NATO da ipə un sərdi

Dekabrın 3-4-də Londonda keçirilən NATO zirvə toplantısının bu qədər sərt keçəcəyi nəyin i nəticəsi idi? İttifaqın 70-ci il toplantısı  bu qədər gərgin atmosferdə  keçməli idimi?  İttifaqın 70-ci ilində toplanan zirvə  toplantısının  semantikası Emmanuel Macronun  “NATO-nun beyin ölümü reallaşmışdır”- sözünün üzərindən yoxsa Donald Turmpın ona verdiyi sərt cavab üzərindən dəyərləndirilməli?

1952-ci ildən bəri İttifaqın üzvü olan Türkiyənin mövcud vəziyyəti  “NATO mənim dediyimi etməlidir”- təkidinin həyata keçməsinə kömək etdimi edəcəkmi yoxsa yenə həmin Emmanuel Macronun  “Bu gün müştərək düşmənimiz terror təşkilatlarıdır.

Təəssüflə deyirəm ki,masada “terror təşkilatı”  məfhumunun müştərək interpretasiyası yoxdur.İŞİD məsələsində Türkiyənin  loyal  yanaşması mübarizəmizə ziyan vurur.Bu məsələ həll edilməlidir”- suçlaması 70 illiyə həsr edilən zirvə toplantısını daha içindən çıxmaz hala gətirdi? Türkiyənin İŞİD terror təşkilatına qarşı mübarizədə “neytral qaldığını” sözü heç əyib bükmədən söyləyən Emmanuel Macron bununla kifayətlənməyib S-400-ləri də “suçlamaların” tədavülünə daxil etdi:”NATO-nun üzvü olan Türkiyənin Rusiyadan S-400 alması necə mümkün ola bilər?Texniki cəhətdən mümkün deyil”

Suçlamalar xoruna Donald Trumpın da  qatılmasıyla bir üzv ölkə ilə İttifaq arasında tarixin bəlkə də ən ağır qarşılıqlı suçlamaları yaşandı:”Hal-hazırda (sanksiya) məsələsinə baxırıq,hətta bu məsələ barədə danışırıq”

Zirvə toplantısının ilk günündə Ankaranın öz mövqeyindən geri addım atmadığını prezidentə bağlı Kommunikasiya başqanılığının rəhbəri Fahrettin Altunun açıqlamasından öyrəndik:”NATO-dakı müttəfiqlərimiz terrora qarşı mübarizədə Türkiyəni dəstəkləməlidir.Müttəfiqlərimiz terror təşkilatlarına dəstəyi dayandırmalıdırlar.FETÖ-dən axtarılanları  ekstradasiya edərək bizimlə əməkdaşlıq etməlidirlər”  Zirvə toplantısı ərəfəsində əsas hədəfin Rusiyanı  Şimalda  boydan-boya sıxışdırmaq olduğunu yazdıq,toplantı davam edərkən Kremlindən reaksiya gəlməməsi mümkün idimi?

“NATO-nun öz müdafiə büdcəsini artırmağa dair çıxan xəbərlər,İttifaqın genişlənməsinə dair Rusiyanın narahatlığın düz olduğunu sübut etmişdir”-bu da Kremlin ilk dəyərləndirməsi.Artırılması nəzərdə tutulan müdafiə büdcəsindən  NATO-nun cənub deyil,şimal qanadında istifadə ediləcəyini  görməmək mümkün deyil.Bəs bu halda Türkiyənin qazancı nə olacaq? İtifaqın 70 illiyində İttifaqın 67illik üzvünün “Terrora qarşı mübarizəmizə dəstək verin”- çağırışı və təkidi nəticəsiz qalacaqmı?

Elə görünür.

Bəs S-400-lərə görə ABŞ Konqresindən sonra NATO-dan Türkiyəyə sanksiya təhdidi gələ bilərmi?

Gəlməz.Çünki cərəyan edən proseslərdə Emmanuel Macronun dilə gətirdiyi həm “Türkiyənin İŞİD-ə qarşı mübarizədə loyal hərəkət etməsi həm də Rusiyadan S-400 almasının mümkün olmaması” sözləri tələblərinin həyata keçməsində Türkiyənin əlini zəiflətmişdir.Macronun bu suçlamalarının əsas məqsədi  Ankaranı, “Bax, hər şeyi görürük,bilirik,bizi suçlamağı bir tərəfə qoy,terrora qarşı mübarizədə də heç bir dəstək istəmə”- dilemmmasıyla qarşı-qarşıya qoyub  əlini zəiflətməyə yönəlib.

Ankara öz əlinin zəifləyəcəyini S-400-ləri alarkən bilmirdimi?

Dayaz sual olmasa gərək...