© Photo : European Union ©Philippe Samyn and Partners architects and engineers - lead and design Partner Studio Valle Progettazioni architects Buro Happold engineers ©Colour compositions by Georges Meurant
Avqustun son günü Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevlə Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan arasında Avropa İttifaqı Şurasının sədri Şarl Mişelin vasitəçiliyi ilə Brüsseldə dördüncü görüş keçirilib.
Dörd saat davam edən görüşdən sonra Mişelin bəyanatı bu ilin may ayında keçirilən son görüşdən sonra danışıqlar prosesində hər hansı irəliləyiş nümayiş etdirməyib. Ötən dəfə olduğu kimi, Mişel Azərbaycan və Ermənistanı hərtərəfli sülhə sövq etmək üçün dörd istiqamət göstərib:
Sülh sazişi
humanitar məsələlər
sərhəd məsələləri
kommunikasiyalar
Mişelin görüşün nəticəsi ilə bağlı tərəflərin son 3 ay ərzində atdığı addımlara verdiyi qiymətlə razılaşmaq çətindir: “Son görüşümüz zamanı əldə olunmuş razılaşmaların irəliləməsi üzrə bir çox addımların atıldığını görmək sevindiricidir”.
May iclasında hər dörd istiqamət üzrə elan edilmiş və növbəti noyabr görüşünə qədər perspektiv üçün avqustun 31-də qarşıya qoyulmuş vəzifələrin müqayisəli təhlili cüzi irəliləyiş təəssüratı yaradır və bu, Aİ-nin ambisiyalarına uyğun gəlmir.
Dörd istiqamətin heç birində real nəticə əldə olunmayıb və ikitərəfli əlaqələr intensivlikdən məhrum məşvərət xarakteri daşıyır.
Hətta ilk növbədə vacib olmayan rabitə məsələsini də Azərbaycan Brüssel görüşünə 3 həftə qalmış güc tətbiqi ilə həll etməli oldu, ordu avqustun 3-də “Qisas” əməliyyatı həyata keçirdi və o, Laçın rayonunun qaytarılması, Xankəndi-Ermənistan sərhədi yolunun bağlanması və rəsmi Bakının diktəsi ilə alternativ yolun açılması ilə başa çatdı. Bu hadisələr Ermənistanın Azərbaycanla münasibətlərin sabitləşməsi prosesini uzatmaq istəyini bir daha göstərdi. Sülh prosesinin gündəliyinin digər üç sahəsində də məhz eyni vəziyyət var.
Ermənistan cəmiyyəti hələ də Ermənistan-Azərbaycan münasibətlərində qüvvələr nisbətinin dəyişməsi və strateji təşəbbüsün İrəvana qaytarılması ilə nəticələnəcək hansısa geosiyasi kataklizmə ümid edir. Bu kontekstdə hərtərəfli sülhə nail olmaq yolunda Brüsseldə keçiriləcək növbəti görüşə qədər sezilən bir irəliləyişin əldə olunması ehtimalı azdır.
Avropa
-
Avropa Parlamenti Azərbaycanda vətəndaş cəmiyyəti və müstəqil mediaya qarşı repressiyalarla bağlı dekabrın 19-da qətnamə qəbul etdi. Qətnamədə 2023-cü ildən bəri Azərbaycan hakimiyyətinin vətəndaş cəmiyyəti, siyasi müxalifət, insan haqları müdafiəçiləri, LGBTI+ icması, müstəqil mediaya qarşı sistematik təzyiq apardığı, bunun COP29 sammiti öncəsi şiddətləndiyi bildirilir.
-
Son zamanlar ixrac magistral qaz boru kəməri Urengoy-Pomarı-Ujhorod qlobal miqyasda artan diqqət mərkəzindədir. Bu, onun dünyanın ən uzun beş boru kəməri arasında yer alması (4,451 km uzunluğunda) səbəbindən deyil, Rusiyanın Avropaya qaz çatdırdığı son işləklikdə olan boru kəməri olması ilə əlaqədardır. Onun fəaliyyəti 1 yanvar 2025-ci ildə dayana bilər.
-
Ukrayna üzərindən Rusiya qazının tranzitinin mümkün dayandırılmasına—Ukrayna vaxtı ilə 2025-ci il yanvarın 1-i səhər saat 5-ə təyin olunan tarixə—yaxınlaşdıqca, bu, faktiki olaraq Rusiya qazının boru kəməri vasitəsilə Mərkəzi və Qərbi Avropanın əsas iqtisadiyyatlarına tədarükünün dayanması deməkdir. Avropa İttifaqı (Aİ) ölkələri və yenilənmiş Avropa Komissiyası (AK) rəhbərliyi Avropanın enerji təhlükəsizliyini təmin etmək üçün məsləhətləşmələri intensivləşdirib.
-
Yeni seçilən Baş Katib Mark Ruttenin 25 noyabrda Ankarada dövlət başçısı Erdoğan ilə görüşməsi, üzv ölkələrə tanışlıq səfərindən çox, bölgədə cərəyan edən proseslərə dair birbaşa fikir mübadiləsi məqsədi daşıyırdı. Bunu təbii qarşılamaq lazımdır, çünki Donald Trumpın Ağ Evə qayıdacağı tarix yaxınlaşdıqca, Rusiya-Ukrayna cəbhəsindəki vəziyyət daha kəskin xarakter alır. Digər tərəfdən, İsrail ilə Livan arasındakı növbəti barışığa baxmayaraq, Qəzzənin bundan sonrakı taleyinə dair sual işarələrinin sayı artır.
Rəy yaz