Prezident İlham Əliyevin İstanbul sammitindəki bəyanatı ilə bağlı politoloqların fikir ayrılığı

Donald Tramp birtərəfli qaydada Qüdsü İsrailin paytaxtı elan etməklə Yaxın Şərqdə yeni gərginliyə yol açıb. Müsəlman ölkələrinin liderləri Amerika prezidentinə cavab vermək üçün İstanbulda toplaşıblar. İstanbulda İslam Konfransı Təşkilatı (İKT) sammitində qəbul edilən bəyannamədə Qüds Fələstinin işğal altında olan paytaxtı kimi tanınıb. Azərbaycan İKT sammitində iştirak edib. Hətta prezident İlham Əliyev çıxış edərək prezident Trampı qalmaqallı qərarı ləğv etməyə çağırıb.

Azərbaycan Fələstini və ərəb ölkələrini dəstəkləyib, eyni zamanda səmərəli hərbi-texniki və siyasi münasibətlərə malik olduğu İsrailə qarşı çıxıb.

Yerevanda baş verənlərə sevinirlər. Çünki Azərbaycana İsrail silahlarının satışına baxmayaraq, ermənilər Ermənistan-İsrail siyasi əlaqələrini intensivləşdirirlər.

Siyasi ekspertlər İ.Əliyevin bəyanatından sonra Azərbaycanla İsrail və ərəb dünyası arasında yaranan yeni vəziyyəti şərh edirlər.

Rusiyalı ekspert Pavel Klaçko Azərbaycan KİV-ə müsahibəsində deyib ki, Azərbaycan islam həmrəyliyi nümayiş etdirib. "Ancaq mənim fikrim belədir ki, diplomtik çeviklik göstərmək və haradasa öz xəttinə düzəliş vermək lazımdır, radikal qarşıdurma və ya ziddiyyətlərin dərinləşməsi mövqeyində dayanmaq lazım deyil. Azərbaycan bütün tərəflərlə manevr etmək və danışmaq bacarığıı göstərdiyi zaman inkişaf üçün ən yaxşı perspektivlər əldə edəcək", - P.Klaçko vurğulayıb.

Milli Məclisin deputatı, politoloq Rasim Musabəyov Turan-a müsahibəsində deyib ki, Azərbaycan İKT fövqəladə sammitinin bu məsələyə dair kollektiv qəbul etdiyi bəyanatı dəstəkləyib.

Sammitdən əvvəl az qala bütün müsəlman ölkələrinin İsraillə diplomatik əlaqələri kəsməsi, Fələstin probleminin həllinə dair danışıqlardan çəkilmək, yeni İntifadaya başlamaq barədə radikal çağırışlar qəbul edilmədi. Azərbaycanla yanaşı qətnaməni Tel-Əvivlə sıx tərəfdaşlıqda olan Qazaxıstan, Özbəkistan da dəstəkləyiblər. "Odur ki, düşünmürəm ki, bizim İsraillə münasibətlərə xələl gələ bilər. Bu ölkənin rəhbərliyi vəziyyətə, Azərbaycanın mövqeyinə və hərəkətlərinə anlayışla yanaşacaq",- deputat bildirib.

Bu məsələdə Türkiyənin fəallığına gəlincə, Ermənistan XİN rəhbəri Nalbandyanın İsrailə dəvət olunması, Knesetdə "erməni soyqırımı"nın tanınması məsələsinə təşəbbüs göstərilməsi ilk növbədə bizə yox, Ankaraya "cavab"dır.

Düşünürəm ki, bütün hallarda həm biz, həm Türkiyə, həm də İsrail ki, qarşılıqlı faydalı münasibətləri konyektura ritorikasına qurban verməmək üçün müdriklik göstərəcək", - R.Musabəyov əlavə edib.

"Azərbaycan prezidentinin İKT sammitində iştirakı və onun Qüdslə bağlı bəyanatı düzgündür və ölkənin xarici siyasi kursuna tam uyğundur", -politoloq İlqar Vəlizadə bildirib.

O, Turan-ın sualının cavabında deyib: "Bu ili İslam həmrəyliyi ili elan etmiş prezident başqa necə hərəkət etməliydi? Azərbaycan hər zaman BMT-nin Qarabağla bağlı qətnamələrinin əməl olunmasına təkid edir. Odur ki, BMT Baş Assambleyasının Fələstin və ya Qüdsə dair qərarları ilə bağlı başqa cür mövqe tuta bilməz. Bakı Fələstini Şərqi Qüds ilə ayrılmaz bir hissəsi olan dövlət kimi tanıyıb. Təəssüf ki, tez-tez görünən şeylər görmə qabiliyyətindən kənara çıxır ki, bu da yanlış fikirlərə səbəb olur.

- Azərbaycan üçün nə kimi nəticələr ola bilər?

- Bakı mahiyyətcə yeni bir şey icad etməyib və öz siyasət prinsiplərini pozmayıb. Bakının mövqeyi ABŞ və İsrail üçün yeni deyil.

Bu ölkələrin Azərbaycan prezidentinin sözlərinə dərhal və mənfi reaksiya verəcəklərini düşünmək mövcud siyasətin reallıqlarını bilməmək deməkdir.
Bəli, İsrail regionda bizim uzunmüddətli tərəfdaşımızdır. Azərbaycan uzun illərdir ki, İsraillə bir çox sahələrdə əməkdaşlıq edir. Heç kim bu təcrübənin üstündən xətt çəkmək fikrində deyil. Və heç kim ikitərəfli qarşılıqlı perspektivlərə son qoymaq fikrində deyil .

Bu mövzular adətən Yaxın Şərq məsələsi mötərizəsindən çıxarılır və Azərbaycanın xarici siyasət prinsiplərinin xarakterinə təsir etmir ", - İ.Vəlizadə qeyd edib.--0--