Media-icmal 02.06.20

Koronavirus infeksiyasına qarşı mübarizə, uşaq hüquqlarının qorunması qayğıları, bankların kredit verməkdən imtina etmələri, Türkiyə-Rusiya münasibətləri və s. məsələlər medianın aparıcı mövzuları sırasındadır...

Qadağalar ləğv edildikcə...

Rəsmi "Azərbaycan" qəzeti  "Pandemiya vəziyyəti davam edir, arxayınlaşmaq hələ tezdir" sərlövhəli məqalədə Azərbaycanda koronavirus pandemiyasına qarşı mübarizəni dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, koronavirus infeksiyası sürətlə yayılmaqda davam edir, amma bəzi ölklərdə artıq karantin rejiminin yumşaldılmasına başlanılıb. “COVID-19-un ilk yarandığı zamandan Azərbaycanda ona qarşı çevik və təsirli addımlar atıldığına görə, hazırda ölkədə sanitar-epidemioloji vəziyyət stabildir. Elə bu səbəbdən də artıq karantin rejimi yumşaldılıb və ölkə üzrə mərhələli çıxış planı həyata keçirilir", deyə müəllif əlavə edir.

Müəllifə görə, qadağalar ləğv edildikcə infeksiyaya yoluxma halları da artır, səbəbi isə Operativ Qərargah tərəfindən müəyyən edilmiş sosial izolyasiya tədbirlərinə, xüsusilə maska taxılmasına əməl olunmamasıdır.

Müəllif deyir ki, tibb ekspertləri tənəffüs yollarını qoruyan fərdi vasitələrdən istifadə etməməyin ağır nəticələr yaradacağı xəbərdarlığı edirlər. O hesab edir ki, açıq və qapalı bütün məkanlarda maskadan istifadə olunmalıdır.

Müəllif maskadan istifadə edilməməsinə görə, İnzibati Xətalar Məcəlləsinə bu günlərdə edilmiş dəyişikliklərə əsasən, cərimələr nəzərdə tutulduğunu bildirir.

Məqalənin sonunda isə müəllif yazır: "Bu, bir həqiqətdir ki, koronavirusun yoluxma sürətinin insanlar arasında yüksək olmasına baxmayaraq, adi gigiyenik tələblərə və sosial izolyasiya qaydalarına riayət etməklə ona yoluxmamaq mümkündür. Xüsusilə də maskadan istifadə, əllərin mütəmadi yuyulması, dezinfeksiya edilməsi və sosial məsafənin qorunması çox vacibdir".

Uşaqların ən böyük problemi

"Bizimyol.info"da "Azərbaycanda uşaqların ən böyük problemi onların "uşaq pulu"ndan məhrum edilməsidir" sərlövhəli məqalədə Azərbaycanda uşaq hüquqlarından bəhs edilir.

1 iyun Uşaqların Beynəlxalq Müdafiəsi Günüdür, dünyanın əksər ölkələrində olduğu kimi, bu gün Azərbaycanda da qeyd edilir.

"Azərbaycanda uşaqların problemi doğumdan başlayır. Ölkəmizdə uşağın doğulması üçün xəstəxanalarda 600-2000 manat və bəzi hallarda daha yüksək məbləğ tələb olunur". Bunu Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) Folklor İnstitutunun aparıcı elmi işçisi, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Əpoş Vəliyev bildirib.

Onun sözlərinə görə, bağçalara qəbul hələ də elektron olmadığı üçün uşağın bağçaya qoyulması üçün dövlət bağçalarında 400-600 manat vəsait tələb olunur: "Dövlət bağçalarında qeyri-rəsmi olaraq aylıq ödəniş 20-60, özəl bağçalarda isə 1000-1500 manat tələb olunur".

Müəllifə görə, uşaq pulu verilmədiyi üçün maddi vəziyyəti yaxşı olmayan ailələrdə ana düzgün qidalana bilmir və buna görə də uşaq ana südü ilə təmin olunmur: "Bu zaman uşaq qidaları alınmalıdır ki, ölkəmizdə bu qidalar da çox bahadır. Uşaqların normal inkişafı, sağlam qidalanaraq böyüməsi üçün uşaq pulunun bərpasına ehtiyac var: Hesablamalar göstərir ki, uşağa yaşlı insandan daha çox xərc tələb olunur. Çünki onun saxlanma şəraiti, xüsusilə yeməkləri, tibbi xərcləri ilə bağlı bir çox xərclərin olması ailələrə böyük maddi yük olur.

Azərbaycanda uşaqlara qayğıdan danışmaq üçün öncə uşaq pulu bərpa edilməlidir. O zamana kimi uşaqlara qayğıdan danışmağa haqqımız yoxdur".

Banklar kreditləşmədən niyə qaçırlar?

"Müsavat.com"da yer alan "Banklar kredit verməkdən qaçır - ekspertlər səbəblərdən danışdılar" sərlövhəli məqalədə bəhs olunan problem gündəmin müzakirəsinə daşınır.

Müəllif deyir ki, Azərbaycanda koronavirus pandemiyasına görə tətbiq olunan məhdudiyyətlər tədricən aradan qaldırılır, müxtəlif sahələrdə iş bərpa olunur.

Müəllif, bununla belə, ölkə banklarının kreditlərə tətbiq etdiyi qeyri-rəsmi qadağaların hələ də aradan qaldırılmamasını diqqətə çatdırır: "Belə ki, ölkə banklarının böyük əksəriyyəti ya kreditləşməni tamamilə dayandırıb, ya da ciddi şəkildə məhdudlaşdırıb. Hətta Azərbaycanın ən böyük banklarında belə istehlak kreditləşməsindən imtina olunur".

İqtisadçı-ekspert Rəşad Həsənov isə deyir ki, pandemiyanın yaratdığı böhran şəraitində banklar kredit yığımı problemlərilə üzləşiblər: "Həm biznes, həm də vətəndaşlar son iki ayda əhəmiyyətli səviyyədə kredit öhdəlikləri icra edə bilmirlər.

Onun sözlərinə görə, mart ayında bankların kredit portfeli 66 milyon manat azalıb, bu isə mövcud şərtlər daxilində bankların kredit siyasətini genişləndirə bilməmələri deməkdir.

Ekspert deyir ki, digər tərəfdən, xarici maliyyə-kredit təşkilatları bəzi banklardan öz vəsaitlərini geri çəkməyə başlayıblar. Onun düşüncəsinə görə, hələlik yaxın iki ayda ölkədə kreditləşmənin səviyyəsində azalma davam

edəcək.

Türkiyə-Rusiya münasibətləri: ziddiyyətlər

"Modern.az"da dərc edilən "Siyasi rəqabətin iqtisadi cəzası - Türkiyə Rusiya qazına "yox" deyir" sərlövhəli  məqalədə Rusiya-Türkiyə münasibətlərinin siyasi-iqtisadi müstəvisi şərh edilir.

Müəllif deyir ki, artıq Rusiya Türkiyənin əsas təbii qaz təminatçısı deyil. "2020-ci ilin martında Türkiyəyə tədarük olunan qazın həcminə görə Azərbaycan, Qətər, İran və Əlcəzair Rusiyanı qabaqlayıb. 2019-cu ilin martında Türkiyənin qaza olan tələbatının 33%-ni ödəyən Rusiya ötən 1 ildə qaz ixracını 72% azaltmağa məcbur olub".

Müəllifin sözlərinə görə, 2020-ci ilin martında Türkiyə Rusiyadan cəmi 389,7 milyon kubmetr qaz alıb ki, bu, onun ehtiyaclarının 9,9%-ni ödəyib, 2019-cu ilin martında isə bu göstərici müvafiq olaraq, 1,4 milyard kubmetr və 33% olub: "2017-ci ildə əgər Rusiya Türkiyəyə 30 milyard kub metr qaz satırdısa, 2019-cu ilin yekununda bu göstərici 50% azalıb.  

Müəllif əlavə edir ki, Türkiyənin Azərbaycanla TANAP layihəsini işə salması da Rusiyanın bazarda payının azalmasına yol açıb. 

Müəllif yada salır ki, məsələnin əsas məqamlarından biri Ankara və Moskva arasındakı siyasi dialoqa bağlıdır: "Sirr deyil ki, Liviya və Suriyadakı vətgəndaş müharibələrində hər iki ölkə fərqli tərəflərə dəstək verir. Bundan başqa, Krımın Rusiya tərəfindən ilhaqını dəstəkləməyən Türkiyə Ukrayna ilə hərbi və iqtisadi sahədə sıx əməkdaşlıq edir".