De görüm, dostun kimdir...

“Hörmətli, cənab prezident” – əvvəllər bu hakimiyyəti tənqid edən və söyən, bu yaxınlarda keçirilmiş seçkiləri qeyri-demokratik adlandıran o biznes redaktoru xilas etməli olan dəfələrlə təkrarlanan ifadə, görünür, budur.

Bütün bunlar hakimiyyətlə əməkdaşlıq edən və ya onların birbaşa əlaltısı olan bir qrup redaktor və jurnalistin bazar günü baş tutan görüşündə baş verib.

İlham Əliyevin mətbuatın dostu seçilməsi çoxdandır intriqa yaratmır, bunu artıq həzm etmişik. İntriqa yaradan “bazardır”. Kim? Nəyə görə? Neçəyə? - ən maraqlısı, bax, budur.

Mənəviyyat haqqında

Elə yerlər və elə işlər var ki, işin mənəvi tərəfi haqqında danışmağa dəyməz. Bu, insanların işgüzar məsələləri həll etmək üçün toplaşdığı, razılıq əldə etdikləri hallardır. Bu halda mənəviyyata yer olmur, daha doğrusu o, müqavilə çərçivələri ilə məhdudlaşır: bunu etsən, bunu alarsan. Bunu verirəm, əvəzində bunu istəyirəm.

Burada razılaşmaların yerinə yetirilməməsi mənəviyyatsızlıq hesab olunur.

İnsan əvvəlcədən öz prinsipləri ilə alver edirsə, illərdir iddia etdiyi hər şeyi risk altına qoyursa, “mənəviyyat” sözü, prinsipcə, qəbuledilməzdir.

Əlbəttə, aydındır ki, illərlə qurduğun biznesə yazığın gəlir, amma mən ən öndə gedən və ən yaxşıyam, ən çox oxunan və ən, ən, ən... mənəm deyirsənsə, belə çıxır ki, sənin üçün məhz bu biznes, ambisiyalar, rifah daha çox vacibdir, ideya sahibi olan insanların məhrumiyyətlərə məruz qoyan prinsipləri yox. 

Əminəm ki, hazırki prezidentlə görüşdə söz alıb çıxış etmək baha başa gəlir, özünü müxalifətçi adlandıranlar üçün ciddi mənəvi xərclər tələb edir.

Özünü müxalifətçi kimi hiss edənlər üçün isə belə bir görüşdə çıxış fərqli olmalıdır. Özünü media kapitanı adlandıran şəxs, yəqin ki, şəxsi biznesi haqqında deyil, mətbuatın vəziyyəti, söz, ifadə azadlığı sahəsində vəziyyət, məhkəmə iddiaları və yüz minlərə bərabər olan cərimələr, müxbirlərin təqibi və döyülməsi haqqında danışmalı idi...

Amma “hörmətli cənab prezident”, “ölkədə çox şey edilib”, “belə yaxşı deyirdiniz”, “sizə inanırıq” kimi ifadələri işlədib sonra kənara çəkilməyi gözləmək nə qədər böyük cazibədir!

Bu sözləri dilə gətirərkən səmimi şəkildə gülümsəmək lazımdır ki, bunu görsünlər, inansınlar ki, çox çalışırsan, bunu demək sənə nələrə başa gəlir.

Bu cür insanları yaxşı tanıdığım üçün onların özlərinə necə bəraət qazandıracağını təxmin etmək çətin deyil: Elə bir şey deməmişəm, bu, etiket tələbi idi, başqaları əl çalanda mən əl çalmadım, onu üçüncü dəfə prezident seçilməsi münasibətilə təbrik etmədim, mən müstəqiləm, demokratam...

Burada isə qeyri-iradi olaraq doktor Gebbelsi xatırlayıram.

Daha bir redaktor nəinki təəccübləndirdi, o da buna bənzər təəssürat yaratdı.

Bu yaxınlarda onun əməkdaşını həbs ediblər və indi hər nömrədə yazırlar ki, ona MTN-də işgəncə verilir, o, aclıq aksiyasına başlayıb.

Niyə prezidentlə görüşdə heç kim bu məsələni qaldırmadı? Niyə o redaktor susdu? Orada nə bu qəzetin özünə inansaq, həbsxanada ölə biləcək dostun və həmkarın taleyindən daha vacib idi?

Görüş iştirakçılarından biri bu sətirlərin müəllifinə bildirib ki, dövlət başçısı bütün iştirakçılara çıxış etmək təklifi ilə müraciət edib, amma çıxış etməyi arzu edən olmayıb.

Redaktorlar mətbuatın dostu ilə görüşə gəliblərsə,həbsxanalardakı jurnalist həmkarları haqqında məsələni necə qaldırmamaq olar? Belə çıxır ki, problemlər daha vacibdir. Deməli, bu toplantının məqsədi bu dostdan nə isə qopartmaq, onun ağzından faydalana biləcəkləri nə isə maddi bir şey – yeni qrantlar və ya gələcək mənzillər haqqında eşitmək idi. 

Baş ideoloqun texnologiyaları

Tədbirin əsasını belə bir formul təşkil edirdi: bütün mətbuat bizimdir, istədiyimizi ram edə bilərik. Bu da sübutu!

Bu arada 2001-ci ildə redaktorların mərhum Heydər Əliyevlə görüşü yada düşür.

Həmin vaxt bütün çıxışlar tənqidi idi, redaktorlar konkret suallar, tələblər qoyur, iddialar irəli sürürdülər. Onlar qanunçuluğun pozulması, rüşvət, mətbuatın iqtisadi azadlığının təmin edilməsi zərurətindən danışırdılar. Mətbuat müstəqildirsə, o, tənqidi olmaya bilməz.

Heydər Əliyev bütün bunları dinləyirdi və sadəcə dinləmirdi, çoxları ilə razılaşırdı. O, yerindəcə Əli Həsənova konkret məsələləri həll etmək tapşırıqları verdi və bu məsələlər həll olundu.

Böyük Əliyev həmin vaxt jurnalistlərin tənqid etmək hüququ olduğunu, bir çox problemlər haqqında məhz mətbuatdan xəbər aldığını deyirdi.

O, dövlət məmurlarını mətbuata qarşı iddialar verməməyə çağırdı. Onun jurnalistlərdən istədiyi tək şey tənqidi təhqirlə qarışdırmamaq, dövlət maraqlarını unutmamaq idi.

Maraqlıdır ki, həmin vaxt o görüşdə mətbuatın vəziyyəti indikindən xeyli yaxşı olduğu halda həmin redaktor hakimiyyəti tənqid edir və hətta Heydər Əliyevi jurnalistləri incidən kiçik qardaşına təsir etməyə çağırırdı.

Bu gün, 12 il sonra həmin görüşün bəzi iştirakçıları bu görüşə dəvət edilməyib, çünki onların mövqeyi dəyişməyib, əvvəlki iştirakçıların bir hissəsi isə birdən birə hökumətyönlü olub. Onlardan biri, 2001-ci ildə özünü əsl müxalifətçi adlandıraraq, Heydər Əliyevlə görüşdən nümayişkaranə şəkildə imtina edən bir redaktor isə bu gün ikinci cərgədə sakitcə otururdu. 

Bəs dost?

Görünür, o, məmnun idi. İstənilən halda, üçüncü dəfə də mətbuatın dostu olmaq üçün çox şey etmək istədiyini gizlətmirdi. Bu niyyət sevindirir və nikbinlik yaradır.

O, üstüörtülü şəkildə qarşıya qoyulmuş problemləri – yəqin ki, qəzetlərin köşklərdə satışı problemini həll etməyi vəd edib.

Heç kim qəzet satışını məhdudlaşdıra bilməz, müvafiq tapşırıqlar veriləcək, deyə dostumuz vəd edib. Bu da bütün problemlər.

Bəs müstəqil olan və hakimiyyətin təsir göstərə bilmədiyi məhkəmələr necə? Hakimiyyətin baş ideoloqu beynəlxalq təşkilatların jurnalistlərin təqibinə son qoymaq çağırışlarına məhz belə cavab verib.

Oxucu belə bir sual verə bilər: bu sətirlərin müəllifi görüşə gedərdi? Gedərsə, özünü necə aparardı?

Bəli, gedərdi. Prinsipcə, belə bir görüşə getmək üzərinə böyük bir mənəvi məsuliyyət götürmək deməkdir.

İmkan varsa, niyə dövlət başçısına müraciət etməyək? Bu, məsuliyyətli işdir, amma o görüşdə nə deyəcəyin daha böyük məsuliyyətdir.