Media-icmal 22.09.2016

Ilham Əliyevin liderlik keyfiyyəti, “Əsrin müqaviləsi” neft kontraktlarının nəticələri, SOCAR-ın istiqrazlarının taleyi, ölkə iqtisadiyyatının mövcud durumu bugünkü medianın aparıcı mövzusudur.

Əsl liderlik örnəyi- İlham Əliyev

“Azərbaycan” qəzeti  “Qətiyyətin və cəsarətin İLHAM ƏLİYEV örnəyi” (http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=105733)  sərlövhəli məqalə ilə çıxış edir.

Müəllif öncə ayrı-ayrı dövrlərdə liderlərə tələblərin dəyişdiyini desə də iki tələbin dəyişməz qaldığını deyir: “Amma bütün dövrlərdə tarixin əsl liderdən bir dəyişməz tələbi olub: qətiyyət və cəsarət. Bu gün İlham Əliyevin şəxsində, demək olar ki, hər gün gördüyümüz qətiyyət və cəsarət isə indi yalnız bir insanın və liderin deyil, artıq bütöv bir millətin və dövlətin səciyyəvi xüsusiyyətidir”.

Müəllifin düşüncəsinə görə, son illər ölkənin nüfuzunun artması, qlobal miqyasda onun nüfuzu ilə hesablaşılması hansısa təbii proseslərin nəticəsi deyil: “Bu nailiyyətlər birbaşa olaraq liderin - İlham Əliyevin fövqəladə fəaliyyətinin, nümayiş etdirdiyi qeyri-adi əzmkarlığın, səmərəli rəhbərlik qabiliyyətinin, yüksək diplomatik bacarığının, əsasən də qətiyyət və cəsarətinin məntiqi yekunudur”.

Daha sonra müəllif  bu yaxınlarda Bişkekdə keçirilən MDB dövlət başçılarının sammitində  İ.Əliyevin Ermənistan prezidentinə cavabını xatırladır  və bunu  Azərbaycan dövlət başçısının liderlik keyfiyyətlərinin ən bariz təcəssümü kimi dəyərləndirir: “İlham Əliyev Azərbaycan adından Sarkisyana və Ermənistana ittiham mətnini oxudu!”

Müəllif Azərbaycana səfərə gələn Avropa Parlamenti nümayəndə heyətilə görüşə və bu görüşdə İ.Əliyevin sərgilədiyi tərzi də dəyərləndirir: “İlham Əliyevin Azərbaycan adından Avropa Parlamentinin deputatlarının üzlərinə qarşı səsləndirdiyi sərt ittihamlar, onların real faktlarla tam ifşası isə ayrı bir liderlik nümunəsi, yeni diplomatiya dərsi, növbəti qətiyyət və cəsarət örnəyi idi!..”

Müəllifin düşüncəsinə görə, Avropa Parlamenti Azərbaycana münasibətdə qərəzli mövqe tutur, buna da cavab olaraq rəsmi Bakı bu qurumla əlaqələri dayandırıb. Müəllifə görə, indi gələn nümayəndə heyəti üzrxahlığa gəlib: “Özünü “hegemon”, “arbitr” sayan Avropa Parlamentinin yüksək səviyyəli elçiləri - deputatlar üzrxahlıq üçün İlham Əliyevin qəbuluna növbəyə yazıldılar...”

Müəllfin fikrincə, prezidentin Avropa Parlamentinin timsalında bütün dünyaya ötəngünkü mesajı isə daha konkretdir ki, xarici dövlətlər və beynəlxalq qurumlarla ikitərəfli əlaqələrdə şərtləri yalnız rəsmi Bakı müəyyən edir və burada  istisna dövlət, qurum yoxdur,  hər kəs yerini bilməlidir. 

Neft kontraktlarının  acınacaqlı sonu

“Azadlıq.info” “Hökumət hansı uğurla öyünür?” sərlövhəli məqalədə

(http://www.azadliq.info/157525.html) rəsmi Bakının 22 il öncə, 1994-cü ildə imzalanmış neft müqavilələrinin nəticəsini müzakirə edir. 

Müəllif “Əsrin müqaviləsi” adlandırılan bu kontraktların nəticəsində ölkəyə 150 milyard dollar pul daxil olsa da bu gün dövlətin 25 milyard xariri borcunun yarandığını bildirir:  “Əsrin müqaviləsi”ndən o zaman bəh-bəhlə danımaq olardı ki, neftdən asılı olmayan ölkəmiz, səfalət içində yaşamayan xalqımız olsun”.

Müəllif deyir ki, bütün bunların əksinə bütün iqtisadi göstəricilər sürətlə aşağı enir, 2,5 milyon nəfər vətəndaş kredit borcu içində, xarici borc sürətlə artır, bank sektoru iflic olub, ölkənin adı isə qeyri-azad ölkələr siyahısına düşüb. Bu arqumentlərdən irəli gələrək müəllif belə bir arqument ortaya qoyur: “ Deməli, neft milyardlarından ölkəni irəli aparmağa görə yox, geriyə salmaq üçün istifadə olunub. Dövlətin sərvəti bir qrup adamın şəxsi əmlakına çevrilib, dövlət maraqları şəxslərin marağına qurban verilib”.

Müəllifin fikrincə, hakimiyyət Allahın bu ölkəyə bəxş etdiyi sərvətlərdən bu ölkəni məhv etmək üçün yararlanıb, bu kontraktlar ölkəni əsrin inkişaf etmiş yox, analoqsuz tənəzzül edən ölkəsinə çevirib. Müəllifə görə, hökumət bu kontraktları neft strategiyasının tənəzzülə uğradığı dövrdə qeyd etməsinə diqqət çəkərək hökumətə bu 22 ildə uğura aparacaq yolların bağlanmasının izahatını verməyi tələb edir. 22 il sonrakı durumu isə müəllif belə dəyərləndirir: “Xalqa “Əsrin müqaviləsi” ilə təsəlli verənlər xalqı borc müqaviləsi bağlamağa, intihara, səfalətə sürükləyiblər”. Müəllif deyir ki, görünən budur ki, hökumət yalnız korrupsiya, monopoliya, saxtakarlıqla müqaviləyə sona qədər sadiq qalıb və “nəticə” göz qabağındadır.

Zorən istiqraz

“Exo” qəzeti “SOCAR-ın istiqrazlarının populyarlığı hələlik sual altındadır ”

(http://www.echo.az/article.php?aid=105753)

sərlövhəli məqalədə  isə ekspertlərlə SOCAR-ın bu günlərdə dövriyyəyə buraxdığı istiqrazların gələcək taleyini müzakirə edir.

Müəllif bu istiqrazların 1000 dollar nominal dəyərə malik olması, illik 5% gəlir gətirməsi, ümumi məbləğin 100 milyon dollar olması haqda rəqəmləri nəzərə çatdırır və son satışın oktyabrın 10-da olacağını bildirir.  

Müəllif SOCAR prezidenti Rövnəq Abdullayevə istinadən bu istiqrazların bütün maraqlı tərəflərə faydalı olacağını bildirir.

“SOCAR-ın xərcləri gəlirlərini üstələyir, ona görə də satışa istiqraz buraxmaq məcburiyyətində qalıb. Buna baxmayaraq, şirkət onların birbaşa fəaliyətlərinə aid olmayan sosial layihələrə vəsaitlər xərcləyirlər. Yeri gəlmişkən, istiqrazlar milli valyuta ilə yox, dollarla satılır”. Bunu isə qəzetə ekspert Oqtay Haqverdiyev bildirib.

Onun sözlərinə görə, indi çətin ki kimlərsə özünə bu qədər məbləği xərc etməyi rəva görsün ki, nəticədə də demək olar ki, heç nə qazanmır, cünki cəmi 5%-lik illik gəlir var: “Ona görə demək çətindir ki, SOCAR-ın bu istiqrazları nə qədər populyar olacaq və onları tam həcmdə satmağa nail olacaqmı?”.

Müəllif deyir ki, Bakı Fond Birjasının ekspertləri Maliyyə Nazirlyinin də belə qısamüddətli istiqrazlar buraxdığını, bunu əsasən Mərkəzi Bankın aldığını,  sonra 12% əlavəsilə nazirliyə qaytardığını bildirir. Ekspertin sözlərinə görə, Maliyyə Nazirliyi də bu istiqrazları büdcədəki kəsirləri bağlamaq üçün buraxır. 

“Odur ki, bu sistem daxilində sadə vətəndaşın bu istiqrazları əldə etməsi faktiki mümkün deyil, baxmayaraq ki, qanun hər bir vətəndaşın istirqaz alması haqqını tanıyır”. 

Müəllif  deyir ki, ekspert dövlətin buraxdığı bu istiqrazların daxili borclanmanı artırdığını və bunun hazırda 10 milyard həcmində olduğunu, amma bunun üzərində bir kəsin belə düşünmədiyini bildirir.  

Məqalədə rəsmi şəxslərin müstəqil ekspertlərin söylədiklərinin əksinə, bu istiqrazların  faydalı olacağı haqda düşüncələr də yer alır.

İxracda 2 dəfəyə qədər azalma

“Bizim yol” qəzetində “Ölkədə idxal və ixrac rəqəmləri get-gedə kiçilir” sərlövhəli məqalədə ( http://www.bizimyol.info/news/84908.html) ölkə iqtisadiyyatının mövcud durumu araşdırılır.

Məqalədə gömrük statistikasına istinadən deyilir ki, ölkədə ən çox idxal və ixrac edilən məhsulların həcmi əhəmiyyətli şəkildə azalıb: “2015-ci ilin 8 ayı ərzində xaricə 9 190 564,16 min dollar dəyərində məhsul ixrac etmişik. Bu ilin müvafiq dövründə bu rəqəm 5 790 280,97 min dollar dəyərindədir. Göndərilən məhsulların həcmində 37 faizlik bir azalma mövcuddur”.

Müəllif bu ilin 8 ayında ölkəyə xaricdən 5 539 988,10 min dollar dəyərində məhsul idxal ediliyini deyir, keçən ilin eyni dövründə bu göstəricinin 5 907 904,44 min dollar təşkil etdiyini nəzərə çatdıraraq 6,3 faizlik bir fərq yarandığını vurğulayır.  

Müəllif neft ixrac sahəsində neft məhsullarının, elektrikin, çayın, kimyəvi məhsulların  və s. satışında da ciddi azalmaların olmasını rəsmi rəqəmlərlə ifadə edir: “Göründüyü kimi, sadalanan sahələrdə əhəmiyyətli dərəcədə azalma müşahidə olunub. Amma yenə də ən çox azalma ixrac məhsullarının siyahısındadır”.

Müəllif deyir ki, əksinə bu il xaricə daha çox meyvə-tərəvəz, qara metal və məhsulları, plastmas və plastmas məmulatlar, pambıq lifi və s. satılıb.

Müəllif deyir ki, ölkəyə ətin, şəkərin idxalı artıb, yağın qiyməti isə bahalaşıb.  Burada da müəllif yenə rəsmi rəqəmlərə istinadən bu artımın və bahalaşmanın həcminə toxunur: “Bu il ölkəyə 820 647,83 min dollarlıq yeyinti məhsulları gətirilib. Keçən ilin eyni dövründə idxal olunan yeyinti məhsullarının həcmi bundan az - 666 829,01 min dollar təşkil edib”.

Müəllif vurğulayır ki, bu ilin 8 ayında ölkəyə iki dəfə az dərman gətirilib və keçən il bu rəqəm 185,025, 49 dollarlıq olubsa bu il 117 568,15 dollar təşkil edib.

Müəllif 2014-2015-ci il ilə müqayisədə bu il ixracın 2 dəfəyə qədər azaldığını xüsusi olaraq nəzərə çatdırır : “2014-cü ilin 8 ayında 15 351 023,32 min, sonrakı il 8 183 486,76 min dollarlıq məhsul ixrac olunub. Prinsipial azalma xam neft və neft məhsulları, təbii qazın ixracında baş verib.