Natiq Əliyev dünyada alternativ energetikanın inkişafı prosesindən xəbərsizdir

Bakıda səfərdə olan Qazaxıstan energetika nazirinin müavini Maqzum Mirzaqaliyev Azərbaycanın energetika naziri Natiq Əliyevlə alternativ energetika məsələlərini müzakirə edib.
Turan-ın məlumatına görə, görüşdə alternativ və bərpa olunan enerji mənbələrindən istifadənin Azərbaycanın əsas prioritetlərindən olduğu bəyan edilib. Bununla yanaşı, N. Əliyev hesab edir ki, alternativ və bərpa olunan enerji ənənəvi enerjini tam əvəz edə bilməyəcək.

Nazirin bəyanatını dünyada alternativ energetikanın inkişafı prosesindən xəbərsiz olması ilə izah etmək olar.

Belə ki, 2016-cı ilin martında IV Qlobal Bakı Forumu çərçivəsində «Energetika və qlobal idarəetmənin gələcək perspektivi necədir?» mövzusunda çıxışında N.Əliyev bəyan edib ki, Azərbaycanda alternativ və bərpa olunan energetika sahəsində bir sıra layihələr həyata keçirilir və yaxın onilliklər bu energetikanın erası olacaq.

Eyni zamanda, nazirin xəbəri yoxdur ki, dünya sürətlə alternativ energetikadan istifadə yolunu tutub.

Məsələn, avtomobilqayırma üzrə aparıcı ölkələrdən olan Almaniya 2030-cu ildən daxili yanma mühərriki ilə işləyən avtomobillərə qadağa barədə qətnamə qəbul edib.

Norveç və Niderland da mühərriklərin qadağan olunmasını müzakirə edir.

Hökumətlər elektromobil alınmasına subsidiya verir. Belə ki, 2016-cı ilin yazından Almaniyada qüvvədə olan dövlət proqramına əsasən, elektromobil alınmasına 4 min avro güzəşt tətbiq edilir — bunu avtosalonlara dövlət ödəyir. Almaniyadakı 45 mln maşınların yarım faizdən azı hibrid və elektromobildir.

Bundan başqa, bu ölkədə alternativ energetikanın payı 25%-dir və analoji qaydaların bütün Aİ ölkələrində tətbiqini təklif ediblər. Təklif qəbul edilsə, bütün dünyada avtomobil şirkətlərinin elektrokar istehsalına yeni stimul olacaq, YDM-lər isə alternativ modelə keçəcək.

Aparıcı ölkələr elektromobillərlə kifayətlənmək istəmir. Belə ki,  NASA yaxın onilliklərdə hava gəmilərini də elektrikə keçirmək istəyir. NASA bu məqsədlə Con Qlenn adına Tədqiqat Mərkəzində yeni NEAT laboratoriyası işə salır. İlk elektrosistemlərin sınağı başlayıb.

NEAT mühəndisləri elektrotəyyarələrin yaradılması və sınağı ilə maşğul olacaq.

Sentybarda NEAT elektrosistemlərin ilk sınağını keçirib. O, bir-iki adamlıq təyyarəni enerji ilə təmin edəcək. Sahə üzrə aparıcı ekspert Rocer Dayson qeyd edib ki, aviaşirkətlər yanacaq istifadəsi, tullantı, səs-küy və istismar xərclərini azaltmaq istəyir.

«Elektromobillər bunun üçün yaxşı nümunədir. Onlar atmosferi az çirkləndirir, az səs salır, səmərəsi yüksəkdir», deyə o bildirib.

Elektrotəyyarə prototipi və mühərriklərinin yaradılması ilə bir çox şirkətlər məşğul olur. Onların sırasında Siemens, Sunflyer kimi şirkətlər var. Nicholas Air-ın statistik araşdırması göstərir ki, bir çox özəl təyyarələr elektriklə 8046 km məsafəni 804 km/s sürətlə qət edə bilər.

Ümumən aparıcı ölkələr alternativ energetikaya böyük investisiyalar qoyur. Belə ki, 2015-ci ilin dekabrında Kaliforniyada Topaz Günəş zavodunun sonuncu 80 meqavatlıq hissəsi istifadəyə verilib. Beləlkilə, zavod 500 meqavat enerji istehsal edir. 15 kv/km-də 9 mln Günəş batareyaları 276 min əhalisi olan şəhərdə 160 min evi enerji ilə təmin edir.   

Azərbaycanda isə nazirin bəyanatı ilə yanaşı, statistika da göstərir ki, dünyanın aparıcı ideyalarından çox uzağıq.

Belə ki, Dövlətstatkomun məlumatına görə, 2016-cı ilin yanvar-sentyabrında Azərbaycanda 50,1 mln kVtsaat günəş enerjisi (artım 15,7 dəfə), 11,8 mln kVtsaat isə külək enerjisi (artım 2,5 dəfə) istehsal edilib.

Mini-SES-ləri də (onların sayı altıdır, 20 mln kVt/ssat elektrik enerjisi istehsal edib) nəzərə alsaq, onda 9 ayda alternativ energetikanın xüsusi çəkisi Azərbaycanda 0,49% təşkil edib, yəni heç yarım faizə belə çatmayıb. –71В-