Ceff Qoldşteyn: Azərbaycan hökumətinin siyasəti uğursuzluğa məhkumdur

ABŞ-da Azərbaycan rəhbərliyinin Avropa Şurasından çıxmaq mümkünlüyü haqqında bu yaxınlarda səsləndirdiyi bəyanat nəzərdən qaça bilməzdi. ATƏT-in Bakı ofisinin bağlanması haqqında qərar fonunda bu cür addımlar anti-Qərb siyasətində addımlar zənciri kimi qiymətləndirir ki, bunlar narahatlıq doğurmaya bilməz, deyə Turan-ın Vaşinqton müxbiri bildirir.

2013-cü il prezident seçkilərindən sonra Azərbaycan məmurları getdikcə daha tez-tez dünyanın heç yerində demokratiya olmadığını, demokratiyanın Qərb təşkilatlarının inqilab həyata keçirməsi üçün örtü olduğunu, obyektiv həqiqətin prinsipcə mövcud olmadığını bəyan edirlər.

Bununla əlaqədar olaraq, Turan agentliyi Qərb xadimlərinin Azərbaycandakı vəziyyət və proseslər haqqında fikrini və rəyini öyrənmək məqsədilə Açıq Cəmiyyət Fondunun (Soros Fondu) Avrasiyada siyasət üzrə baş analitiki Ceff Qoldşteynə müraciət edib.

25 illik diplomatik stajı olan Qoldşteyn insan hüquqları məsələləri və Qafqazda “dondurulmuş münaqişələrin” həlli ilə məşğul olub.

Azərbaycan hökuməti Qərbin anti-Azərbaycan və anti-islam siyasəti həyata keçirdiyi haqqında ittihamları gücləndirir. Bu, nə demək ola bilər?

Bu suala cavabda Qoldşteyn deyib ki, Azərbaycan hakimiyyəti Ukraynadakı hadisələrdən və İstanbuldakı etiraz aksiyalarından narahat olub. Belə bir fikir var ki, Bakı bu proseslərin Azərbaycana da yayılmasından narahatdır. Eyni zamanda, bu cür hadisələr hakimiyyətin real nəticələri olmayan repressiyalar həyata keçirməsinə imkan verir.

Eurovision zamanı olduğu kimi, beynəlxalq oyunların təşkili vasitəsilə öz imicini yüksəltmək cəhdləri nə dərəcədə uğurludur?

Buna cavabda keçmiş diplomat bildirib ki, hakimiyyət, məsələn, “Demokratiya naminə oxu” kimi kampaniyadan inciyərək, ciddi səhvə yol verib. Buna görə bu dəfə onlar bayramlarını heç kim qara etməsin deyə o kampaniyanın bütün iştirakçılarını aradan qaldırmağı qərara alıblar.

“Düşünürəm ki, onlar bütün bunların Qərbdə necə işlədiyini qətiyyən başa düşməyiblər. Əslində məhz repressiyalar əsas mövzu olub. Yəni hakimiyyət öz əməlləri ilə Azərbaycanın böyük uğurunu təmin etmək üzrə öz planlarını pozurlar.

Azərbaycanın beynəlxalq imici haqqında, onun nə dərəcədə dəyişdiyindən danışsaq, Avropa və ABŞ-da sıravi insanların əksəriyyəti indiyədək Azərbaycanın harada olduğunu bilmirlər. Bu mənada hakimiyyətin Avropa Oyunlarına olan ümidi, çətin ki, özünü doğruldub.

Eyni zamanda, Qərbdə siyasətçilər ölkədə ümumi vəziyyəti və son illərin ölkədə insan hüquqlarının pozulmasına dəlalət edən təmayüllərini mənfi qiymətləndirir.

“Prezident Administrasiyanızın rəhbəri Qərb əleyhinə çoxsəhifəlik məqalə, anti-Amerika manifesti yazırsa və onu dərc edirsə, bu, ölkənin seçimi və hansı geosiyasi mövqeyi tutmaq niyyəti haqqında düşünmək üçün əsas verir.

Sosial etirazlar haqqında danışsaq, onlar hər yerdə baş verir və səbəblər fərqli olur, məsələn, Ermənistandakı son etirazlar. Azərbaycanda belə bir şey mümkündürmü? Bu suala cavab vermək çətindir, baxmayaraq ki, iqtisadi vəziyyətin əlverişsiz olduğu göz önündədir, xüsusən Bakıdan kənarda yoxsul təbəqələr üçün. Eyni zamanda, hökumətin böyük maliyyə resursları və təhlükəsizlik qurumları var.

“Düşünürəm ki, Azərbaycanda baş verənlərdən məmnun olmayan çox sayda təhsilli insan var, amma bu məyusluğun fəal etirazlar formasına keçib-keçməyəcəyini demək çətindir”, deyə o qeyd edib.

Yerlərdə müşahidəçilər bildirirlər ki, beynəlxalq ictimaiyyət hakimiyyətin anti-Qərb siyasətinə qarşı müqavimət göstərə bilməyib ki, bu da hazırki vəziyyətə gətirib çıxarıb.

“Amma ABŞ və Aİ daha sərt mövqe tutsaydı, nə dəyişərdi? Mənim fikrim belədir ki, iki mümkün variantdan işləyəcəkolanı seçirlər. Bu halda təzyiq, çətin ki, işə yarayardı. Bu gün Azərbaycan Avropa Qonşuluq Proqramının üzvü kimi, Qərblə ittifaqda, Qərb dəyərlərinə, ATƏT-in prinsiplərinə qarşı öz öhdəliklərini şübhə altına qoyur. Bizim əlimizdən gələn sadəcə Qərbə qarşı münasibətin dəyişməsinə şərait yaradan mühit yaratmaqdır”, Qoldşteyn belə hesab edir.

ABŞ-ın Azərbaycana qarşı hazırki siyasətinə gəlincə, insan hüquqları üzrə ikitərəfli komissiya yaratmaq cəhdi, görünür, uğursuz olub.

“Zənnimcə, Vaşinqtonda Azərbaycanda baş verənlərdən razı deyillər, amma bununla bağlı deyilənlər keçmiş səfir Morninqstarın dediklərinin yanında xeyli yumşaqdır. Amma həmçinin başa düşmək lazımdır ki, səfir Morninqstar adi diplomat deyildi. Amerika səfirlərinin əksəriyyəti telefonu götürüb Ağ Evə zəng edə və ən yüksək səviyyədə cavab ala bilmirlər, Morninqstar isə bunu edə bilirdi”, deyə Qoldşteyn qeyd edib.

Bakıda anti-amerikanizmə Rusiyayönlü təzahür kimi baxmaq olarmı?

Bu suala cabada analitik deyib ki, Azərbaycanın geosiyasi istiqamətində Rusiya ilə daha çox dostluq siyasətinə doğru müəyyən hərəkət hiss olunur.

“Rusiya bu yaxınlarda Azərbaycana çox sayda silah satışına başlamağa razılaşıb – bu, böyük sıçrayışdır. Amma açıq-aşkar məhdudiyyətlər də var. Onlar Azərbaycanın müəyyən dərəcədə neft və qaz ixracı məsələsində Rusiyanın rəqibi olmasından ibarətdir”.

Amma neftin qiyməti düşür, neftin qiymətinin düşməsi və ümumi böhranla əlaqədar Rusiyada köçürmələr də azalır, buna görə milli valyuta zəifləyir. Eyni zamanda, cəmiyyətin böyük hissəsi artıq həyat standartlarının sabit şəkildə inkişafına öyrəşib, amma çətin ki, hökumət indi bu inkişafı qoruyub saxlaya bilsin, analitik belə hesab edir.

“Bir tərəfdən, azərbaycanlılar qiymətlərin necə artdığını, iş yerlərinin azaldığını, hökumətin isə Avropa idmançılarını Bakıya gətirmək üçün vəsait xərclədiyini görürlərsə, hökumətin prioritetlərinin lazımi kimi olmadığı haqqında düşünməlidirlər”, deyə Qoldşteyn bildirib.

Ölkədə ağıllı insanlar çoxdur, onların səsi hazırki mürəkkəb iqtisadi və geosiyasi vəziyyətdə ölkə üçün hansı siyasətin daha yaxşı ola biləcəyinin müzakirəsinə real şəkildə kömək edə bilər. Bir çox səbəblərdən düşünürəm ki, hökumət gec ya tez siyasətinin uğursuzluğa məhkum olduğunu dərk edəcək.

Ölkə siyasəti Qarabağ münaqişəsinin tənzimlənməsi perspektivlərinə necə təsir edir?

Bu suala cavabda Qoldşteyn deyib ki, Bakı və Yerevanda hakimiyyətin ciddi daxili problemləri var. Bəzən bu problemlər cəbhə xəttində vəziyyətə nəzarətin itirilməsinə və müharibənin başlamasına gətirib çıxarır. -23В-