Media-icmal 24.10.19

2020-ci il dövlət büdcəsinə baxış, ətin ƏDV-dən azad edilməsi təklifi, bazarlarda meyvə bahalığı və s. məsələlər bugünki medianın aparıcı mövzularındandır...

39 subyekt özünü maliyyələşdirmə şəraitində yaşayacaq

"Azərbaycan" qəzeti "İlham Əliyevin regional inkişaf siyasətinin növbəti uğuru" sərlövhəli məqalədə gələn il ölkənin 39 rayon və şəhərinin büdcədən dotasiya almadan özünü maliyyələşdirəcəyini dəyərləndirir.

Müəllif deyir ki, 2020-ci il dövlət büdcəsi haqqında qanun layihəsi artıq açıqlanıb, büdcənin gəlirlərinin 24 milyard 134 milyon 500 min manat, xərclərinin 26 milyard 913 milyon 700 min manat məbləğində olması nəzərdə tutulur. Bu, 2019-cu illə müqayisədə gəlirlər üzrə 4,2 faiz, xərclər üzrə isə 6,8 faiz çoxdur.

Müəllif əlavə edir ki, 2020-ci ildə ölkədə ÜDM-in real iqtisadi artımı 3 faiz olmaqla, 83,3 milyard manat, o cümlədən qeyri-neft ÜDM-in artımı 3,8 faiz olmaqla 54,6 milyard manat proqnozlaşdırılır.

Yazıda vurğulanır ki, iqtisadiyyatın bütün sahələri üzrə orta aylıq əməkhaqqı səviyyəsinin 2020-ci ildə 15,5 faiz artımı gözlənilir.

"Büdcənin qeyri-neft gəlirlərinin artırılması gəlir siyasətinin əsas istiqamətlərindən biri olacaq. Bu əsasda, qeyri-rəsmi məşğulluğun səviyyəsinin azaldılması və şəffaflığın artırılması istiqamətində tədbirlər davam etdirilərək vergitutma bazası genişləndiriləcək, vergi inzibatçılığı təkmilləşdiriləcək".

Müəllif deyir ki, əməyin ödənişi, təqaüdlər və sosial müavinətlər, o cümlədən əhalinin aztəminatlı təbəqələrinin sosial müdafiəsinin möhkəmləndirilməsi üzrə maliyyə təminatının yaradılması prioritet xərc istiqamətlərindən olacaq, təhsillə bağlı islahatların davam etməsi üçün müvafiq maliyyə təminatı ayrılacaq.

Müəllif vurğulayır ki, hər il büdcə tərtibatı ilə bağlı ən əsas vəzifə büdcə xərclərinin səmərəliliyinin artırılması və optimallaşdırılması, qarşıya qoyulan vəzifələrdən birinin də şəhər və rayonların dövlət büdcəsindən maliyyələşməsinin azaldılması və tədricən dayandırılmasıdır.

Məqalədə deyilir ki, yerli imkanlardan səmərəli istifadənin nəticəsi olaraq, Abşeron və İmişli kimi rayonlar neçə illərdir ki, dövlət büdcəsindən dotasiya almır.

Qeyri-neft sektorunun inkişafı ilə əlaqədar olaraq bu rayonların iqtisadi imkanları artdıqca yerli gəlirləri də ilbəil çoxalıb və nəticə etibarilə onlar dövlət büdcəsinin vəsaitindən imtina edib.

Müəllifə görə, ölkənin digər rayonları da bu təcrübəni təkrarlaya bilərlər, 2020-ci ildə 39 şəhər və rayon dövlət büdcəsindən maliyyə almadan özünü yerli gəlirlər hesabına təmin edəcək, bu il isə 35 şəhər və rayon büdcədən maliyyələşmir.

Müəllifə görə, bunun da əsas səbəblərindən biri ölkədə həyata keçirilən düşünülmüş iqtisadi siyasətdir.

Ətin qiyməti ucuzlaşacaq - ƏDV təklifi qəbul edilsə

"Yeni Sabah.az"da isə "Ət məsələsi Milli Məclisə çıxarılır - qiymətlər ucuzlaşacaq" sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif heyvan ətinin satışının əlavə dəyər vergisindən (ƏDV) azad olunması və bunun səbəbləri barədə iqtisadçı-ekspert Natiq Cəfərli ilə söhbətləşir.

Müəllifin sözlərinə görə, Vergi Məcəlləsinə təqdim edilən dəyişikliyə görə, heyvan əti satışının 2020-ci il yanvarın 1-dən 4 il müddətinə ƏDV-dən azad olunması nəzərdə tutulur.

Müəllif həm də əlavə edir ki, quş ətinin də eyni müddətə ƏDV-dən azad olunması təklifi var, qanun layihəsi Milli Məclisin noyabrın 12-si, 13-ü və 14-də keçiriləcək iclaslarının gündəliyinə daxil edilib.

İqtisadçı-ekspert Natiq Cəfərli də ətin ƏDV vergisindən azad olunması ilə qiymətlərdə azalma olacağını bildirib: "Əslində ətin ƏDV-dən (əlavə dəyər vergisi) azad olunması daha çox ölkəyə idxal edilən məhsullara aid olacaq. Çünki əlavə dəyər vergisi gömrükdə gömrük rüsumu ilə birlikdə rəsmiləşdirilir. Son zamanlar xaricdən gətirilən ətin həcmində sürətlə artım müşahidə olunur. Ona görə də ətin ƏDV-dən azad olunması ilə ölkəyə daxil olunan məhsulun qiymətində təqribən 10-15 faiz azalma müşahidə olunacaq".

N.Cəfərli hesab edir ki, idxal olunan ətlərin əsas istehlakı daha çox dövlət sifarişlərinin yerinə yetirilməsi, kolbasa istehsalı, elit restoranların xaricdən gətirdiyi müxtəlif növ ət və ət məhsullarına məxsusdur və daha çox onların qiymətinə təsir göstərəcək.

Onun fikrincə, gündəlik tələbat üçün vətəndaşların istehlak etdiyi ətin böyük əksəriyyəti yerli məhsullardır, yerli ətin satışı kiçik mağazalarda, kiçik qəssab dükanlarında həyata keçirilir ki, onların da böyük əksəriyyəti ƏDV ödəyicisi deyil, odur ki, həmin ətlərin qiymətinə o qədər də təsir etməyəcək: "Amma ümumilikdə idxalın 18 faiz ƏDV-dən azad olunması bazarda tarazlıq yaranmasına, qiymətlərin sabitləşməsinə və cüzi də olsa, ucuzlaşmasına səbəb ola bilər. Lakin yerli vətəndaşların öz istehlak etdiyi ətin qiymətində nəzərəçarpacaq dəyişikliklərin olacağını düşünmürəm".

İqtisadçı heyvan və quş yemlərinin əlavə dəyər vergisindən (ƏDV ) azad edilməsinin qiymət azalmasına təsir edəcəyini də deyib: "Bu, daha ciddi məsələdir və qiymət azalmasına təsir edə bilər. Çünki son illər yem bazasının azalması müşahidə olunur, bu da pambıqçılığın geniş yayılmasının fəsadlarından biridir.

Odur ki, örüşlərdə, ənənəvi yem istehsal edən sahələrdə də texniki bitkilərin əkilməsi yem bazasını xeyli zəiflətdi, son 3 ildə ət qiymətlərinin artmasını müşahidə edirdik. Əgər bu addım atılsa, xaricdən gələn yem məhsullarının ƏDV-dən azad edilməsi qəbul olunarsa, ətin qiymətində ən azı 1-1.50 manata yaxın azalma müşahidə edə bilərik.

"Meyvə niyə bahadır?" sualına cavab

"Oxu.az"da isə "Payız barının nübar vaxtı - Meyvələr niyə "od tutub yanır"?" sərlövhəli məqalə diqqət çəkir.

Müəllif bazarlarda meyvənin bahalığı məsələsini kənd təsərrüfatı üzrə ekspert Nicat Nəsirli ilə gündəmin müzakirəsinə gətirir.

N.Nəsirli deyir ki, portağalın qiyməti dörd manat olaraq qala bilməz və qarşıdakı həftədən qiymətlər ucuzlaşa bilər. "Portağal bazara yeni çıxarılıb. Sitrus meyvələrinin hərəsinin yetişmə dövrü var. Bu da iqlim amillərindən və onlara qulluqdan asılıdır".

N.Nəsirliyə görə, bu məsələyə bahalı, ucuz bazar anlayışının da aidiyyatı var: ""Vosmoy", "Meyvəli" və "Sumqayıt" bazarlarında qiymətlər əlverişlidir. Əsas istehlakçıların getdiyi bazarlarla digər supermarketlər arasında portağalın qiymətində fərq var. Nübar olduğu üçün portağalın qiyməti belə bahadır. Ola bilər ki, gələn həftədən qiymətdə ucuzlaşma olacaq. Qiymət dörd manat olaraq qala bilməz".

N.Nəsirli deyir ki, qarşıdakı Yeni il bayramı ilə bağlı İran, Türkiyə və Gürcüstandan sitrus meyvələri gətiriləcək, sitrus meyvələrinin bazarda qalma dövrü çox uzunmüddətli deyil və Yeni il bayramı ərəfəsində idxal faktoru ortaya girəcək.

Ekspert vurğulayır ki, cəmiyyətin yüksək gəlirli təbəqəsi də az deyil, insan var ki, dörd manatdan aşağı portağal yemək istəmir, bununla yanaşı, istehlakçı insanlar, gəliri az olan, çoxuşaqlı ailələr də var: "Onlara 70-80 qəpiklik məhsullar təklif edilir. Bütün dünyada bu, belədir. Hər bir insanın gücü nəyə çatırsa, oradan məhsul almalıdır", - deyə ekspert bildirib.

Nicat Nəsirli əlavə edib ki, bazarda feyxoanın qiymətində cüzi dəyişiklik var: "Çünki feyxoa yavaş-yavaş mövsümün sonuna yaxınlaşdığı üçün azalır. Keçən həftə ən ucuz feyxoanın 80 və 1.20 manat olduğunu müşahidə elədik. Feyxoa ən çətin saxlanılan meyvədir. Ən az məhsulvermə xüsusiyyətinə malikdir. İki həftəyə bağlardan anbarlara yığılıb, emala gedəcək. Ona görə də keçən həftə ilə müqayisədə, bu həftə 10-15 faiz bahalaşma var. Bağlarda feyxoa 30-40 qəpiyə satılır. Bazarlarda isə 70-80 qəpiyədir. Bu da münasib qiymətdir. İstənilən məhsul bağlardan yığılan kimi dəyəri artır".

Ekspertin sözlərinə görə, eyni zamanda, narın qiymətində bahalaşma yoxdur, hətta keçən il ilə müqayisədə, qiymət kifayət qədər əlverişlidir. Həmçinin, mövsümə görə xaricdən gələn bananın qiyməti də kifayət qədər ucuzdur. Badımcan keçən illə müqayisədə, çox ucuzdur. Pomidor mövsümü bitsə də, hələ qiyməti münasibdir. Hazırda bazarda bahalı bir və ya iki məhsul ola bilər".