Media-icmal 15.02.2017

Məcburi köçkünlərə dövlət qayğısı, ölkədəki ictimai-siyasi durum, qida zəhərlənmələrinin səbəbləri, artan bahalıq və inflyasiya bugünki medianın aparıcı mövzusudur...

Humanizm təzahürü

“Azərbaycan” qəzeti “Yüksək humanizmin əyani təzahürü” sərlövhəli ə məqalədə (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=115915) dövlət başçısı İlham Əliyevin məcburi köçkünlərlə bağlı imzaladığı 2017-ci il 14 fevral fərmanı fonunda bu kateroqriya əhaliyə dövlətin münasibətini dəyərləndirir.

Müəllif yazır ki, Ermənistanın işğalı nəticəsində yerlərindən zorla çıxarılan ölkə vətəndaşları uzun müddətdir ki, respublikanın əksər regionlarında müvəqqəti məskunlaşıb, bu isə onların istər mənzil-məişət, istərsə də sosial problemlərinin həllində müəyyən çətinliklər yaradır.

Müəllif bunu da vurğulayır ki, məcburi köçkünlərin zəruri şərait ilə təmin edilməsi istiqamətində dövlət başçısının yürütdüyü siyasət nəinki yurd-yuvasından qovulanların problemlərini aradan qaldırır, eyni zamanda onların sabaha, doğma yerlərə qayıdış inamlarını artırır: “Təbii ki, bütün bunlar dövlət başçısı İlham Əliyevin humanist və sosial siyasətinin nəticəsi, həmçinin ölkə vətəndaşlarının hər birinin Prezidenti olacağı vədinə sadiqliyinin bariz nümunəsidir. Bu, son vaxtlar Avropanın özündə də qaçqınlar problemi yaşanmasından sonra beynəlxalq birlik tərəfindən birmənalı şəkildə dəstəklənir”.  

Müəllif vurğulayır ki, Azərbaycan dövləti qaçqın və məcburi köçkünlərin ehtiyaclarını ödəmək üçün hüquqi və sosial-iqtisadi sahədə böyük işlər görür. Onlar üçün 89 qəsəbə salınıb, 230 min qaçqın və məcburi köçkün bu qəsəbələrə köçürülüb.

Məqalədə dövlət başçısının bu kateqoriya əhaliyə daha bir humanizminin nümunəsi kimi bu ilin yanvarında imzaladığı “Məcburi köçkünlər və onlara bərabər tutulan şəxslər üçün vahid aylıq müavinətin müəyyən edilməsi haqqında” fərmana dəyişikliklərlə bağlı fevralın 14-də yeni fərman imzalaqması göstərilir.

Daha sonra məqalədə fərmanın tələblərindən irəli gələn işlərin mahiyyəti açıqlanır və müəllif bu addımı belə dəyərləndirir: “Dünyada qlobal iqtisadi və maliyyə böhranının tüğyan etdiyi bir vaxtda Prezident tərəfindən imzalanan bu fərmanı da məcburi köçkünlər onlara göstərilən diqqət və qayğının, yüksək humanizmin əyani təzahürü kimi qiymətləndirir, belə doğma münasibətə görə ölkə baçısı İlham Əliyevə minnətdarlıqlarını bildirirlər”.

Bu sabitliklə öyünməyə dəyərmi?

“Azadlıqinfo” saytındakı “Ölkəmizdəki “sabitlik”lə öyünəkmi?” səlrövhəli məqalədə (https://www.azadliq.info/177407.html) müəllif ölkədəki ictimai-siyasi durumu müzakirəyə çıxarır.

Müəllif hesab edir ki, hökumət nağılbazlıqla məşğuldur və hələ də bunu davam etdirir: “2015-ci ilə qədər analoqsuz inkişafdan danışdılar, “bəlkə bir az yavaşlayaq” bəyanatı verdilər, milyardları havaya sovurdular və nağılın bu hissəsi bitdi”.

Müəllifə görə, indi hökumətin ən “brend” nağılı “sabitlik nağılı”dır, ən çox istinad etdiyi, xalqa minnət kimi sırımağa çalışdığı sabitlik mövzusudur.

Müəllif deyir ki, hakimiyyət hər dəfə dünyadakı münaqişə ocaqlarını göz önünə gətirir, “əsas odur ki, ölkəmizdə sabitlikdir” arqumentindən yapışırlar: “Bəs, əslində necədir? Əslində, ölkədə sabitlik çoxdan pozulub. Suriyada insanlar topun- tüfəngin qurbanı olur, Azərbaycanda isə biganəliyin, talançılığın, hüquqsuzluğun.

 Minimum əməkhaqqının 116 manat olduğua ölkədə sabitlikdən danışmaq absurddur. İnsanlar normal qidalana, müalicə oluna, təhsil ala bilmirlərsə, hansı sabitlikdən danışırıq?”.

Müəllif hesab edir ki, bir ölkədə hər gün intihara cəhd olursa, bir ölkənin həbsxanalarında yüzlərlə günahsız insan varsa, bir ölkədə bir ildə10000 ailə dağılırsa, hansı sabitlikdən danışırlar.

Məqalədə vurğulanır ki, Azərbaycanda insanlar terrorla, silahla öldürülmür, amma ehtiyac bataqlığında öldürülür: “Bu ölkənin yüz minlərlə ailəsinin soyuducusunda, minlərlə tələbənin təhsil həyatında, minlərlə insanın səhhətində sabitlik pozulub. Adamların sabit şəkildə ölməsini, sabitlik adlandırmaq olarmı?”

Müəllifə görə, hökumət vətəndaşı yaşatmaq haqqında düşünmür, daha yaxşı həyata qovuşdura bilmir, odur ki, ən ağır durumu “sabitlik” adı ilə sığortalamaq istəyir.

Yazıda təhsilin, səhiyyənin, məhkəmə sisteminin məhv edildiyi ölkədə, sabitliyin hökm sürməsi mümkünsüz sayılır, ölkədə qeyri-sabitliyin artıq normaya döndüyü  və bunun vətəndaşa sabitlik kimi sırıdıldığı deyilir: “Seçki saxtakarlığı, korrupiya, inhisarçılıqla barışan cəmiyyətə, güllə səslərinin eşidilməməsini sabitlik kimi sırımaq mümkün olur”.

Müəllifə görə, bu ölkədə yalnız sabit korrupsiya,  monopoliya, saxtakarlıq, hüquqsuzluqdan danışmaq olar.

Qida zəhərlənməsi: günahkar kim?

“Exo” qəzetində “Qida təhlükəsizliyi” Azərbaycanda: zəhərləniblər - günahkar özləridir” (Http://ru.echo.az/?p=565410 ) sərlövhəli məqalədə ökədə bu zəhərlənmələr ekspert Eyyub Hüseynovla araşdırılır.

“Ölkənin dövlət qurumları keyfiyyətsiz qida məhsullarının qəbulu nəticəsində yaranan zəhərlənmə faktlarını gizlədir. Səhiyyə Nazirliyi cəzadan yaxa qurtara bilmək üçün günahkar istehsalçı şirkətlərə “himayəçi”lik edir, belə ki, sahibkarlara gigiyenik sertifikatları məhz bu qurum verir”. Bunu qəzetə Azad İstehlakçılar Birliyinin sədri, ekspert Eyyub Hüseynov bildirir.

Ekspert deyir ki, Azərbaycanın daxili bazarlarında  olan mallar gigiyenik  sertifikatlara malikdirlər.

E.Hüseynov bildirir ki, zəhərlənmə olduqda zərərçəkmiş şəxs zəhərlənmənin səbəbini öyrənmək üçün Səhiyyə Nazirliyinə, yəni, bu və ya digər məhsula görə istehsalçıya gigyenik sertifikat verən quruma müraciət edə bilər.

Ekspertə görə, təhqiqat zəhərlənmənin keyfiyyətsiz məhsuldan törəndiyini müyyən edərsə, bütün bu məhsullar bazardan çıxarılmalıdır: “Azərbaycanda belə etmirlər, çünki, bu, biznes mühitinin inkişafına ciddi zərbə ola bilər, odur ki, Gigiyena və Epidemologiya Mərkəzinin hesabatlarında keyfiyyətsiz məhsuldan nə qədər insanın əziyyət çəkməsi məlum olmur”.  

KİV-lərdə isə adətən qidanın hazırlanması və  saxlanmasında elementar qaydalara belə əməl edilməməsi nəticəsində ortaya çıxan zəhərlənmə faktları yer alır: “Başqa sözlə, həmişə günahkar ya “ərzağı yaxşı qorumayan”,  ya da “yeməyi yaxşı hazırlamayan” zəhərlənən özü sayılır. Bu günə kimi hələ bir iri istehsalçı vətəndaşın zəhərlənməsinə görə ittiham olunmayıb. Qida məhsulundan zəhərlənməyə görə hələ ölkədə bir nəfərə belə kompensasiya ödənməyib”.                 E.Hüseynov deyir ki, qidadan zəhərlənənlərin real statistikası rəsmi göstərilən rəqəmlərdən dəfələrlə çoxdur. Ekspert hesab edir ki, Azərbaycanda əsas problem “Qida təhlükəsizliyi haqqında” qanunun  olmamasıdır. 

E.Hüseynova görə, qanunun olmaması cinayətdir və Azad İstehlakçılar Birliyi dəfələlərlə hökumətin diqqətini bu qanunun qəbulu zəruriliyinə yönəltsə də hələlik ki, sakitlikdir: “Qida təhlükəsizliyi haqqında qanunun, müstəqil ekspertiza institutunun yoxluğu, xaricdə keçirilən ekspertizaların hüquqi sənəd kimi tanınmaması, istehlakçıların hüquqlarını müdafiə edən qurumların azlığı şəraitində əhalinin sağlam qida məhsulları ilə təminatı sahəsində durumun əlverişliliyindən danışmaq olmaz”.

Hələ çox qaçacağıq...

“Novoe Vremya” qəzeti  “İnflyasiyanın qarşısını necə qaçmaq?” (http://www.novoye-vremya.com/w82002/.../#.WKMwijuLTIU) sərlövhəli məqalədə ölkə iqtisadiyyatındakı problemləri dəyərləndirir.

Müəllif toyuq yumurtasının qiymətinin nisbi azalması fonunda toyuq budlarının, ət farşının, kərə yağı da daxil olmaqla qalan bütün ərzaq növlərinin kəskin bahalaşdığını və eyni bahalaşmanın meyvə-tərəvəzə, dənli bitkilərə də aid olduğunu bildirir.

Müəllif  hesab edir ki, bütün bu bahalaşmanın Dövlət Statistika Komitəsinin  açıqlamalarında əksini tapmaması bu açıqlamalarla reallıq arasında ciddi fərqin  olmasına səbəb olur və bu baxımdan komitənin statistik rəqəmləri etibarlı sayılmaz.

Məqalə müəllifi deyir ki, hələ komitənin açıqlamalarına görə, orta illik qiymət artımı 12%, təşkil edib, il ərzində ərzaq malları 14,5%, qeyri-ərzaq malları 12,3%, xidmətlər 8% bahalaşıb.    

Daha sonra yazı müəllifi rəsmi statistik rəqəmlərə istinadən ayrı-ayrı ərzaq növlərinin bahalaşmasını əks etdirən rəqəmləri nəzərə çatdırır və sürətli qiymət artımının bütün ilboyu davam etdiyni deyərək hiperinflyasiya xəbərdarlığı edir.

Müəllif bundan irəli gələrək komitəyə ststistik rəqəmlərində qiymət və ya inflyasiya ilə bağlı məsələnin gerçəklərini gizlətməməyə çağırır: “Şəffaflıq və real dəyərləndirmə inflyasiya ilə səmərəli mübarizəyə kömək edə bilər, amma Nazirlər Kabineti təmsilçiləri vəziyyəti dərk etmirlər”. 

Müəllif baş nazirin müavini Əli Əhmədovun qiymət artımı ilə bağlı həyəcan qaldırmağa əsas olmaması, hökumətin buna qarşı mübarizə aparması haqda açıqlamasını əsassız sayır və bunu belə əsaslandırır: “Nazirlər Kabinetinin istehlak bazarına nəzarəti itirdiyini heç kəs təsdiq etmir, eyni zamanda da hökumətin inflyasiyanın səviyyəsini endirmək və qiymət artımı özbaşınalığını cilovlamaq tədbirləri də uğurlu sayılmaz”.

Müəllif hesab edir ki, ölkə iqtisadiyyatının ümumi durumu əksini birbaşa qitmətlərdə tapır, digər tərəfdən az-çox dərəcədə neftin qiyməti sabitləşib, yəni, inflyasiyanın artımını dayandırmaq imkanı yaranıb.

Müəllif vurğulayır ki, qiymət bahalığından əlavə, büdcə qurumlarında çalışanlara, pensiyaçılara maaş və müavinətlərin vaxtında verilməməsi üzə çıxıb, kadr ixtisarları və işsizlik özünü kəskin göstərir, özəl biznes və sahibkarlar itkilərə məruz qalırlar, maaşların indeksasiyası aparılmır, inflyasiya gəlirləri “yeyir”.

Müəllifə görə, heç kəs cəmiyyətə nə baş verdiyi və nə etmək lazım gəldiyini ağılabatan şəkildə izah etməyə qadir deyil.

Müəllif deyir ki, Nazirlər Kabineti indi hansısa mifik proqram haqqında yox,  ölkədə dərin iqtisadi islahatların başlaması barədə danışmalıdır, əks halda biz inflyasiyanın qarşısını ala bilməyəcəyik.