“Heç bir şər məsuliyyətdən qaçmayacaq”

Bahar ağ-qara rənglərə boyana bilərmi?  Əbədi fevral varmı? Qızıl sözlər dəyərdən düşürmü? Təəssüf ki, Ukrayna bu sualların hamısının cavabını bilir. Əfsus ki, bu cavablar “bəli”dir.

Hər il mayın 8-də biz sivili dünya ilə birlikdə İkinci Dünya Müharibəsi illərində planeti nasizmdən xilas etmiş  hər bir insanı hörmətlə anırıq. Milyonlarla həyat itirildiyi, talelər şil-şikəst edildiyi, ruhların əzab verilərək öldürüldüyü üçün və  vilyonlarla başqa səbəblərdən şərə “Bir daha heç bir zaman!” deməliyik.

Biz bu müdrikliyin ata-babalarımıza nəyin bahasına başa gəldiyini  bilirdik.Onu qoruyub saxlamağın və nəsillərə ötürməyin nə qədər vacib olduğunu bilirdik. Lakin bizim nəslin sözlərin  təhqir ediləcəyinə şahid olacağını  əsla güman etmirdik, amma məlum oldu ki, bu, heç də hamı üçün həqiqət  deyil.

Bu il biz "Bir daha heç bir zaman”ı başqa cür  deyirik. Biz "Bir də heç bir zaman”ı  başqa cür eşidirik. Bu, ağrılı, amansız səslənir. Nida işarəsi  olmadan, sual işarəsi ilə. Siz deyirsinizmi: Bir daha heç bir zaman? Bunu Ukraynaya söyləyin.

Fevralın 24-də “heç bir zaman” kəlməsi silindi. Güllələdilər və bombardman etdilər. Səhər saat 4-də bütün Ukraynanı oyatmış yüzlərlə raketlərlə. Biz dəhşətli partlayışlar eşitdik. Biz eşitdik: bir daha!

Borodyanka şəhəri bu cinayətin çoxsaylı qurbanlarındandır! Arxamdakı – bir çox şahidlərdən biridir! Hərbi obyekt deyil, gizli baza deyil, sadə doqquzmərtəbəli binadır. Bu, Rusiya Federasiyasına, qurunun 1/8 hissəsinə, dünyanın ikinci ordusuna, nüvə dövlətinə təhlükə yarada bilərmi? Bu sualdan daha mənasız bir şey ola bilərmi? Ola bilər.

Nəhəng dövlətin  bu kiçik şəhərin üzərinə atdığı 250-kiloqramlıq fuqas bombalar. Və o, lal oldu. Bu gün o, “Bir daha heç bir zaman!” deyə bilmir.  Bu gün o, heç nə deyə bilmir. Lakin burada hər şey sözsüz də aydındır.

Sadəcə, bu evə baxın. Burada bir vaxtlar divarlar olub. Onların üzərində fotolar olub. Fotoda isə bir vaxtlar müharibə cəhənnəmindən keçənlər vardı. Almaniyaya icbari  işlərə göndərilən 50 kişi. Faşistlər burada 100-dən çox evi odlayanda  diri-diri yananlar.

İkinci Dünya Müharibəsi cəbhələrində həlak olan 250 döyüşçü, nasizmə qarşı savaşan və qalib gələn minə yaxın Borodyanka sakini. Bir daha heç bir zaman olmasın deyə. Uşaqların gələcəyi, fevralın 24-nə qədər burada qaynayan həyat uğrunda vuruşmuşlar.

Təsəvvür edin, bu mənzillərin hər birində adamlar yatmağa necə gedirdilər. Bir-birinə “Gecən xeyrə qalsın!” deyirlər. İşığı söndürürlər. İstəklilərini qucaqlayırlar. Gözlərini yumurlar. Nələr haqdasa xəyal edirlər. Tam sükut hökm sürür. Hamı uyuyur, yuxudan oyanmayacaqlarını bilmədən. Dərin yuxuya gedirlər. Xoş yuxular görürlər. Və bir neçə saatdan sonra onları raket partlayışları ilə oyadacaqlar. Bəziləri isə bir daha  oyanmayacaq. Bir daha heç bir zaman.

Bu şüardan “heç bir zaman” sözlərini çıxarıb atdılar. “Xüsusi əməliyyat” zamanı amputasiya etdilər. Ürəyinə bıçaq sancdılar və gözünün içinə baxaraq dedilər: "Bu, biz deyilik!". “Hər şey o qədər də birmənalı deyil” deyə-deyə işgəncə  verdilər. “Təkrar edə bilərik” deyib " Bir daha heç bir zaman" kəlməsini öldürdülər.

Və belə də oldu. Və bədheybətlər təkrar etməyə başladılar. Və ağır, dəhşətli işğal yaşamış şəhərlərimiz – bunu unutmaq üçün 80 il azdır –  yenidən işğalçı gördü. Və tarixlərində ikinci işğal tarixi ilə üzləşdi. Bəziləri isə, məsələn, Mariupol – üçüncü tarixlə. İki il davam edən işğal zamanı nasistlər orada 10 min dinc sakini qətlə yetirmişdilər. İndiki işğalın iki ayı ərzində  RF 20 min nəfəri məhv etdi.

İkinci Dünya Müharibəsindən onilliklər keçdikdən sonra Ukraynaya zülmət qayıtdı. Və o, bir daha ağ-qaraya boyandı. Bir daha! Şər qayıtdı. Bir daha!! Başqa formada, başqa şüarlar altında, ancaq eyni məqsədlə. Ukraynaya nasizmin qanlı gəlişini bir daha törətdilər. Bu rejimi fanatik təqlid etdilər. Onun ideyalarını, hərəkətlərini, sözləri və simvollarını.

Onun vəhşiliklərinin və şərin guya müqəddəs məqsəd güddüyünü göstərməyə  xidmət edən "sübutlar"ın maniakallıqla – təfərrüatına qədər – yenidən bərpa edilməsi. Onun cinayətlərinin təkrarlanması və hətta “müəllim”i üstələmək, onu bəşər tarixində ən böyük şər kürsiyəsindən düşürmək cəhdləri. Ksenofobiya, nifrət, rasizm və onların səbəb ola biləcəyi qurbanların sayı üzrə yeni dünya rekordu təsbit etmək.

Bir daha heç bir zaman! Bu, düşüncəli insan şərəfinə deyilmiş mədhiyyə idi! Sivil dünyanın himni! Fəqət kimsə səhv oxudu. " Bir daha heç bir zaman"ı  şəkli  notlarla korladı. Oz məhvedici şər ariyasına başlayaraq onu boğdu. Və bu, nasizmin dəhşətlərini öz gözləri ilə görmüş bütün ölkələrə aydındır. Bu gün isə  dəhşətli dejavü yaşayırlar. Bir daha görürlər!

“Üçüncü növ”, öz dövlətinə malik olmaq hüququ və ya ümumiyyətlə yaşamaq hüququ olmayan qullar damğası vurulmuş bütün xalqlar bir millətin tərifini göylərə çıxaran, digərlərinin isə üzərindən asanlıqla xətt çəkən bəyanatlar eşidirlər. Deyirlər ki, əslində, siz mövcud deyilsiniz, süni surətdə yaradılmısınız və deməli, hüquqsuzsunuz. Hər kəs şərin nitqini eşidir. Bir daha! Yenidən!

Və birlikdə ağrılı həqiqəti dərk edirlər: biz hətta bir əsr belə davam gətirə bilmədik. Bizim “Never again”nin (" Bir daha heç bir zaman"ın) yalnız 77 ilə gücü çatdı. Şəri gözdən qaçırtdıq. O dirçəldi. Bir daha və indi. Аgain and now!

Bu gün Ukraynanı dəstəkləyən bütün ölkələr və xalqlar bunu başa düşürlər. Və yırtıcının yeni maska taxmasına baxmayaraq, onu tanıdılar. Çünki, bəzilərindən fərqli olaraq, ulu babalarımızın nəyin uğrunda və nəyə qarşı vuruşduğunu yaddan çıxarmayıblar. Birincini ikinci ilə dəyişik salmadılar, onların yerlərini dəyişmədilər, unutmadılar.

Polyaklar nasistlərin onların torpaqlarında yürüşə başladığını və İkinci Dünya Müharibəsinin ilk atəşini açdıqlarını unutmadılar.  Şərin səni əvvəlcə  necə taqsırlandırdığını, təhrik etdiyini, təcavüzkar adlandırdığını, sonra isə səhər 4:45-də hücum etdiyini və “Bu, özünümüdafiədir” dediyini yaddan çıxarmadılar. Və onlar bunun bizim torpağımızda necə təkrarlandığını gördülər. Onlar nasistlərin dağıtdığı Varşavanı xatirlərində saxlayıblar. Və Mariupolun başına  nə gətirildiyini də  görürlər.

Britaniyalılar nasistlərin 41 dəfə bombaladıqları Koventrini yer üzündən necə sildiyini unutmayıblar. Şəhər 11 saat aramsız  olaraq bombalananda Lüftvaffenin L.Bethovenin "Ay işığı” sonatasını necə səsləndirdiyini. Onun tarixi mərkəzini, fabriklərini, Müqəddəs Mixail Kilsəsini necə dağıtdıqlarını. Və onlar Xarkova raketlərlə necə zərbə endirildiyini, onun tarixi mərkəzinin, zavodlarının və Müqəddəs Uspenski Kilsəsinin necə eybəcər hala salındığını gördülər. Onlar Londonun 57 gecə dalbadal necə bombalandığını, Belfast, Portsmut, Liverpul üzərinə “Fau”ların necə düşdüyünü unutmayıblar. Və qanadlı raketlərin Nikolayev, Kramatorsk, Çerniqova necə şığıdığını  görürlər. Birminhemə necə zərbə vurduqlarını xatırlayırlar. Və onunla qardaşlaşmış Zaporojye şəhərində baş verənləri də görürlər.

Bunu niderlandiyalılar unutmayıblar. Nasistlərin onun üzərinə 97 ton bomba atmaqla Rotterdamın  tamamilə məhv etdikləri ilk şəhər olduğunu.

Fransızlar da bunu yaddan çıxarmayıblar. Esesçilərin yarım min qadın və uşağı diri-diri yandırdığı Oradur-sür-Glanı unutmayıblar. Tüldə dar ağacından kütləvi surətdə asmaları, Ask qəsəbəsindəki qırğını. İşğal edilmiş Lildə çoxminli müqavimət aksiyasını. Onlar Buçada, İrpendə, Borodyankada, Volnovaxada, Trostyanetsdə nələrin törədildiyini gördülər. Onlar Xersonun, Melitopolun, Berdyanskinin və adamların təslim olmadığı digər şəhərlərin necə işğal edildiyini görürlər. Və bu adamlar işğalçının gücü çatmayan çoxminlik dinc aksiyaya çıxırlar, işğalçıların əllərindən gələn isə ancaq dinc insanlara atəş açmaqdır.

Bunu çexlər də unutmayıblar. Nasistlərin bir gecə-gündüzdən az müddətdə Liditseni necə məhv etdiklərini, qəsəbəni tamamilə küllüyə çevirdikdilərini. Onlar Popasnayanın necə məhv edildiyini də gördülər. Onun heç külü də qalmadı.

Bunu bütün əraziləri boyunca kütləvi qətllər və gülləbaran, blokada və böyük aclıq yaşamış yunanlar da unutmayıblar.

Şərlə iki cəbhədə vuruşan, müttəfiqlərilə birlikdə Pörl-Harbor və Dünkerki  yaşamış amerikalılar da bunu xatırlayırlar. Və biz hamımız birlikdə yeni, bunlardan heç də asan olmayan döyüşlərdən keçirik.

Holokostu yaşamış, bir xalqın digərinə nə qədər nifrət bəsləyə bildiyini öz üzərində hiss etmiş hər bir kəs bunu xatirində saxlayıb.

Bunu litvalılar, latviyalılar, estoniyalılar, danimarkalılar, gürcülər, ermənilər, belçikalılar, norveçlilər və bir çox başqaları –  öz torpağında nasizmdən əzab  çəkmiş  və antihitler koalisiyasının tərkibində onu məğlub etmiş bütün insanlar unutmayıb.

Təəssüf ki, bütün bu cinayətlərə məruz qaldığına, qələbə uğrunda vuruşmuş və onu qazanmış milyonlarla adamı itirdiyinə baxmayaraq bu gün onların xatirəsini və şücaətini ləkələyənlər də var.

Bizim ata-babalarımızla birlikdə onların da əcdadlarının azad etdikləri Ukrayna şəhərlərinin öz torpaqlarından atəşə tutulmasına yol verənlər.

Buçadan olan cəlladları öz “Ölməz alayı” ilə  yanaşı qoyaraq onun üzünə tüpürənlər.

Və bütün bəşəriyyətə meydan oxuyanlar. Amma əsas şeyi – hər bir  şərin sonunu eyni olduğunu   – onun sona yetəcəyini unudanlar.

Əziz ukraynalılar!

Bu gün,  Anım və Barış Günündə öz doğma yurdunu və dünyanı nasizmdən xilas etmiş hər kəsin qarşısında baş əyirik. Biz Ukrayna xalqının şücaətini və onun antihitler koalisiyasının qələbəsinə verdiyi töhfəni qeyd edirik.

Bu insanlar onun uğrunda həlak oldular ki, bizim hər birimiz  partlayışlar, atəşlər, səngərlər, yaralanmalar, aclıq, bombardmanlar, blokadalar, kütləvi güllələmələr, cəza əməliyyatları, işğal, həbs düşərgələri, qaz kameraları, sarı ulduzlar, gettolar, Babiy Yar, Xatın, əsirdüşmə, icbari işlər və s. bu kimi anlayışların nə olduğunu öz təcrübəmizdən yox, kitablardan öyrənək. Fəqət başqa cür oldu. Bu, onların hamısına  qarşı ədalətsizlikdir. Amma həqiqət qalib gələcək. Və biz hər şeyin öhdəsindən gələcəyik!

Bunun sübutu isə “Vervolf”dur. Bu, Vinnitsa yaxınlığında Hitlerin keçmiş gərargahı və bunkeridir. Və ondan yalnız bir neçə daş qalıb. Xarabalıqlar. Özünü dahi və yenilməz hesab edən adamdan qalmış viranəlik. Bu, bizim hamımız və gələcək nəsillər üçün bir göstəricidir. Əcdadlarımız nələr uğrunda vuruşublar. Və sübut ediblər: heç bir şər məsuliyyətdən qaça bilməyəcək. Bunkerdə gizlənə bilməyəcək. O darmadağın ediləcək. Odur ki, biz də hər şeyin öhdəsindən gələcəyik! Və biz bunu dəqiq bilirik, çünki bizim  bütün hərbçilərimiz və adamlarımız nasizmə qalib gələnlərin nəslindəndir. Və buna görə də bir daha qalib gələcəklər!

Və yenidən sülh olacaq. Nəhayət, bir daha!

Biz fevralın 24-də başlayan qışı  rəf edəcəyik, mayın 8-də o hələ də davam edir, amma mütləq sona yetəcək və Ukrayna günəşi onu əridəcək! Və biz bütün ölkəmizlə birlikdə şəfəqimizi qarşılayacağıq. Doğmalarımız və əzizlərimiz, dostlarımız və yaxınlarımız yenidən yanımızda olacaqlar! Nəhayət, bir daha! Və müvəqqəti işğal edilmiş şəhər və kəndlərimizin üzərində bayrağımız yenidən dalğalanacaq. Nəhayət, bir daha! Və biz bir yerdə, birlikdə olacağıq. Və sülh olacaq! Nəhayət, yenidən! Və daha ağ-qara rəngli yuxular olmayacaq, ancaq mavi-sarı arzu. Nəhayət, yenidən! Ata-babalarımız bunun uğrunda mübarizə aparıblar.

Nasizmə qarşı müqavimət göstərən hər kəsə əbədi ehtiram!

İkinci Dünya Müharibəsində həlak olanların xatirəsi əbədi yaşayacaq!