa bilirlərsə, yeni üzv dövlətlər belə bir imkana malik deyil. Buna görə Avropa Şurası Nazirlər Komitəsinin Almaniyadan olan sədri bütün üzv dövlətlərdə vətəndaşların korrupsiyadan, hər növ ayrı-seçkilikdən, irqçilik və ksenofobiyadan eyni dərəcədə müdafiəsini təmin etməyə çalışır.

Fürsətdən istifadə edərək, noyabrın 25-də BMT Baş Katibinin hər il keçirilən qadınlara qarşı şiddətə son qoyulması uğrunda “BİRLƏŞ” kampaniyasının başlaması ilə əlaqədar Azərbaycanı Avropa Şurasının İstanbul Konvensiyasını imzalamağa və ratifikasiya etməyə dəvət etmək istərdim. Azərbaycanda imzalama prosedurunun artıq başlamasını alqışlayıram. Konvensiyada Avropa Şurasına üzv dövlətlər cinsi zorakılığa və ev zorakılığına qarşı mübarizə öhdəliklərini təsdiq edirlər. Dövlət qurumları, o cümlədən təhlükəsizlik orqanları Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasını nəzərə almalıdır.

Avropa Şurasının parlament orqanı olaraq AŞPA öhdəliklərini yerinə yetirməkdə maraqlı olan bütün tərəflərin imkanlarının müzakirəsi və qiymətləndirilməsi üçün dəyərli platforma təklif edir və Nazirlər Komitəsini bu istiqamətdə işi davam etdirməyə çağırır.

Həqiqətən də, Azərbaycanda Xartiyanın və bir çox konvensiyaların tam yerinə yetirilməsində irəliləyiş imkanı hələ də var. Almaniya və Azərbaycan hökumətləri islahatlar siyasəti haqqında dialoqun gücləndirilməsi, xüsusən qoruyucu konvensiyalar haqqında məlumatlılığın artırılması, həm məhkəmə sistemində, həm də icra hakimiyyətində treninqlər bunun üçün əhəmiyyətli olması ilə razıdırlar. Almaniya bu gözəl ölkəni və onun dahi insanlarını, xüsusən gənc nəsli Avropa kimliklərini möhkəmləndirməyə çağırır. Azərbaycanı Avropa Şurasında nümunəvi dövlət olmağa dəvət edirəm. -16B-