Milli Şuranın Avrointeqrasiya müzakirələri

Milli Şuranın cümə günü RATİ-nnin Media Mərkəzində Avrointeqrasiya mövzusunda keçirdiyi dinləmələrdə bir sıra müxalifət partiyalarının təmsilçiləri, ziyalılar, ekspertlər, qeyri-hökumət təşkilatlarının nümayəndələri iştirak edib.
Azərbaycanın Avropaya inteqrasiyasının alternativi yoxdur. Azərbaycan 2004-cü ildə Avropa İttifaqının “Avropa Qonşuluq Siyasəti” layihəsinə, 2009-cu ildə isə “Şərq Tərəfdaşlığı” Proqramına qoşulub. Bu gün Brüsseldə Avropa İttifaqı ilə Azərbaycan arasında readmissiya haqqında saziş imzalanıb. Saziş vizaların sadələşdirilməsi, qanunsuz miqrantların qaytarılmasını nəzərdə tutur. Ukrayna hadisələrindən sonra Avropa İttifaqı ilə assosiativ saziş imzalanması da ictimai müzakirələrin mövzusudur.
“Bu yaxınlarda Gürcüstan və Moldova Aİ ilə assosiativ sazişi imzalayacaq. Ukraynanın isə sazişdən imtina etməsi ölkədə azadlıq, demokratiya istəklərini birləşdirdi və xalq inqilab etdi. Azərbaycan da assosiativ sazişi imzalamalıdır”, deyə Milli Şuranın üzvü Gültəkin Hacıbəyli qeyd edib.
Azərbaycan hökumətinin Ümumdünya Ticarət Təşkilatına üzvlük prosesini uzatması tənqidlə qarşılanıb. Azərbaycan analoqu olmayan inkişafdan imtina edər, amma ÜTT-ə üzv olmaz. Çünki gömrük sisteminin beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırılması, daxili bazarın liberallaşdırılması məmurların mənafeyinə uyğun gəlmir.   
Azərbaycanın yüksək vəzifəli şəxslərinin Avropa İttifaqı ilə assosiativ saziş imzalamaqda maraqlı olmaması ilə bağlı bəyanatları auditoriya tərəfindən qəbul edilmir.
“Azərbaycan strateji tərəfdaşlıq sazişi imzalamaqda maraqlıdır. Bu, modernləşmə sazişidir və tam başaq məzmundur. Bizim maraqlarımıza Avropaya tam inteqrasiyanı nəzərdə tutan assosiativ sazişin imzalanması cavab verir”, deyə Milli və Beynəlxalq Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri Leyla Əliyeva bildirib.
Dinləmələr boyu Azərbaycan iqtidarının son 20 ildə ölkəni Avropa dəyərlərindən geri sürüklədiyi, avtoritarizmə apardığı bildirilib. “Azərbaycanın indiki siyasi kimliyi avtoritarizmidir. Amma yüz il öncə babalarımız Azərbaycanın siyasi kimliyini Avrointeqrasiyada görürdü. Azərbaycan “Şərq Tərəfdaşlığı”na daxil ola 6 ölkə arasında yalnız Belarusdan irəlidir. Belarus da artıq seçki sistemlərində Azərbaycandan irəlidədir. Biz nəticə çıxarmalıyıq”, deyə Əliyeva əlavə edib.
Keçmiş SSRİ məkanında Avropa dəyərləri uğrunda mübarizədə ən böyük zərbələri Azərbaycan alıb. Bunun müqabilində isə Avropadan ən az dəstəyi də Azərbaycan alıb. Avropa İttifaqı Azərbaycana münasibətdə demokratik dəyərlərə deyil, enerji əməkdaşlığına daha çox üstünlük verir. Eyni zamanda Avropa İttifaqının yalnız yunan Kiprini üzv qəbul etməsi, Türkiyəyə münasibətdə ikili standartlara yol verməsi göstərilib və bunun müsəlman ölkələrinə ümumi dəyərlərə söykənən deyil, fərqli mövqe nümayişinin olduğu kimi dəyərləndirilib.
“Ermənistan artıq Rusiyanın tərkib hissəsinə çevrilməkdədir. Buna baxmayaraq, Aİ-nin bu ölkəyə münasibəti hələ də dəyişməz qalır. Azərbaycan əhalisinin gəlirinin böyük hissəsi Rusiyadan gəlir. Avropa İttifaqının Gürcüstanda və Azərbaycanda münaqişələrin həllinə təsiri hiss edilmir. Bu səbəblərdən Azərbaycan seçicisi düşünür ki, Aİ-yə üzvlük Dağlıq Qarabağ probleminin ədalətli həllinə kömək edəcəkmi? Aİ-nin ölkənin demokratik qüvvələri ilə də məsafədən əlaqə saxlaması seçiciyə ümid vermir”, deyə ReAl Hərəkatının Məclisinin sədri Erkin Qədirli vurğulayıb.
Ekspertlər və çıxış edənlərin hamısı Avrointeqrasiyanın alternativsizliyini qəbul etsə də, tənqidlər də yer alıb.
“Azərbaycanın korrupsioner, rüşvətxor məmurlarının “pulları nə Rusiya, nə də Çin banklarında deyil. Onlar pullarını Avropa və Amerika banklarında saxlayır. Sonra isə bu pulları Azərbaycan guya xarici investisiya kimi faizlə verirlər”, deyə vəkil Aslan İsmayılov bildirib.     
Avropa İttifaqı Azərbaycan iqtidarı üçün yox, Azərbaycan xalqı üçündür. Aİ assosiasiya sazişini Azərbaycana təqdim edib, indi seçim Azərbaycan xalqınındır.
“Demokratik qüvvələr Azərbaycan xalqına çatdırmalıdır ki, Avropaya inteqrasiya həyatınızı dəyişəcək, korrupsiyaya, rüşvətə son qoyacaq, ölkəni klanın, tayfanın əlindən alacaq. Avropa İttifaqının maraqları ilə Azərbaycan xalqının demokratikləşmə maraqları üst-üstə düşür”, deyə AXCP sədrinin müavini Fuad Qəhrəmanlı qeyd edib.
Müzakirələrdə Avrointeqrasiya prosesinin getdikcə güclənəcəyi qeyd edilib. Yaxın zamanlarda Avropanın maraqları ilə Azərbaycan iqtidarının maraqları toqquşacaq. Bu, 2015-ci ilə də təsadüf edə bilər. Bununla yanaşı, Ukraynaya təzyiqlər göstərdi ki, Azərbaycana da təzyiqlər artacaq. Bu təzyiqləri əsasən Rusiyadan gözləmək olar.
“Avropa İttifaqına inteqrasiya qrup dövlətlər və ya region dəvlətləri səviyyəsində olanda təsirləri azalda bilər. Gürcüstanın, Ukraynanın interqasiya prosesləri bu mənada dərs ola bilər. Gürcüstanda 2008-ci il böhranı da bir daha sübut etdi ki, təklikdə inteqrasiya mümkün deyil. Avropa İttifaqı, NATO da təklikdə inteqrasiyada maraqlı görünmür. Ona görə də birinci Cənubi Qafqaz ölkələri arasında, ikinci Avropa İttifaqı çərçivəsində və Rusiya çətiri altında inteqrasiya vacibdir. Birgə qəbul vahid səs olar. Avropaya inteqrasiya labüddür və artıq Avropanın coğrafi sərhədləri siyasi sərhədlərə çevrilir”, deyə filosof Əli Abbasov bildirib.
Milli Şuranın sədri Cəmil Həsənli son dövrlər ölkədə Avropa dəyərlərinin bütün istiqamətlərdə geriləməkdə olduğunu diqqətə çatdırıb. Ölkədə 600 min ailə (2 milyondan çox insan) ünvanlı sosial yardım üçün müraciət edib, işçi əhalinin yarıdan çoxu ölkəni tərk edib.
“İlham Əliyev isə deyir ki, Ümumdünya Ticarət Təşkilatına üzv olmaq daxili bazarı qorumaqdan irəli gəlir. Heç bir dövrdə talançılıq bu səviyyəyə qalxa bilməyib. Bunlar bazarı yox, öz monopolist maraqlarını qoruyur. Burada bazardan tox, kolxoz bazarından danışmaq olar”, deyə Həsənli qeyd edib.
Milli Şuranın sədri Azərbaycanın hazırkı rejiminin tutduğu yolun xalqa və Avropa dəyərlərinə zidd olduğunu deyib. “Aİ-dən xahişimiz odur ki, Ukraynanın ərazi bütövlüyünü dəstəkləsin. Ukrayna sınaqdan uğurla çıxıb”.
O, Azərbaycanın Avrointerqasiya yolunu 100 il əvvəldən tutduğunu xatırladıb. Həsənli eyini zamanda Avropa dövlətlərini Azərbaycana münasibətdə qınayıb. “ATƏT-in Demokratik Təsisatlar və İnsan Haqları Bürosu Azərbaycanda prezident seçkilərində müşahidə etdikləri məntəqələrdə seçkilərin 58 faizinin saxta olduğunu bəyan edib. Bunun müqabilində Aİ və ya ATƏT-ə üzv olan azı 3-4 dövlət seçkilərin nəticələrini tanımamalı idi. Bu mənada münasibətlər prioritet olsa idi yaxşı olardı”, deyə Milli Şuranın sədri müzakirələrə yekun vurub. -03C-