Obamanın yenidən prezident seçilməsi Cənubi Qafqaza nə verəcək?

Barak Obamanın yenidən prezident seçilməsi ilə ABŞ-ın xarici siyasətində nəsə dəyişəcəkmi? Turan-ın Vaşinqton müxbiri bu sualla bir neçə amerikalı analitikə müraciət edib. 

Vaşinqtonun xarici siyasəti fəaliyyətə reaksiya üzərində qurulacaq. Amerika diplomatiyasının veteranı, hazırda Kanzas Universitetinin professoru Deyl Ersprinq belə hesab edir. 

“Ölkənin ciddi iqtisadi problemləri olarsa, düşünmürəm ki, Obama Bakıya münasibətdə siyasətlə məşğul olacaq. Odur ki, Azərbaycan hakimiyyətinə tövsiyə edərdim ki, özü ikitərəfli münasibətlərin canlandırılmasına başlasın”, - o qeyd edib.

Ekspert hesab edir ki, hazırda Yaxın Şərqdəki vəziyyətdən çox  şey asılıdır. 

İsraildə və Suriyadakı durumu qeyri-müəyyən gələcəyə nümunə kimi göstərmək olar. Belə olan vəziyyətdə Obama heç nə edə bilməz. Lakin vəziyyət nəzarətdən çıxarsa, hamı müharibəyə cəlb olunacaq.

O, Qafqazda münaqişələrə toxunaraq qeyd edib ki, “əgər vəziyyət pisləşərsə, hər halda bu, ABŞ üçün birinci dərəcəli mühüm məsələ olmayacaq”. Eyni zamanda MDB məkanında daha çox nəzarət əldə etməyə çalışan Putinin səyləri Vaşinqtona yaxşı məlumdur. Bütün bunlara baxmayaraq, siz mühüm bir şey yox, narahatlıqla bağlı tövsiyə xarakterli bəyanatlar eşidəcəksiniz”, -  o vurğulayıb.

Demokratiya baxımından isə analitik hesab edir ki, ABŞ tövsiyə xarakterli bəyanatlar və ya bundan bir qədər artıq səviyyədə olacaq. 

Digər analitik, Auqust Universitetinin tarix üzrə professoru hesab edir ki, Cənubi Qafqaz Obamanın xarici siyasətinin gündəliyində “aşağı prioritet”dir. 

Lakin Rusiya ilə yaxınlığı ilə əlaqədar regiona çox diqqət artacaq.

“Regionun İrana coğrafi yaxınlığı da ABŞ üçün mühüm elementdir”, - Bişku Turan-ın müxbiri ilə söhbətində qeyd edib.

 Amerika-Azərbaycan münasibətlərinin perspektivlərindən danışan ekspert deyib ki, Hillari Klinton dövlət katibi postundan getdikdən sonra dəyişiklik gözləməyə dəyməz.

Onun xələfi həmin siyasəti, prezident Obamanın siyasətini davam etdirəcək.

ABŞ-ın Türkiyə və İsraillə münasibətləri əvvəlki kimi qalacaq, baxmayaraq ki, Obama ilə Netanyahunun münasibətlərində diskomfort var. “Hər iki ölkə Yaxın Şərqdə mühüm rol oynayır və Azərbaycanla yaxşı münasibətlərə malikdir ki, bu da Amerika-Azərbaycan münasibətlərinə müsbət təsir göstərməlidir. 

Obamanın mühüm vəzifələrindən biri H.Klintonun yerinə yeni dövlət katibinin təyinatı olacaq. Belə ki, o, prezident seçkilərindən sonra getməyi vəd edib. Bu planda nə gözləmək olar? Ersprinq bu sualın cavabında deyib ki, bu postda Kolin Paueli görmək istərdi, amma “çətin ki, prezident bunda maraqlı olsun”.

Öz növbəsində Bişku hesab edir ki, Obama böyük təcrübəsi olanı və Senatın dəstəkləyəcəyi şəxsi təyin edəcək.

Vaşinqtonun regional prioritetlərindən danışan ekspertlər qeyd ediblər ki, Obama administrasiyasının dövründə insan hüquqları məsələsinin əhəmiyyəti azalıb, xüsusilə də Azərbaycan kimi ölkələrdə. Vaşinqtonun regional prioritetlərində demokratiya və  insan hüquqları hansı yerdədir? Bu sualın cavabında Bişku deyib: “Çox təəssüf ki, insan haqlarının pozulması faktları beynəlxalq münasibətlərdə siyasi və iqtisadi məsələlər kimi əhəmiyyət daşımır”. 

“Əgər Azərbaycanın özündə Əliyevə qarşı güclü və uğurlu kampaniya olmasa, ABŞ və Qərb çox güman ki, onu dəstəkləməkdə davam edəcək”, - o vurğulayıb.

Regional münaqişələrə gəlincə, Bişkunun sözlərinə görə, ABŞ təkbaşına fəaliyyət göstərməyəcək. 

“Əgər Qarabağ münaqişəsi ətrafında vəziyyət gərginləşərsə, digər ölkələr, NATO və Rusiya da cəlb olunacaq”, - o hesab edir.

“ABŞ və Rusiya bir çox məsələlər üzrə əməkdaşlıq etməlidir. Bura Avropaya birbaşa təsir göstərən məsələlər də daxildir. Lakin tərəflər hər zaman bir-birindən şübhəli olacaqlar”. 

O həmçinin güman edir ki, Cənubi Qafqaz ölkələrindən heç biri NATO üzvü olmayacaq.-25V-