#xainitanıyaq kampaniyanı təşkil edənlər qanunla məsuliyyətə cəlb edilməlidirlər

Bir neçə gündür ki, sosial mediada #dövlətiminyanındayam və #xainitanıyaq həştəqləri ilə kampaniya başladılıb. Kampaniya Azərbaycan- Ermənistan sərhədində baş verən son hadisələrdən sonra yaranan qeyri-müəyyən vəziyyətdə bir çox hakimiyyətyönlü vətəndaşın dövlətin bütün addımlarını dəstəkləməsi məqsədini daşıdığını göstərir. Eyni zamanda fərqli mövqe sərgiləyən, Azərbaycanın Ermənistan ərazilərinə daxil olmaqdan ehtiyat etdiyini söyləyən adamlar isə xain damğası ilə damğalanır. Kampaniyada hakimiyyətyönlü şəxslərin əksəriyyətinin iştirakı belə şübhələr yaradır ki, bu kampaniyanın arxasında hakimiyyət nümayəndələri dayanıb. 

Bəs bu bölücülük hansı fəsadlar yarada bilər? 

Hüquq müdafiəçisi Samir Kazımlı mövzu ilə bağlı fikirlərini ASTNA-ya bölüşüb. 

* * *

Sual: Samir bəy, sosial mediada başlayan #dövlətiminyanındayam və #xainitanıyaq həştəqləri barədə yəqin ki, xəbərdarsınız. Əsasən də bu həştəqlərdən hökumətyönlü şəxslər istifadə edirlər və bu, belə şübhələr yaradır ki, bunun arxasında dayanan və sifarişi verən hakimiyyətdir. Sizcə, bunu etməkdə məqsəd nədir? 

Cavab: Bu, çox pis və qorxulu tendensiyadır. Azərbaycan dilinin izahlı lüğətində “xain” sözünün bir mənası da Vətəninə, xalqına, xəyanət edən, satqın, xəyanətkar, dönük mənasını verir.  Xəyanət məsələsi isə Azərbaycan Cinayət Məcəlləsinin 274-cü maddəsində (Dövlətə xəyanət) konkret cinayət əməli kimi qeyd edilib. Odur ki, bu, həm də məhkəmə qərarı olmadan insanlara cinayətkar damğası vurmaq, təqsirsizlik prezumpsiyasının pozulması deməkdir. 

Bu, həm də fərqli düşünən, hakimiyyəti tənqid edən şəxslərə qarşı təzyiq, qaralama növüdür. Bu cür kampaniyalar həm də insanları susdurmaq üçün bir vasitədir. Azərbaycan hakimiyyəti fərqli və tənqidi fikrə dözümsüz olduğu üçün davamlı olaraq ifadə azadlığını məhdudlaşdırmaq siyasəti həyata keçirir. Bütün bunlar, o cümlədən hazırda sosial şəbəkələrdə başladılan kampaniya insan haqlarının kobud şəkildə pozulması deməkdir. Bu cür halların qarşısını almaq, bu kampaniyanı başladan, təşkil edən və həyata keçirən şəxsləri qanunla məsuliyyətə cəlb etmək dövlətin vəzifəsidir. Çünki ortada hüquq pozuntusu var. Bunun da qarşısını dövlət almalıdır. Amma görünən budur ki, bu kampaniyanı başladanlar və həyata keçirənlər bunu rahat şəkildə həyata keçirirlər, aidiyyatı dövlət qurumları isə seyrçi mövqeyi tutublar. Buna görə də bu kampaniyanın arxasında hakimiyyətin dayanması ehtimalları yüksəlir. Digər tərəfdən hakimiyyət əvvəllər də siyasi rəqiblərinə, fərqli və tənqidi düşüncədə olan şəxslərə qarşı bu cür kampaniyalar həyata keçirib. Bu da qeyd olunan kampaniyanın arxasında hakimiyyətin dayanması ehtimallarını gücləndirən amillərdəndir.    

Sual: Sizcə, bu kimi addımlar xalqın içində bölücülük yaratmırmı? Bunun hansı fəsadları ola bilər?

Cavab: Ölkədə müstəqil medianın fəaliyyəti məhdudlaşdırıldığına görə  hakimiyyət alternativ fikirdə olan şəxslərin özlərini ifadə etməsi üçün platformaları azaldır. Bundan başqa ölkədə açıq müzakirə mühiti yoxdur. Belə olan halda xainlikdə ittiham olunan şəxslər öz fikirlərini cəmiyyətə çatdırmaqda müəyyən çətinliklərlə üzləşə bilərlər. 30 ildir təhsili və maarifləndirmə işi pis olan cəmiyyətdə həmin şəxslərin həqiqətən də xain olmasına inananlar ola bilər. Bu da xoşagəlməz hallarla nəticələnə bilər. 

Ölkəmiz müharibədən yeni çıxıb, hazırda Ermənistanla Azərbaycan arasında gərginlik yaşanır. Müharibədə, döyüşlərdə övladlarını, yaxınlarını itirən xeyli adam var. Eyni zamanda sağlamlığını itirən müharibə veteranları var. Belə bir cəmiyyətdə bu tipli kampaniyaların aparılması vətəndaşlar arasında qarşıdurma yarada bilər və bunun ağır nəticələri olar. Odur ki, dövlət dərhal müdaxilə edib bu kampaniyanı dayandırmalı, kampaniyanı başladanlar və bu kampaniyada iştirak edənlər məsuliyyətə cəlb edilməlidir. Əks halda baş verə biləcək xoşagəlməz halların məsuliyyəti həm də hakimiyyətin üzərinə düşəcək.

Sual: Niyə Azərbaycan- Ermənistan sərhədində baş verən proseslərlə bağlı vəziyyət vətəndaşlara tam olaraq izah olunmur? Vəziyyətdən narahat olan fərqli fikirli adamlara qarşı belə addımlar atılır?

Cavab: Ona görə ki, hakimiyyət özünün vətəndaşların qarşısında hesabatlı hesab etmir. Digər səbəb isə pis idarəçilikdir. Problemlər və nöqsanların ört-basdır edilməsi üçün adamlara ya doğru məlumatlar verilmir, ya da yalan məlumatlar verilir. Fərqli və tənqidi düşüncədə olan adamlar isə hakimiyyətin bu siyasətinə qarşı çıxdıqları üçün onlara qarşı müxtəlif üsullarla təzyiq və təhdidlər həyata keçirilir. 

Sual: Bu kimi xoşagəlməz halların yaranmaması üçün nə etmək lazımdır?

Cavab: İlk addım kimi dövlət müdaxilə etməlidir, bu cür kampaniyaların qarşısını almalıdır, bunu edənlər isə qanunla məsuliyyətə cəlb edilməlidir. Gələcəkdə belə halların baş verməməsindən ötrü hakimiyyət ölkədə insan hüquq və azadlıqlarının təmin edilməsi üçün real addımlar atmalıdır. Vətəndaş cəmiyyətinin, müstəqil medianın, müxalif siyasi partiyaların fəaliyyətinə normal şərait yaradılmalıdır, heç kim siyasi baxışlarına və tənqidi fikirlərinə görə təzyiqlərə və təqiblərə məruz qalmamalıdır.