Rusiyadan YAP hakimiyyətinə qarşı üsyan

“Azərros”un prezidenti Söyün Sadıqov Azərbaycan məmurlarını topa tutdu

“Rüstəm İbrahimbəyovun adını Şəhidlər Xiyabanının yanında restoran tikintisi ilə əlaqələndirmək şərəfsizlikdir”

Bu yaxınlarda müxalifət nəşrlərinin birində Rusiya və Azərbaycanın tanınmış mədəniyyət xadimi, dünya səviyyəli “Səhranın bəyaz günəşi” şedevrinin yaradıcısı Rüstəm İbrahimbəyovun məqaləsi dərc edildi. Məqalənin adı “Zəng kimin üçün çalınır?” idi. O oxucu auditoriyasında qızğın reaksiya doğurdu, bloqlarda, sosial şəbəkələrdə disskussiyalar və müzakirələr başladı. Bununla bağlı öz fikirlərini “Azərros” Federal Milli-Mədəni Muxtariyyatın prezidenti, RF prezidenti yanında millətlərarası münasibətlərə dair şuranın üzvü Söyün Sadıqov bildirir.

Rüstəm İbrahimbəyov dünya miqyaslı adamdır

- Söyün müəllim, Sizin məlumatınız var ki, Ibrahimbəyovun məqaləsi Azərbaycanın məmurları Əli Əhmədov və Əli Həsənovun qəzəbinə tuş gəlib. Mən hələ Azərbaycanın müxtəlif bədxahlarının reaksiyası barədə danışmıram. Siz bunların replikalarını cavabsız qoyub, bununla da üstüörtülü şəkildə onları dəstəkləyəcəksiniz, yoxsa situasiyanı obyektiv və ədalətli qiymətləndirəcəksiniz?
- Əlbəttə ki, mən bu polemikadan kənarda qala bilmərəm və qalmaq da istəmirəm. Ilk növbədə ona görə ki, Rüstəm Ibrahimbəyovu şəxsən tanıyıram, hörmət edirəm, onunla dostluq edirəm. O, Rusiya azərbaycanlılarının Federal milli-mədəni muxtariyyatın təməlini qoyanlardan biri olub və indiyə qədər də “Azərros” Federal Şurasının üzvüdür. Mən ona bizim təşkilata verdiyi dəstəyə görə minnətdaram. Rüstəm Ibrahimbəyov həqiqətən də dünya miqyaslı adamdır, mən onu hərtərəfli istedadı, növbəti dəfə öz cəsarətli məqaləsində gördüyümüz prinsipiallığı və düzgünlüyünə görə dəyərləndirirəm. Hər kəs əksəriyyətinin mətbəxdə qeybət etdiyi və gizlin danışdığı məsələlər barədə belə açıq danışa bilmir. Rüstəm Ibrahimbəyov məqaləsinə dünyaca tanınmış yazıcı Ernest Heminqueyin məşhur kitabının adını verib. Ancaq amerikalı yazıçının əsərindəki vətəndaş pafosu Azərbaycanın ictimai-siyasi həyatındakı gərginliyə və işlərin gedişinə tam uyğun deyil. Heminqueyin kitabının adındakı ifadə zərbi-məsələ çevrilib və indi müxtəlif hallarda, müxtəlif kontekstlərdə istifadə edilir. Ona görə tamamilə mümkündür ki, məqalənin adı bünövrədəki həyəcan siqnalını yox, yumşaq, yaxud qəmgin kədər zəngini əks etdirir. “Diaqnoz qoymaq” mənim işim deyil, ancaq bununla belə adın izahı, məqalənin özü kimi çoxmənalı ola bilər. Mən də əlbəttə ki, Rüstəm Ibrahimbəyovun qaldırdığı məsələlərin hamısı barədə fikrimi bildirmək istəyirəm.

Həddini aşan məmurları yerinə oturtmalıyıq

- Rüstəm Ibrahimbəyovun, Yeni Azərbaycan Partiyasının sədr müavini və Milli Məclisini deputatı Əli Əhmədovun, həmçinin Prezident Administrasiyasının ictimai-siyasi şöbəsinin müdiri Əli Həsənovun söz atışması barədə nə düşünürsünüz? 
- Şəxsən mən Əli Əhmədovun və Əli Həsənovun Rüstəm Ibrahimbəyovun məqaləsinə cavablarının tonundan hiddətlənmişəm və məyus olmuşam. Əgər diqqətlə oxumusunuzsa, məqalədə siyasət, mədəniyyət və biznes məsələləri qarışdırılır. Öz məqaləsində Rüstəm Ibrahimbəyov açıq şəkildə dəhşətli maliyyə sui-istifadələrinin miqyasları barədə danışaraq respublikadakı ictimai-siyasi situasiyanı sərt qiymətləndirir. Total korrupsiya və Azərbaycan vətəndaşlarının elementar hüquqlarının pozulması normaya çevrilib. Kinorejissor hesab edir ki, respublikadakı situasiya normal insanda utanc və kədər hissi yaratmaya bilməz. O bu barədə ürək ağrısı ilə yazır. Biz hamımız anlayırıq ki, bu, vətənində baş verənlərə laqeyd olmayan insanın qəlbinin harayıdı. O faktiki olaraq mövcud sistemə meydan oxudu. Indi gəlin baxaq görək məmur elita bu məqaləyə necə reaksiya verdi. Onlar özlərinə, cəzasız qalacaqlarına və qüsursuz olmalarına o qədər əmindirlər ki, dünyaca məşhur mədəniyyət xadiminin, Azərbaycanı tanıdan hörmətli insanın ünvanına ittihamlar yağdırırlar. Cavablarında ona qarşı cılızcasına təhqir və alçaltmaq cəhdindən başqa heç nə qoya bilmirlər. Göstərmək istəyirlər ki, guya Ibrahimbəyovun heç bir xidməti yoxdu, deməli, onun mənəvi cəhətdən hakimiyyəti tənqid etməyə haqqı yoxdur. Bütün bunları da heç vaxt qiymət vermədikləri və dinləmədikləri xalqın adından deyirlər. Bizim millət üçün isə Rüstəm Ibrahimbəyov - onun vicdanı və səsidir, hətta müqayisədən də çəkinmirəm: O, Azərbaycanın Şekspiridir. Əgər məmurlar belə reaksiya verir və belə görkəmli adama qarşı hücuma yol verirsə, bu həqiqətən də onu deməyə əsas verir ki, “krallıqda” hər şey elə də yaxşı getmir. Əgər Azərbaycan vətəndaşları və dünya azərbaycanlıları tərbiyəsiz və savadsız məmurların belə ədəbsizlik etməsinə imkan verirsə, onlar qara qəpiyə dəymir. Əgər biz özümüzə, öz mədəniyyətimizə və ölkəmizə hörmət ediriksə, bu həddini aşan məmurları yerinə oturtmalıyıq. 
Nəhayət biz 21-ci əsrdə yaşayırıq və hər birimizin onu narahat edən problemlərlə bağlı öz fikrini demək hüququ var. Əgər kimsə bununla razı deyilsə, mübahisə etsin, öz nəzər-nöqtəsini və əks aqrumentlərini ortaya qoysun. Sivil dialoq adlandırılan bütün bunların heç biri millətin fəxri olan Rüstəm Ibrahimbəyovun üstünə hücuma keçən məmurlarda yoxdur. Məmurların yaddaşını təzələyib xatırlatmaq istəyirəm ki, Rusiyada Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə Ümumrusiya Azərbaycanlılar Konqresi yaradılanda Rüstəm Ibrahimbəyovun nüfuzu və dəstəyinə ehtiyac yarandı. O zaman bu təşkilatın yaradılması ideyasına dəstək vermək üçün o mənə də müraciət etdi. Mən də ona dəstək verdim, çünki mənə bu qədər hörmət etdiyim adam müraciət edib. Bu, Ibrahimbəyovun Rusiyada və digər ölkələrdə öz həmvətənlərinə olan təsirinin yalnız bir nümunəsidir. Ümumiyyətlə, bildirmək istəyirəm ki, Rüstəm Ibrahimbəyovun məqaləsində yazılanlar həqiqətən də respublikanın ağrılı yerləri, dərhal həllini tələb edən problemlərdir. Ancaq onların həlli “xərçəng şişinə” çevrilən ölkədəki situasiyadan faydalananların niyyətinə ziddidir. Burada ciddi “cərrahiyyə” müdaxilə tələb olunur, ancaq bu yolla nəyisə dəyişmək mümkündür. Özünün “Zəng kimin üçün çalınır?” məqaləsində müəllif Azərbaycanı hüquqi və sivil, yoxsulluq və korrupsiyadan uzaq, güclü ordusu və milli həmrəyliyi olan dövlət kimi görmək istəyir. O istəyir ki,  ona savadlı və uzaqgörən, strateji düşüncəyə malik, yalnız özünün rifahı barədə düşünməyən insanlar rəhbərlik etsin. O ölkədə xəstə, ancaq yaxşı tərəfə dəyişiklik üçün can atan cəmiyyətin müalicəyə və tam sağalmağa ehtiyacının olduğunu anlayan ağıllı adamların çox olmasını arzulayır.

Görkəmli şəxsiyyətlərə hörmətsizlik bəzi məmurların genlərindədir

- Öz bəyanatında Əli Həsənov uğursuz biznes-layihə barədə danışır və guya Ibrahimbəyovdan zərər çəkmiş hansısa iş adamlarını xatırladır. Siz bu barədə nə deyə bilərsiniz?
- Əli Həsənov öz bəyanatında iddia edir ki, Rüstəm Ibrahimbəyov moskvalı iş adamlarını aldadıb aldığı pulları qaytara bilmir. Həmçinin Şəhidlər Xiyabanı yanında “fantastik” gəlir gətirəcək restoranlar ideyasını reallaşdıra bilmir. Əgər doğrudan da iş adamlarından kimsə biznes-layihə üçün pul verib və sonra da ondan Azərbaycan hakimiyyətinə şikayət etməyə başlayıb, belə adamları təkcə buna görə müflis etmək lazımdır, mən də buna yardım etməyə hazıram. Rüstəm Ibrahimbəyov kifayət qədər təminatlı adamdır, kiminsə puluna ehtiyacı yoxdur. Ancaq hətta iş adamlarından kimsə ona biznes-layihəni reallaşdırmaq üçün pul ayırıbsa, o belə qeyri-adi qabiliyyətli insanlarla tərəfdaşlıq şərəfinə nail olduğuna görə fəxr etməlidir. Rüstəm Ibrahimbəyovun adını Şəhidlər Xiyabanının yanında restoran tikintisi ilə əlaqələndirmək ilk növbədə şərəfsizlikdir və tamamilə aydındır ki, bütün bunlar hörmətli adamı nüfuzdan salmaq məqsədi daşıyır. Görkəmli şəxsiyyətlərə hörmətsizlik və ədəbsizlik görünür bəzi məmurların genlərindədir. Ibrahimbəyov heç vaxt özünə rəva bilməz və yol verməz ki, onun adı azərbaycanlıların üçün müqəddəs sayılan Şəhidlər Xiyabanının yanında hansısa əyləncə mərkəzi ilə bağlansın. Məsuliyyətlə bəyan edirəm ki, hörmətli kinorejissor heç vaxt restoran biznesi ilə məşğul olmayıb. Məmurların diqqətinə çatdırım ki, onun hər bir filmi dünyadakı ən dəbdəbəli restorandan bir neçə yüz dəfə bahadır. 
Haşiyə çıxıb deyim ki, böyük ya kiçik biznesə gəldikdə, həqiqətən də kimin biznesdə olub-olmaması məsələsini məmurlar həll edir. Bir qayda olaraq belə qarşıdurma həmin məmurların arxa durduğu şəxslər tam qələbə çalır. Belə məmur hörmətli sənətkarı “keçmişdə məşğul olduğu kino sənəti ilə biznes arasında vurnuxan” yazıq adam adlandıranda böyük səhv edir. Çünki Rüstəm Ibrahimbəyov ilk növbədə həqiqi yaradıcı şəxsiyyətdir və həmişə biznesdən uzaq olub, xüsusən də restoran biznesindən. Indiki halda Rüstəm Ibrahimbəyov yox, Rüstəm Ibrahimbəyovu, onun əhəmiyyətini başa düşməyən, hakimiyyətin ünvanına konkret ittihamlara cavab verə bilməyən, çirkin eyhamlar olmadan öz iradlarını əsaslandıra bilməyən yazıqdır. 
Əli Həsənov Ibrahimbəyovun bir-iki film çəkdiyini deməklə  mədəniyyətinin aşağı səviyyədə olduğunu göstərdi
Bir çox məmurlar nədənsə dövlət maraqlarını öz maraqları ilə səhv salaraq dövlətin hesabına varlanır, milyonlar qazanaraq böyük pullara yaxta, təyyarə, daşınmaz əmlak, adalar və s. alır. Yaxşı olardı ki, məmurlar belə həvəsi ictimai-siyasi istiqamətdə göstərərdi ki, xalqın milli ruhu yüksək səviyyədə olsun, insanlar Dağlıq Qarabağda və respublikanın işğal olunmuş digər ərazilərində baş verənlərə laqeyd olmasın. Mən Rüstəm Ibrahimbəyovun ABŞ-da Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı çıxışını xatırlayıram. Bu çıxış Amerika cəmiyyətində və KIV-də xeyli səs-küy yaratdı, orada nəhayət ki, Azərbaycan tərəfinin mövqeyini eşitdilər. Bu məmurların yox, mədəniyyət xadimi, Azərbaycanın əsl ziyalısı Rüstəm Ibrahimbəyovun mövqeyi idi.
Azərros Federal milli-mədəni muxtariyyatın və Rusiyanın azərbaycanlılar icmasının adından mən Azərbaycan məmurlarının Rüstəm Ibrahimbəyovun ünvanına səsləndirdikləri bəyanatlara və onların bizim istedadlı həmvətənimizi mənəvi cəhətdən əzmə və məhv etmək istəklərinə öz etirazımı bildirirəm. Biz buna yol verə bilmərik və buna haqqımız da yoxdur. SSRI-də və yenidənqurmadan sonrakı dövrdə doğulanlar üçün Rüstəm Ibrahimbəyov həm Azərbaycan, həm də dünya mədəniyyətinin parlaq nümayəndəsi olub, var və olacaq. Əgər desəm ki, nə vaxta qədər insanlar kosmosa uçacaq, kosmonavtlar, astronavtlar və taykonavtlar uçuşdan əvvəl “Səhranın bəyaz günəşi” filminə baxacaqlar, riyakarlıq etmərəm. Bunun hesabına bütün planetdə milyonlarla insan Azərbaycanın mövcudluğu barədə biləcək. Çünki bu unikal filmin ssenari müəllifi azərbaycanlı Rüstəm Ibrahimbəyovdur. Hətta nə vaxtsa digər sivilizasiyalarla əlaqə yaransa, tamamilə mümkündür ki, yadplanentlilərin Yerdə baxacağı ilk film qızıl əsgər Suxov, gömrükçü Vereşaqin, quldur Abdulla və onun hərəmxanası barədə olacaq.
Əli Həsənov bunu etiraf etmək istəyir, ya yox özü bilər, ancaq nə vaxta qədər ki, bizim nəsil sağdır, Bakı, əcnəbilərin şüurunda Üzeyir Hacıbəyov, Rixard Zorqe, Lev Landau, Rəşid Behbudov, Müslüm Maqomayev, Mstislav Rostropoviç, Polad Bülbüloğlu, Çingiz Hüseynov, Çingiz Abdullayev, Abdulla Hüseynov və Rüstəm Ibrahimbəyovun adları ilə assosiya olunacaq! Məhz onların adı ilə, heç bir halda hansısa məmurun adı ilə deyil. artıq dərk etmək lazımdır ki, siyasətçilər gəlir və gedir, şedevrlər yaradan mədəniyyət xadimləri əsrlərlə qalacaq. Tusi, Nizami, Xaqani, Nəsimi, Sabir və bir çox digərlərinin taleyi buna sübutdur. Ümumiyyətlə, APA agentliyinin yaydığı bu bəyanatda Əli Həsənov özünü Qoqolun “Revizor”unda özünü şallaqlayan dul qadına bənzədib. Azərbaycan Prezidenti Administrasiyasının ictimai-siyasi şöbəsinin müdiri Ibrahimbəyovun bir-iki film çəkdiyini deməklə xalqın qarşısında özünün mədəniyyətinin aşağı səviyyədə olduğunu göstərdi. O bilməli idi ki, Rüstəm Ibrahimbəyovun kinomatoqrafiyasında 40-dan artıq bədii və televiziya filmi var. Onun pyesləri dünyanın 100-dən artıq teatrında tamaşaya qoyulur, onun kitabları yüzminlərlə tirajla satılır, ssenariləri əsasında “Səhranın bəyaz günəşi”, “Istintaq”, “Qoru mənim talismanım”, “Urqa. Məhəbbət ərazisi”, “Günəşdən usananlar”, “Sibir bərbəri” və s. populyar filmlər çəkilib. Bundan əlavə, Ibrahibəyov - Azərbaycan və Rusiyanın əməkdar incəsənət xadimi, AzSSR və SSRI Dövlət mükafatları laureatı, həmçinin dörd dəfə Rusiya Dövlət mükafatı laureatıdır. O dünyanın müxtəlif ölkələrinin müxtəlif nüfuzlu təşkilatlarına rəhbərlik edir, Amerikanın “Oskar” kinoakademiyasının üzvüdür. Bütün bunlar hələ Ibrahimbəyovun xidmət və nişanların tam siyahısı deyil. Əgər Əli Həsənov Rüstəm Ibrahimbəyovun bütün geniş yaradıcılığından yalnız 1-2 filmin adını çəkə bilirsə, onda bu, bağışlayın məni, onun mədəni inkişafının, eyni zamanda bütün Azərbaycanın problemidir. Çünki məhdud biliyə malik, üstəlik geniş dünya görüşü olmayan bu şəxs Azərbaycanın siyasətini müəyyən edir. Belə adamlarda nəbz adətən zəif vurur. Əgər onun nəbzi “Azərbaycanın siyasi həyatı ilə ahəng vurursa”, onda təəccüblü deyil ki, fəallığa təhrik edən istənilən titrəyiş həm Əli Həsənovda, həm də bütün ölkədə tənginəfəslik yaradır.

Sivil cəmiyyətdə ədəbsiz məmurlara yer yoxdur

- Hər halda, zəng kimin üçün çalınır? 
- Hər gün Rusiyanın müxtəlif regionlarından, Azərbaycan, Türkiyə, Iran, başqa Asiya, Avropa və Amerika ölkələrində olan dost, tanış, həmkar və həmvətənlərdən, Ibrahimbəyovun istedadına hörmət bəsləyənlərdən rəsmi Bakının “Zəng kimin üçün çalınır?” məqaləsinə reaksiyası ilə bağlı müraciət, bəyanat və suallar alıram. Hamı mənimlə həmrəydir və bildirirlər ki, istedadlı insan, mədəniyyət və incəsənət xadimi ilə bu ruhda və tonda danışmaq yolverilməzdir, bu, bizim mədəniyyət və mentalitetimizə xas deyil. Sivil cəmiyyətdə ədəbsiz məmurlara yer yoxdur. Hər bir xalq çalışır ki, öz şair, yazıçı, qəhrəman və kumirlərini başqa xalqların gözündə yüksəltsin, onlardan qürur duysun, onlara çatmağa çalışsın. Amma burda gözümüzün önündə Ibrahimbəyovla heç cür müqayisə olunmayacaq adamlar onu təhqir edir, nəyin yaxşı, nəyin pis olduğunu müəyyən edirlər. Faktiki olaraq onlar öz hərəkətləri ilə ölkənin imicinə, mədəniyyətinə zərbə vurur, hakimiyyətə münasibətdə narazılıq toxumu səpirlər. Cəmiyyətdə anlaşılmazlıq yaranır. Bu ölkədə nə baş verir, xidmətləri onların hamısından bir yerdə çox olan bir mədəniyyət xadimini belə “təpikləmək” necə mümkün olur. 
Məncə, bütün bu baş verənlərdən sonra prezident Ilham Əliyev Azərbaycanın yüksək hakimiyyət eşelonunda kadr siyasətinə yenidən baxmalı, heç nədən kəskin situasiya yaradan silahdaşlarını əməllərinə görə cəzalandırmalıdır. 
Bu qarşıdurmada kimin qalib gələcəyi vacib deyil. Adamı ən çox incidən odur ki, nəticədə Azərbaycanın reputasiyasına ziyan dəyir.