Rəssamlar Rəfail və Diana Əliyevlər bazar üçün yox, özləri üçün rəsm çəkirlər

Hazırda Pekində keçirilən biennaledə (8th BeijingInternationalArtBiennale) rəssamlar Rəfail Əliyev və Nailə Əhmədovanın rəsm əsərləri sərgiyə çıxarılıb. R.Əliyev Pekində "Qaraçı nəğməsi" əsərini təqdim edib. Rəsm bu ilin mayında biennale təşkilatçıları tərəfindən seçilib. Sonra əsər xüsusi qutuya qoyularaq Pekinə aparılıb, -rəssam R.Əliyev Vesti.az-a bildirib.

Bu il biennalenin mövzusu "Rəngarəng dünya və ümumi tale"dir. Keçilrilmə vaxtı və yeri: 26 avqust - 23 sentyabr, Pekin, Çin.

Rəssam Əliyevlərin ailəsi (ailədə iki məktəbli oğlan da var) Bilgəhdə bizim adi Abşeron ağacları və qəribə yabançı ağaclarla əhatə olunmuş böyük evdə yaşayır. Rəssamların emalatxanasında köhnə mebel və tamamlanmamış rəsmlər, onların yanında boyalar, fırçalar, qutular qoyulub, küncdə kompüter və üzərində fincanlar olan jurnal stolu var.

Mən köhnə divanda oturmuşam, impressionist Rəfail Əliyevin diqqətli baxışları altındayam. O, milli motivlərə üstünlük verərək rəssamlığa metal üzərində işdən başlayıb. Beş il öncə boya və kətana keçib, materialların dəyişməsini metal ilə işin fiziki ağırlığı izah edib. "Yaş o deyil ...".

Rəfailin rəsmlərində çoxlu heyvan, kubizm üslubunda və rəngində təsvir edilmiş balıqlar var. Tamamlanmamış qadın üzləri var ki, rəssam onun tamamlanmasını tamaşa edənlərə buraxır. Rəssam detallara varmır, izləyiciyə öz fantaziyasına görə rəsmi tamamlamağı təklif edir.

"İllər öncə özüm üçün rəsmlər çəkib evimi onlarla bəzəməyi planlaşdırırdım. Ama indi, son iki ildə həyat, iqtisadiyyat elə duruma düşüb ki, rəsm əsərlərini satmaq məcburiyyətindəyəm", - rəssam təəssüflə deyib.

Yaradıcılığı kommersiya biznesi ilə birləşdirmək lazım gəlir, alıcı axtarmaq və ya bunu qalereyaçılara həvalə etmək lazım gəlir. Onlar da məbləğin bir hissəsini özlərinə götürürlər, menecer işindəki zəhmətlərinə görə.

Aprel ayında Rəfailin "Bonsay. Sakura" əsəri Dubayda alınıb. Hazırda bir xeyriyyə təşkilatı üçün rəsm çəkir. Əsər kimsəsizlərin xeyrinə hərracda satılacaq. İldə 3-4 rəsm "gedir". Rəssamların dəyəri və xərcləri baxımından bu, azdır, demək olar ki, heç bir şey deyil.

Diananın 10 rəsmi və Rəfail Əliyevin 25-ə yaxın işi Hayfa şəhərində (İsrail) onlayn- Beynəlxalq Müasir İncəsənət Muzeyində sərgilənir. Onların Bakı qalereyalarında da əsərləri var. Diananın bəzi rəsmləri fırçanın ucunun dəqiq toxunuşları ilə çəkilmiş beş müxtəlif rəngin kombinasiyasıdır. Onun digər rəsmləri mücərrəd qavramada qadın və heyvan obrazlarıdır. İşıqlandırmadan asılı olaraq, əsərdəki obrazlar dəyişir, ancaq nə təsvir olunduğunu heç müəllifin özü də dəqiq deyə bilmir.

Hər şeyi tamaşaçı öz gördüklərini mücərrəd qavrama baxımından müəyyən edir. Diana deyir ki, nəsə bir şey çəkməyi düşünərkən iş zamanı rənglərin birləşməsilə kətan üzərində başqa obraza keçir.

Bədii əsər bazarında durğunluqdur. Rəsmlər 20-ci zərurət malına çevrilib. Varlı adamlar onları öz ofislərini və kabinetlərini bəzəmək üçün alır, əcnəbilər isə Azərbaycan milli incəsənətinin elementlərini əks etdirən rəsmləri öz evlərinə aparmaq istəyilə alır. Rəssam əməyinə tələb azdır, alıcı keyfiyyət axtarmır, tanınmış ad axtarır. Buna görə də bəzi rəssamlar şöhrət qazanmaq üçün saxtalaşdırma ilə məşğul olur. Mövcud olmayan Avropa salonlarında nümayiş olunan əsərləri barədə mətbuata yalan məlumat verirlər. Əsas odur ki, adı mətbuatda hallansın, bu, rəsm əsərlərinin satışına kömək edir, ancaq müəllifin adı tanınmış olsun.

Rəsmin dəyəri bədii əsər bazarı tərəfindən yox, zəngin alıcıların əsərin qiyməti ilə bağlı təsəvvürləri ilə müəyyən edilir.

Diana və Rəfail Azərbaycan bədii sənətindəki üstün istiqamət barədə suala cavab verməkdə çətinlik çəkirlər. "Ümumilikdə, ölkənin bütün rəssamları haqda söz demək çətindir, lakin çox güclü Abşeron məktəbi var - Rasim Babayev, Cavad Mircavadov, Toğrul Nərimanbəyov, Tahir Salahov ...

Orta əsrlərdə olan portret sənəti hazırda Azərbaycanda yoxdur. Azərbaycanda incəsənətin inkişafında ümumi trend haqqında suala cavab verə bilmirəm. İstənilən rəssam sabah dəbdə ola bilər, yeni bir ulduzun olmasını proqnozlaşdırmaq mümkün deyil.Vahid istiqamət yoxdur. Trendin olmaması xaos deyil. Rəssamlar arasında vahid ideya ola bilməz. Bəlkə bazarın tələblərini təmin edən biri var, amma mən deyiləm", - R.Əliyev bildirib.

Əgər rəsm satışında problem varsa, bazarın tələbinə uyğun olaraq yaratmaq daha düzgün deyilmi?

- Hər kəs bazara yönəlmədən, öz ürəyincə olanı çəkir. Sifarişli işlər və yaradıcılıq fərqli şeylərdir. Yaradıcılıq intuisiyadır, sifarişli işlərdə isə bədii hissə yalnız istifadə olunmuş materialdır. Pul haqda düşünərkən şer yaza bilməzsən", - Rəfail cavab verir.

Diana deyir: Rəfail daim axtarışdadır. O, öz işində yeni bir şey tapır, sonra isə onu növbəti rəsmdə inkişaf etdirir.

"Rəssamların yerinə rəsm əsərlərinin satışını qalereyalar həyata keçirir. Bu yaxınlarda qalereyaçı bir portretimi satdı. Dedi ki, əsərdə milli kolorit olsaydı, daha tez satılardı, çünki əcnəbilər Bakıda Avropa rəsmini almaq istəmirlər. Bəlkə növbəti dəfə rəsmdə milli ornament təsvir edərəm, bəlkə də yox.

Əsərlərimin hər biri mənim övladımdır. Bəlkə tamaşaçı portretdəki burunun, gözün olması gərəkdiyi kimi olmadığına etiraz edə bilər. Bu, onun işidir, rəssamdan fərqli şey görmək. Alıcının burunu bəyənmədiyi üçün rəsmi almaq istəməməsi rəssamın öz övladına sevgisini azaltmır", - rəssam Rəfail Əliyev yaradıcı insanın alıcının istəyi üzərində hüququnun aliliyi barədə fikri təkrarlayıb.