Media-icmal 20.08.2016

Azərbaycanın beynəlxalq layihələri davam etdirməsi, AXCP-nin “Gülənçi”lərə bağlı olmasına partiyanın mövqeyi, Azərbaycanda orta təbəqənin durumu, siyasi fəalların son həbsləri fonunda Qərb-Azərbaycan münasibətləri bugünki medianın aparıcı mövzusudur.

Körfəzə çıxış strategiyası

“Azərbaycan” qəzetindən dərc edilmiş “Azərbaycanın Fars körfəzinə çıxışı təmin ediləcək” (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=103436) sərlövhəli məqalədə bu məsələ araşdırılır. Məqalə Azərbaycan, İran və Rusiya prezidentləri İlham Əliyevin, Həsən Ruhaninin və Vladimir Putinin birgə fotosu fonunda yer alır.

Müəllif məqaləyə dövlət başçısı İ.Əliyevdən sitat gətirməklə başlayır: “Həm “Cənub qaz dəhlizi”nin, həm də “Şimal-Cənub” beynəlxalq nəqliyyat dəhlizinin icrası ölkəmizin önəmini böyük dərəcədə artıracaq. Bu layihələr Azərbaycan və bizim tərəfdaşlarımız üçün çox böyük strateji əhəmiyyət daşıyır. Çünki, bizim coğrafi vəziyyətimiz diktə edir ki, Azərbaycan nəinki regional, dünya miqyaslı nəqliyyat mərkəzlərinin birinə çevrilməlidir”.

Müəllif Azərbaycanın qlobal layihələrin həyata keçirilməsində əsas tərəf kimi beynəlxalq iqtisadi-siyasi proseslərdə apaprıcı qüvvəyə çevrildiyini bildirir.

Müəllif düşünür ki, ölkənin zəngin təbii ehtiyatları, Azərbaycanın və tərəfdaş ölkələrin iqtisadiyyatlarına tövhə verən beynəlxalq nəqliyyat, kommunikasiya və neft-qaz kəmərlərinin inşası region ölkələrinin əməkdaşlığının bariz nümunəsdir.

Müəllif deyir ki, Azərbaycan Avropa qitəsinin enerji təhlükəsizlyinin təmin edilməsində mühüm rola malikdir və buna əsas kimi Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft, Bakı-Tbilisi-Ərzurum qaz kəmərlərinin reallaşdırılmasını göstərir.

Müəllifə görə, Xəzərin zəngin karbohidrogen ehtiyatlarının daha böyük həcmdə dünya bazarlarına çıxarılması ölkənin iqtisadi potensialını gücləndirməklə qarşıda yeni perspektivlərə yol açır. Bu mənada “Cənub Qaz Dəhlizi” layihəsi ən böyük və mürəkkəb təşəbbüslərdən sayılır. Müəllif gələcəkdə bu layihənin reallaşdırılması ilə təbii qazın Avropanın dərinliklərinə verilməsi məsələsinin həllini tapacağını bildirir.  

Müəllif enerji layihələrilə birgə nəqliyyat dəhlizləri layihələrini də regional əməkdaşlıq üçün mühüm vasitə sayır və “Cənub-Şimal nəqliyyat dəhlizi” layihəsini strateji əhəmiyyət daşıyan transmilli layihə adlandırır. Layihənin reallaşdırılmasının perspektivi isə belə dəyərləndirilir: “Bununla da Qafqaz ölkələrinin, Rusiyanın, Şimali və Şərqi Avropanın Fars körfəzinə və Hindistana çıxışı təmin ediləcək ki, bu da region ölkələrinə böyük iqtisadi dividendlər gətirəcək”.

Bu, növbəti repressiya dalğasıdır 

“Azadlıq” qəzeti Xalq Cəbhəsi Partiyasının fəalı Fuad Əhmədlinin həbsilə bağlı bəyanatını (http://www.azadliq.info/152989.html) dərc edib. Sənəddə F.Əhmədlinin “gülən”çi şəbəkəyə aid olmasına ciddi etiraz edilir.

Ölkə Prokurorluğunun və Dövlət Təhlükəsizlik Xidmətinin avqustun 19-da yaydığı birgə açıqalamada F.Əhmədli cəmiyyətə adı çəkilən şəbəkənin üzvü kimi təqdim edilir. Bəyanatda bu həbs belə dəyərləndirilir: “Hakimiyyət AXCP-yə qarşı məkrli planlar quraraq növbəti repressiya dalğasına başlayıb. Partiya sədri Əli Kərimliyə qarşı Türkiyədə dövlət çevrilişi cəhdində ittiham edilən Fətullah Gülənlə bağlılığı haqda tamamilə yalan və şər-böhtan üzərində qurulmuş ittiham irəli sürülür”. Sənəd müəlliflərinin fikrincə, F.Əhmədlinin  cəmiyyətə “gülənçi” şəbəkənin üzvü kimi təqdim edilməsi də bu yalanı doğrultmaqdan irəli gəlir.

Bəyanatda F.Əhmədliyə qarşı irəli sürülən ittihamlar birmənalı rədd edilir və onun “gülən”çi olmaması belə əsaslandırılır: “Fuad Əhmədlinin Gülənçilərlə əlaqəsi yoxdur və ola da bilməz. O, İqtisad universitetini bitirib, liberal və müasir düşüncəli siyasi fəaldır, ictimi-siyasi baxımdan AXCP-də formalaşıb”.

Müəlliflərə görə, hakimiyyətin AXCP və onun sədrini belə hədəfə alması ölkədə yarıtmaz siyasətə qarşı etirazçı elekoratı yönləndirən AXCP-ni sıradan çıxarmaq ehtirasından irli gəlir. Müəlliflərin fikrincə,  Milli Şura və o cümlədən  AXCP-yə qarşı repressiya dalğası referendum əleyhinə aksiyalar keçiriləcəyi mövqeyilə bağlıdır: “Ölkədə monarxiyanı qanuniləşdirmək üçün keçiriləcək referenduma və getdikcə ağırlaşan sosial-iqtisadi böhrana qarşı yaxın günlərdə mitinqlərə başlamaq qərarı da hakimiyyəti qorxuya salaraq növbəti repressiya dalğası başlatmağa sövq edib”.

Müəlliflərin düşüncəsinə görə, hakimiyyət AXCP-yə qarşı repressiyanı davam etdirəcək, bunun məqsədi AXCP-ni zəiflədərək sıradan çıxarmaqdır. Amma müəlliflər bu mövqeyə belə cavab verirlər: “AXCP bəyan edir ki,bütün çətinliklərə baxmayaraq, tutduğu haqq yolundan və prinsipial mövqeyindən geri çəkilməyəcək, mübarizəsini əvvəlki əzmkarlıqla davam etdirəcək”.

Müəlliflər beynəlxalq ictimaiyyəti bu qeyri-bərabər mübarizədə AXCP-nin yanında olmağa çağırırlar.  

Sıradan çıxan orta təbəqə

“Exo” qəzetində “Azərbaycanda əhalinin cəmi 12%-i orta təbəqəyə aiddir” sərlövhəli (http://www.echo.az/article.php?aid=104347) məqaləni oxumaq olar. Müəllif bu sahədəki duruma  ekspertlərlə aydınlıq gətirmək istəyir.

“Azərbaycanda əhalinin 12%-i orta təbəqəyə aiddir, yeri gəlmişkən, bu kateqoriya vətəndaşların artım dinamikası çox zəifdir. Ölkədə “orta təbəqə”nin ən yüksək vaxtı 2015-ci ilin ilk 21 fevral devalvasiyasına qədərki dövrə təsadüf edir, o zaman bu rəqəm 20% idi, ən aşağı vaxtı isə elə həmin ilin 21 dekabr devalvasiyasına yaxın bir vaxtda qeydə alınıb, bu cəmi5 % olub”. Bunu qəzetə ekspert Nəriman Ağayev bildirib.

Ekspertin fikrincə, Azərbaycanda orta təbəqə deyəndə özəl mənzili, daşınmaz əmlakı, nəqliyyat vasitəsi, təhsili və ayda ailənin hər bir üzvünə min manat gəliri, yəni, illik 48 min manat gəliri olan 4 nəfərlik ailə başa düşülür. N.Ağayevə görə, varlı təbəqə bu, aylıq gəliri 100 min mantdan yüksək olanlardır. Bu bütün əhalinin cəmi 3%-dir, 80%-i aşağı təbəqədir, 5%-i o təbəqədir ki, ümumiyyətlə gəliri yoxdur.

Müəllifin fikrincə, orta təbəqənin sayı əsas sosial-iqtisadi göstəricilərdən biridir. Daha sonra müəllif ayrı- ayrı ölkələrdə orta təbəqənin gəlirlərinə dair göstəricilərə toxunur. Belə ki, İsveçrədə bu gəlir ailədə hər yetkin aailə üzvünə 73 min dollar deməkdir. ABŞ-da illik 40-50 min dollar gəlirə malik ailə orta təbəqəyə aid edilir.  

Həbslərdən gələn sanksiya “qoxusu”

“Yeni Müsavat” qəzeti son günlər siyasi fəalların həbsilə bağlı Qərb-Azərbaycan (http://musavat.com/news/siyaset/azerbaycan-qerb-munasibetleri-yeniden-gergin-musteviye-kechir_371879.html)  münasibətlərinin kəskinləşə biləcəyini ekspertlərlə müzakirə edir.

Müəllif deyir ki, siyasi fəalların həbsilə bağlı ABŞ və Böyük Britaniyadan narazı tonda açıqlamlar səsləndirilməsi münasibətləri gərginlik müstəvisinə apara bilər. Müəllif Qərbin ciddi idarəçilik dəyişiklikləri nəzərdə tutan Konstitusiyaya dəyişikliklərin cəmiyyətlə geniş müzakirəsinin aparılmasını tövsiyə edir.

Qanusuz sahibkarlıq ittihamı ilə avqusutun 12-də gecə həbs edilən REAL Hərəkatının icra katibi Natiq Cəfərlini politoloq Elxan Şahinoğlu xaricdə və ölkə daxilində kifayət qədər yaxşı tanınan şəxs kimi dəyərləndirir və bu həbslərin Qərblə gərginliyə səbəb olacağını deyir: “Hakimiyyətdə sanki bir qrup var ki, daim Azərbaycanla Qərb arasında gərginlik yaratmağa çalışır. Bu həbslərin nəyə lazım olduğunu anlamıram. Qərblə münasibətlərin yaxşı olduğu bir vaxtda, dialoqlar təşkil edildiyi zamanda Natiq Cəfərli və digər fəalların həbsi Azərbaycanın maraqlarına xidmət etmir”.

Bundan əvvəlki həbsləri xatırladan E.Şahinoğliu indiki həbsləri yenidən geriyə addım hesab edir. Politoloqa görə, bu həbslərin referendum öncəsi baş verməsi heç dövlət başçısının da maraqlarına uyğun deyil. E.Şahinoğlu deyir ki, bu məsələlərə aydınlıq gətirilməli və süni gərginlik aradan qaldırılmalıdır.

Hüquq müdafiəçisi Mirvari Qərhəmanlı isə bu həbslərlə bağlı Azərbaycanın sanksiyalarla üzləşə biləcəyi xəbərdarlığı edir. “Təbii, ölkədəki həbslər yenidən dövlət imicinə ciddi ziyan vurur, beynəlxalq təşkilatların bəyanatları səslənir. Azərbaycan hökuməti bəzi həbslərin terrorla əlaqəli olduğuna işarə verir, amma bütün bunları beynəlxalq aləm qarşısında sübut etmək lazımdır. Təbii, sübut olmasa, ölkəmizi yenidən sanksiyalar mesajı gözləyə bilər”.