Media-icmal 28.12.18

Ölkənin inamlı inkişafı və buna kölgə salmaq istəyənlər, həllini tapmayan problemlər, Bakıdan müəssisələrin köçürülməsinə baxış və s. məsələlər bugünkü (28 dekabr, 2018-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır.

İnamlı inkişafa "kölgə salanlar"

"Azərbaycan" qəzeti "İnamlı, davamlı, təhlükəsiz inkişaf" sərlövhəli məqalədə Azərbaycanda inkişafı və bu inkişafa "kölgə salınması" cəhdlərini dəyərləndirir.

Müəllif məqaləni dövlət başçısı İlham Əliyevin bu günlərdə Rusiyanın "Rossiya-24" telekanalına müsahibəsindən sitatla başlayır: "...Mətbuata yalançı təbliğat tullantıları atılır. Bu, qarayaxma, şantaj və təzyiq göstərmək cəhdlərinin sevimli üsuludur. Amma bizdə buna qarşı immunitet yaranıb. Azərbaycan vətəndaşları çox yaxşı başa düşürlər ki, bu informasiya tullantıları cəhdlərinin arxasında nə durur. Azərbaycanın inamlı, davamlı, təhlükəsiz və sabit inkişafı bizə ziyan vurmaq istəyənlərə ən yaxşı cavabdır..."

Yazı müəllifi deyir ki, bununla prezident ölkənin uğurlarını həzm edə bilməyən antiazərbaycançı qüvvələrin əsl mahiyyətini, bu uğurları kölgələmək üçün istənilən çirkinliklərə əl atdıqlarını bəyan edib.

Müəllif də dövlət başçısının Azərbaycanda heç bir potensial risk, təhdid olmaması mövqeyinə şərik çıxır, suverenlik və təhlükəsizlik məsələlərinə dövlətin çox həssas yanaşdığını, odur ki, Azərbaycanı avantüralara cəlb etmək cəhdlərinin iflasa uğradığını bildirir.

Müəllifin deməsinə görə, görünür, bu proses kimlərinsə xoşuna gəlmir və onlar daxildəki "beşinci kolon"un üzvləri də onlara "dəstək" verməklə çirkin niyyətlərini ortaya qoyurlar, amma belə cəhdlər nəticə verməz: "Bu gün dünya miqyasında ən sabit və uğurla inkişaf edən ölkələrdən biri sayılan Azərbaycana qarşı aparılan məkrli kampaniyalar heç vaxt ölkəmizin yüksələn nüfuzuna xələl gətirmir, əksinə, Azərbaycanın etibarlı tərəfdaşlarının sayı artır".

Məqalə müəllifi deyir ki, dövlət başçısı müsahibədə son 15 ildə ölkədə həyata keçirilən beynəlxalq əhəmiyyətli enerji və nəqliyyat dəhlizləri layihələri, onların əhəmiyyəti barədə danışır, buna heç bir maneə olmadığını, Azərbaycan qazı Avropa ölkələrinin enerji təhlükəsizliyini müəyyən dərəcədə təmin edəcəyinə görə Avropa İttifaqı tərəfindən dəstək hiss etdiyini bildirir.

Müəllif deyir ki, iqtisadi baxımdan 2018-ci il də uğurlu olub, bu il iqtisadiyyata 10 milyard dollar investisiya cəlb edilib, 11 ayın yekunlarına görə, qeyri-neft sənayesində 9 faizdən çox artım var, inflyasiya 2 faizdən bir qədər çox olub, əhalinin gəlirləri 9 faizdən çox artıb.

Sosial sahəyə gəlincə, bu il 6 minə qədər məcburi köçkün ailəsi yeni ev və mənzillərlə təmin olunub, təxminən 30 minə yaxın insan, yəni, cəmiyyətin daha çox ehtiyacı olan hissəsinin nümayəndələri üçün il ərzində kiçik şəhər tikilib.

Son 11 ayın yekunları onu deməyə əsas verir ki, 2018-ci il ən uğurlu inkişaf ili olub.

Müəllif deyir ki, dövlət başçısı 2019-cu ili də dəyərləndirib, Azərbaycanın sosial-iqtisadi, mədəni və digər sahələrdə uğur qazanacağını, həyata keçirilən islahatların xeyli hissəsinin nəticələrini özünü gələn il göstərəcəyini vurğulayıb.

Dövlət başçısı bunu həm də artıq ölkə iqtisadiyyatının transformasiyası prosesinin bitməsi, iqtisadi inkişaf cəhətdən bütün planların reallaşdırılacağı ilə əsaslandırıb.

Son olaraq isə müəllif deyir ki, strateji hövsələ, dözüm, səbir və öz inkişafına diqqət Azərbaycanın 2019-cu ildəki seçimidir və dövlət başçısının yeni inkişaf konsepsiyası ilə daha böyük zəfərlərə doğru inamla addımlamaqdadır.

Gələn ilə gedən problemlər

"Teleqraf.com" da isə "Manatın məzənnəsinin sabit qalması..." - Əli Məsimli ilin yekunları haqda sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif 2018-ci lidə Azərbaycan iqtisadiyyatının uğurlarını və gələn ilə gedəcək problemlərini Milli Məclisin İqtisadi siyasət, sənaye və sahibkarlıq komitəsinin üzvü, deputat Əli Məsimli ilə müzakirə edir.

Əli Məsimli iqtisadiyyatın 2015-ci ilin devalvasiyalarından sonra artım trayektoriyasına çıxmasını, manatın məzənnəsinin sabit qalmasını, tədiyyə balansında müsbət saldonun artmasını, valyuta ehtiyatlarının çoxalmasını, kölgə iqtisadiyyatının həcminin azaldılması məqsədilə qanunvericiliyə edilən dəyişiklikləri, beynəlxalq əhəmiyyətli obyektlərin açılışını 2018-ci ilin uğurları kimi dəyərləndirir.

Deputat bu müsbət hallarla yanaşı ölkə iqtisadiyyatındakı problemlərin də olduğunu, 2018-ci ildə bankların sağlamlaşdırılması kimi vacib prosesin başa çatmamasını göstəir.

Ə.Məsimli 2015-ci ildən başlayan hazırda 2 milyard manata yaxınlaşan vaxtı keçmiş kreditlərin həllni tapmamasını da problemlər sırasında göstərir: "...özündən əvvəlki illərdə olduğu kimi, 2018-ci ildə də problemli kreditlər bank sisteminin əsas problemi olaraq qalmaqda davam etdi. Problemli kreditlər kredit portfelinin 14 faizini ötüb.Ölkə əhalisinin hər 4 nəfərindən birinin banka borcu var. 2015-ci ilin iki şok devalvasiyasından sonra əhalinin xeyli hissəsi və banklar həmin şoku hələ də hiss etməkdə davam edir".

Deputat deyir ki, banklara borcu olanlarla yanaşı, 1 milyon nəfərdən artıq vətəndaş borclara zamin durduqlarına görə əziyyət çəkir, xeyli vətəndaş və biznes strukturları bank kreditlərinin girovuna çevriliblər.

Ə.Məsimliyə görə, bankların sağlamlaşdırılmasına geniş yol açılması üçün ilk növbədə xarici valyutada olan kreditlər problemi çözmək lazımdır.

Bu məsələyə deputatın baxımından qanunun sərtliyi krediti qaytarmaq üçün imkanı olmayanlara yox, imkanı olub krediti qaytarmaq istəməyənlərə tətbiq edilməlidir.

Ə.Məsimli iddia edir ki, borcu olan insanların əksəriyyəti aldığı borcun 2-3 qatını banka çoxdan ödəyib, amma bəzi banklar bu insanlardan əlavə faiz, cərimə və s. formalı manipulyasiyalarla əslində olmayan kreditə görə pul tələb edirlər.

Deputat vurğulayır ki, devalvasiyadan öncə 2 min manat kredit alan, son 3 ildə 7 min manat qaytarmasına baxmayaraq, bəzi bankların hələ də belə insanların yaxasından əl çəkməməsi faktları obyektiv araşdırılmalıdırdır.

Ə.Məsimli hesab edir ki, bu halda müflisləşmə mexanizmi tətbiq edilməli, əhalinin kreditləri qaytarmaq imkanında olmayan aztəminatlı təbəqəsinin kredit borcları silinməlidir.

Nə qalıb ki, Bakıdan köçürələr?

"Yeni Müsavat" qəzetində isə "Sənaye müəssisələri Bakıdan kənara köçürüləcək" sərlövhəli məqalə diqqəti çəkir.

Müəllif Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı Eldar Əzizovun bu günlərdəki sənaye müəssisələrinin paytaxtdan köçürüləcəyi bəyanatını yada salaraq deyir ki, Bakının yeni baş planı şəhərdə sıxlığın azaldılmasını nəzərdə tutur, sənaye müəssisələri də buna görə paytaxtdan kənara çıxarılır.

Müəllif hansı sənaye müəssisələrinin kənara çıxarılacağı, bunun üçün ərazilərin olub-olmaması barədə mütəxəssislərlə söhbətləşir.

Ekoloq, "Eko-Aləm" İctimai Birliyinin sədri Sevil Yüzbaşova "Yeni Müsavat"a Bakının sənaye şəhəri olduğunu desə də sovet dönəmindən sonra bütün iri zavod və fabriklərin fəaliyyətlərini dayandırdıqlarını bildirib: "Bəzilərinin yerində MMC-lər, özəl müəssisələr, sexlər fəaliyyət göstərir. Zavodların, fabriklərlərin administrativ binaları, sexləri sökülüb, çox qiymətli avadanlıqlar məhv edilib, minlərlə insan işsiz qalıb. Halbuki, bu binalardan müxtəlif məqsədlər üçün istifadə etmək olardı".

S.Yüzbaşova bir ekoloq kimi şəhərdə ətraf mühiti, atmosferi zəhərləyən müəssisələrin olmasını bəyənməsə də indiki halda müəssisələrin kənara çıxaırlmasının iqtisadi baxımdan yararlı olub-olmamasını deməyin də çətin olduğunu söyləyir: "Tutaq ki, qalan nə müəssisə varsa onu da bağlayıb, şəhərdən kənara daşıyacaqlar, iqtisadi cəhətdən nə qədər ziyanlı və ya sərfəli olacaq bunu deyə bilmərəm. Ancaq onu qeyd etmək istəyirəm ki, ətraf mühitə ziyanlı təsiri olan müəssisələri daha təmiz ərazilərə köçürüb, yeni əraziləri çirklənməyə məruz qoymaq olmaz".

Ekoloqa görə, bu müəssisələrin yeni texnologiyalardan istifadə yolu ilə ətraf mühitə ziyanlı təsirini minimuma endirmklə yenidən qurmaq olar.

Vaxtilə Bakı Baş Tikinti İdarəsinin rəisi və Bakı Şəhər Soveti sədrinin 1-ci müavini olmuş Əzim Məsimova görə isə Bakıda kənara köçürüləcək iri müəssisə qalmayıb: "Bu müəssisələr haradadır, göstərsinlər görək? İki neft emalı zavodu var - birini gələn ildən sökəcəklər, ərazisini də verəcəklər "Ağ şəhər"ə. Digərini isə yenidən qururlar, müasir texnologiyalar quraşdırırlar. Başqa elə bir zavod-fabrik qalmayıb axı Bakıda? Nəyi köçürəcəklər?".

Ə.Məsimov deyir ki, Bakıdakı tekstil, yüngül sənaye, yeyinti sənayesi müəssisələri ya bağlanıb, dağıdılıb, hər hansı bir məsələni qaldıranda əldə fakt olmalıdır.

Keçmiş dövlət məmuru deyir ki, Bakı rəhbərliyi bu gün şəhərdə yığılıb qalan problemlərin həllini ilk plana çəkməlidir, belə ki, şəhərin kanalizasiya, yol problemləri var: "Kanalizasiya sistemi tamamən yenidən qurulmalıdır. Yolların kənarlarında vaxtilə özbaşına o qədər ticarət, iaşə obyektləri tikiblər ki, hər yerdə sıxlıq yaranıb. Bunun qarşısını almağın yollarını fikirləşmək lazımdır. Şəhərin baş planında ilk növbədə bu problemlərin aradan qaldırılması üçün tədbirlər əksini tapmalıdır".