Artıq belə olmaz!

(Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevə açıq məktub)

Hörmətli cənab Prezident!

Çoxdandır Sizə açıq məktub yazmaq istəyirdim. Məni bir Azərbaycan vətəndaşı kimi narahat edən hər şeyi Sizə şəxsən söyləyə bilmirəm. Bizim statuslarımız fərqlidir və Siz istəməyənə qədər şəxsi görüş, çətin ki, mümkün olsun.

Hətta jurnalist olduğum halda, bir sıra səbəblərdən Sizdən müsahibə almaq imkanım da yoxdur. Bu səbəblərdən biri - sol illər yerli KİV-lərə müsahibə verdiyinizi xatırlamıram.

Bilmirəm, mətbuatımızı şəxsən oxuyursunuz, yoxsa nəşrlər haqqında Sizə köməkçiləriniz məruzə edir. Amma bununla belə, oxuyacağınıza və sözlərimin Sizin üçün faydalı olacağı ümidi ilə açıq məktuba Sizə müraciət edirəm. 

Sözün açığı, nədən başlayacağımı da bilmirəm. Amma deməyə sözüm olmadığı üçün deyil, çox şey demək və yazmaq istədiyim üçün.

Fikirlərim qarışır. Bu haqda, o haqda yazma istəyi... bunu unutmamaq ... hə, bir də bu... Çox alınmır?.. Axı hələ onu-bunu da xatırlamaq, bütün bunları ətraflı təsvir etmək lazımdır...

Ümumiyyətlə, vəziyyətimi təxmini də olsa, başa düşürsünüz. Ağlımda nələrin döndüyünü... Amma yenə də, başlamalıyam... Və bəlkə, sondan başlamaq lazımdır?..

Bəli, belə də edəcəyəm. Sondan başlayacağam, yekun olaraq yazacağımı əvvəldə yazacağam. 

Son – “Artıq belə yaşamaq olmaz”. 

Bilirsiniz, cənab Prezident, mən Azərbaycanda mövcud olan siyasi partiyalardan heç birinə mənsub deyiləm, heç bir siyasi qüvvəni dəstəkləmirəm. Əminəm ki (və nədənsə mənə elə gəlir ki, yanılmıram) vətəndaşların mütləq əksəriyyətinin siyasi düşüncəsi də belədir. Bilmək istəyirsinizsə, şəxsən mən hesab edirəm ki, 21-ci əsrdə, bizim dövrdə, sosial şəbəkələr dövründə siyasi partiyalar əhəmiyyətini itirib. FB-də qrup yaratmaq, səhifə açmaq, heç bir icazə və qeydiyyat olmadan sizinlə eyni baxışlara malik insanlarla ünsiyyət qurmaq, müzakirələr aparmaq, birgə fəaliyyət barədə razılıq əldə etmək mümkün olduğu halda partiya yaratmaq nəyə lazımdır?

Prinsipcə, bunu şəxsən Sizə deyil, bu məktubu oxuduqda müəllifin hansı partiyaya mənsub olduğunu, kimin adam olduğunu (həmvətənlərimizin çoxunun sevimli sualı) öyrənməyə tələsəcək olan əmilərə və xalalara ünvanlayıram. Buna görə tam məsuliyyəti ilə bəyan edirəm: Mən müstəqiləm, özüm özümə aidəm.

İndi keçək mətləbə:

Cənab Prezident, ölkəmizdə baş verənlər heç xoşuma gəlmir. Nədənsə mənə elə gəlir ki, Sizinlə biz ayrı-ayrı Azərbaycanlarda yaşayırıq. Siz uğurlu, inkişaf edən, tikilən, az qala hər gün yeni yollar çəkilən, yeni zavod və fabriklər tikilən, işsizliyə qalib gələn Azərbaycanda yaşayırsınız.

Bəs mən?.. Mən isə minlərlə qaçqını indiyədək yataqxanalarda yaşayan, illər boyunca ailələrini doyurmaq üçün hər gün istidə-soyuqda, yağışda-qarda meyvə-tərəvəz satan (Dərnəgülə gəlsəniz özünüz də görəcəksiniz) Azərbaycanda.... bir halda ki, ölkə “Eurovision” keçirir və tarixdə ilk dəfə olaraq Avropa Olimpiya Oyunları keçirilməsi üçün çoxlu pul xərcləmək niyyətindədir.

Mən yoxsulların sayı getdikcə artan Azərbaycanda yaşayıram. Mən korrupsiyanın məişətimizin ayrılmaz hissəsinə çevrildiyi, məmurların və onların övladlarının isə özlərini kral kimi apardığı Azərbaycanda yaşayıram. Mən təhsil sisteminin tamamilə tənəzzülə uğradığı və ədalətsiz olduğu Azərbaycanda yaşayıram. Səhiyyə sistemi isə elə bir vəziyyətdədir ki, bir çox həmvətənlərimizin müalicə üçün İrana, Türkiyəyə, Rusiyaya, Qərbi Avropa ölkələrinə getmək üçün son qəpiklərini verməyə və hətta borc almağa hazırdır.

Mən vicdanlı kiçik və orta biznes yürütməyin, demək olar ki, mümkün olmadığı bir ölkədə yaşayıram.

Mən müəllimlərin, həkimlərin, bir çox digər dövlət qulluqçularının insanın ən az minimum ehtiyaclarını təmin etməyəcək qədər az maaş aldığı Azərbaycanda yaşayıram. Vətəndaşlarımızın çoxu, bir çoxu yaşamır, sadəcə sağ qalmağa çalışır, bir halda ki, ayrı-ayrı məmurlar nəinki  yaşayır, hətta sağlığına şitlik edir (üzr istəyirəm, məmur-oliqarxlarımızın necə yaşadığını təsvir etmək üçün daha uyğun söz tapa bilmədim).

Hamı onların adını yaxşı bilir, onlar isə... onlar artıq çoxdan məmur deyil, xalqın qulluçusu deyil. Onlar əsas fəaliyyət növü onlara həvalə edilmiş nazirlik büdcələrini istismar etməkdən ibarət olan əsl biznesmenlərdir. Məhz onlar istehsalatın, idxal-ixracın ayrı-ayrı hissələrini inhisara alıblar. 

Cənab Prezident, Sizdən fərqli olaraq, mənim daim xalqımızın nümayəndələri ilə ünsiyyətdə olmaq imkanım var. Mən ictimai nəqliyyatdan istifadə edirəm, mağazalara gedirəm, hər gün real və virtual aləmdə çox sayda insanlarla ünsiyyətdə oluram, yəni Sizin tutduğunuz mövqe və vəzifə səbəbindən məhrum olduğunuz hər şeyi edirəm. Və bilirsinizmi, Sizə danışmalı olduğum şeylər var.

Cənab Prezident, bizim vətəndaşlarımız heç də AzTV-dəki həmkarlarımızın öz reportajlarında təsvir etdikləri kimi və ya, təxmin etdiyim kimi, köməkçilərinizin Sizə bəhs etdiyi kimi yaşamır.

Xalq narazıdır və dəyişikliklər arzusu ilə alışıb-yanır. Xalq qiymətlərdən, ordudakı, səhiyyədəki, təhsil sistemindəki vəziyyətdən narazıdır, bir çox sahələrdə savadlı kadrların olmamasından narazıdır. Əmək haqlarından və təqaüdlərdən narazıdır.

Quba hadisələri... Paytaxt sakinlərinin orduda özbaşınalığa qarşı etirazı... “Binə” ticarət mərkəzi satıcılarının etirazı... İsmayıllıda dünənki narazılıq və talanlar...

Sizcə, bu sadəcə kiminsə təxribatıdır? Sizcə bu, xaricdə və ya hətta ölkə daxilindəki düşmənlərimizin işidir?..

Amma nədənsə mənə belə gəlmir... Müəyyən bir anda səbr kasası daşır. Bəli, ola bilər ki, bunda müəyyən qüvvələrin rolu olur. Amma bu gün bütün ölkəni alışdırmaq üçün kiçik bir qığılcım yetər...

Xalq bütünlükdə cəmiyyətdə hökm sürən ədalətsizlikdən narazıdır. Xalq istənilən problemin pulla həll edilə bilməsindən narazıdır. Amma... yox, belə deyil. Daha doğrusu, hətta qanuni yolla həll olunan istənilən problemi pulla həll etməyə məcbur olacaqsan. Hətta bizim azrəbaycanlımız MİS-dən arayışı belə elə-belə ala bilmir.

Xalq YAP ağsaqqallarından və bütün hökumətyönlü gənclər təşkilatlarının lideri olan gənc partokratlardan nifrət edir.

Xalq Qarabağ probleminin heç cürə həll olunmamasından narazıdır. 20 il keçib, biz isə hər il, hər tədbirdə milyonlarla qaçqından və ərazilərimizin 20%-nin işğal edilməsindən danışaraq, daim ağlayan, amma problemlərini həll etməyən qonşuya çevrilirik. 

Xalq ölkəni tərk edir. Kimin kiçik bir imkanı yaranırsa, dərhal ondan istifadə edir. Siz bunu görmürsünüz. Mən isə görürəm, çünki biznes-klass-da uçmuram. Mən Rusiyaya, Ukraynaya gedən ailələri görürəm. Bu yaxınlarda mənə danışırdılar ki, Belarusiyada, demək olar ki, bütünlüklə azərbaycanlılardan ibarət kəndlər var.

Avropada da qardaşlarımız çoxdur. Və ölkəni tərk edənləri sayı getdikcə artır.

Həmvətənlərimiz parlamentdən narazıdır. Son vaxtlar Sizin də yaxşı tanıdığınız Elşad Abdullayevin ifşaları ilə bağlı baş verənlər isə ümidsizlik yaradır. Daha doğrusu, hadisə deyil, daha çox hakimiyyətin heç bir adekvat reaksiyasının olmaması məyus edir.

And olsun, hakimiyyət əvvəlcədən Elşadı saxta çarxlar yaymaqda ittiham etsəydi, bu qədər ağır gəlməzdi. Amma belə bir şey baş vermir.

Xalq hakimiyyətdəki qruplaşmaların qarşıdurmaları haqqında şaiyələri müzakirə etməkdən bezib. Necə ki, parlamentdənkənar müxalifətinseçkidən-seçkiyə nəhayət vahid namizəd seçmək üçün çaxnaşmaya düşdüyünü müşahidə etməkdən də bezib.

Ölkədə heç olmasa cüzi bir ədalət axtarışında ya radikal, ya da həssas həmvətənlərimizin bəziləri dinə üstünlük verir, ənənəvi dünyəvi tolerant ölkədə İslam dəyərlərini təbliğ edir ki, bu da, əminəm, nə ümumilikdə ölkə üçün, nə şəxsən Sizinüçün, nə də tamamilə dünyəvi insan olaraq mənim üçün yaxşı nəticələrə gətirib çıxarmayacaq.

Cənab Prezident, mən çox şey yaza bilərdim, yaza bilərdim, bilərəm və bunu etməyə hazıram. Amma Sizi və oxucuları yormaq istəmirəm. Və inanın, əlimə imkan düşsə, bu məktubda yazdıqlarımı və yazmadıqlarımı Sizə müfəssəl olaraq danışaram.

Mən, ölkədə və onun hüdudlarından kənarda vəziyyəti müşahidə edən Azərbaycan vətəndaşı olaraq, əminəm ki, ölkədə islahatlara ehtiyac var. Ciddi islahatlar. İstəsəniz aprgreyd.

Qətiyyən qorxutmuram, belə bir istəyim belə yoxdur, amma bir müddət sonra ölkəmi Tunis, Misir, Suriya kimi görmək istəmirəm. Amma bənzər təmayülləri və təhlükələri görməyən köməkçilərinizdən və tabelilərinizdən fərqli olaraq, mən gündən-günə daha yaxşı başa düşürəm ki, bundan sonra da heç nə dəyişməsə, hər şey olduğu kimi qalsa, biz də Yaxın Şərq ölkələrinin taleyini yaşayacağıq.

Və mən bunu istəmirəm. Mən bizi qaçılmaz olaraq xeyli geriyə atacaq inqilab istəmirəm. İstəmirəm ki, hakimiyyətə Amerikayönlü qüvvələr, islamçılar, pantürkistlər, millətçilər, fırıldaqçılar, yalançılar, bir dəfə artıq hakimiyyətdə gördüyümüz müsavatçılar-cəbhəçilər gəlsin.

Bu gün prezident vəzifəsində Sizə alternativ görmürəm. Amma bütün bunlara baxmayaraq, belə davam edə bilməyəcəyini də başa düşürəm.

Bizə dəyişikliklər lazımdır. Radikal islahatlar lazımdır və məhz Siz, onları həyata keçirmək məhz Sizin əlinizdədir.

Əks halda, fürsəti qaçırsanız hamımız – Siz, mən, ən əsası isə, əminəm ki, Sizin də ən az mənim qədər sevdiyiniz ölkəmiz ziyan çəkəcək.