Qubad Ibadoğlu 52 il

Bu gün London İqtisadiyyat və Siyasət Məktəbinin dəvətli professoru Qubad İbadoğlunun doğum günüdür. Onun 52 yaşı tamam olur. 52-ci doğum gününü bu millət adamı, xalq adamı, vicdanlı ziyalı, tanınmış iqtisadçı alim Əliyev zindanında qarşılayır. Bugün Qubad bəyin yalnız 52-ci doğum günü deyil, həm də saxta bir ittihamla həyata keçirilən həbsinin 52-cü günüdür. Buğun Avropa və Amerikanın 52 müxtəlif şəhərlərində onu müdafiə tədbirləri keçirilir. Dünən Timor adalarında kampaniyay start verildi. Vətənində isə onu zindana salıblar.

Dünəni, buğunu, bütün varlığı və bioqrafiyası saxta olanlar dünyanın tanıdığı, etimad göstərdiyi, bu ölkənin qürur duyulacaq ziyalılarından biri olan Qubad bəyi saxta dollar kəsmək ittihamı 52 gündür həbsdə saxlayırlar.

Haradasa 20 il olar Qubad bəyi yaxından tanıyıram. Yazıları, iqtisadi təhlilləri və şərhləri diqqətimi cəlb etmişdi. Bugün onun əleyhinə palaz-palaz silsilə böhtanlar verən “Yeni Müsavat” qəzeti həmin illər bu gənc və perspektivli iqtisadçının sosial maarifçiliklə bağlı yazılarını, iqtisadi təhlillərini dərc edirdi. Yaxşı yadımdadır, 2004-cü ilin yanvar ayında Milli Məclisdə “Korrupsiya ilə mübarizə haqqında” qanun müzakirə ediləndə həmin qəzet Qubad bəylə mənim bir səhifəlik münasibətimi vermişdi. Qubad bəy hələ o zaman bu qanunun qüsurlu olduğunu, gündən günə genişlənən korrupsiyanın ölkəni fəlakətə sürüklədiyini demişdi. Qanunun müzakirəsi zamanı mən bildirmişdim ki, korrupsiyaya qarşı mübarizə o zaman effekt verə bilər ki, ölkə başçısı iradə ortaya qoysun. Əgər qoymursa deməli korrupsiyanın başında o, özü dayanır. Belə də oldu.

Sonra biz ölkənin tanınmış ziyalıları ilə birlikdə “Ziyalılar Frumu”nu yaratdıq və Azərbaycanın həyatının ümdə problemləri ilə bağlı müzakirələr keçirməyə başladıq. Daha çox gənclərlə bağlı tədbirlər keçirirdik. 2012-ci ilin fevral ayının 1-də “Gənclərin sosial problemləri” adlı müzakirənin əsas məruzəçisi Qubad bəy idi. O, həmin vaxt İqtisad Universitetinin “İqtisadi təhlil” kafedrasında çalışır və “İqtisadi Tədqiqatlar Mərkəzi”nə rəhbərlik edirdi. Onun təhsil problemləri ilə bağlı məruzəsi dövlətin rəsmi statistikası əsasında hazırlansa da, acınacaqlı mənzərəni ortaya qoyurdu. Onun məruzəsində ən məqam isə, qəbul imtahanlarının nəticəsinə görə 0-100 bal arası nəticə göstərənlər arasında “əlaçıların” olması idi. Qubad bəyin gəldiyi nəticələr hamını heyrətə saldı. Qubad bəy əlavə etdi ki, xaricdə təhsil alıb gələn yüksək savadlı məzunlar iş tapa bilmirlər. Bu doğrudan da acınacaqlı mənzərə idi.

Bu zaman artıq Qubad bəy dünyanın tanınmış universitetlərində təcrübə qazanmışdı. 2004–2005-ci tədris ilində Budapeştdə Mərkəzi Avropa Universitetində, 2008–2009-cu tədris ilində Çapel Hill Universitetində maraqlı təcrübə qazanmışdı. Biz Ziyalı Forumunda social iqtisadi mövzularda tədbirlər keçirəndə onun təcrübəsindən istifadə etməyə çalışırdıq. Bir müddət sonra Ziyalı Forumu və Milli Şuranın rəhbəri, tanınmış ziyalı Rüstəm İbrahimov Qubad bəylə görüşmək istədiyini bildirdi. Biz üçlükdə İBRUS teatrının binasında görüşüb 2 saata yaxın söhbətləşdik. RÜstəm müəllim onun haqqında çox yüksək fikirdə idi.

2015–2016-cı tədris ilində Qubad bə Dürhamda Dyuk Universitetində, 2017–2018-ci tədris ilində Prinseton Qabaqcıl Tədqiqatlar İnstitutunda çalışdı. Bu bir azərbaycanlı alimin böyük uğuru idi. İmzası Biləcəridən o tərəfə tanınmayan, əslində heç bu tərəfə də tanınmayan alimciyəzlər bugün Qubad bəy haqqında sifarişli böhtan yazında gərək əməllərindən utansınlar. 2018–2021-ci tədris illərində Qubad bəy Nyu Cersi Ratgers Universitetində işləyəndə mən də artıq Vaşinqtonda işləyirdim və biz teztez görüşürdük. Yaxşı xatırlayıram Professor Davis Belinda başda olmaqla Ratgers Avroasiya Mərkəzi “Xəzər dənizi regionunda təbii ehtiyatlar, iqlim, yerli nəzarət və demokratikləşmə” mövzusunda konfrans keçirilirdi. Mən də dəvətli idim konfransa. Qubad bəy həmin konfransda "Neft dövləti Azərbaycan: gəlir idarəçiliyinin siyasi nəticələri" adlı maraqlı məruzə ilə çıxış etdi və müzakirələr əsasən onun məruzəsi ətrafında davam etdi.

Qubad bəy 2021-ci ilin avqust ayının sonlarında “London İqtisadiyyat və Siyasət Məktəbinə” gəldi. Bu təhsil müəssisənin adı məktəb olsa da ora dünyanın birinci iqtisadiyyat və siyasət universiteti, akademiyası idi. Qubad bəy gələndə mən artıq 8 ay idi Londonda idim. Onun gəlişi məni çox sevindirdi. Qubad bəyin 50 illiyini də biz ele 2021-ci ilin sentyabrın 12-də Londondakı bir restoranda qeyd etdik. Elə həmin vaxtlar biz Professor Hakan Yavuz, Michael Gunter-in redaktəsi ilə ABŞ və Britaniyada hazırlanan “Dağlıq Qarabağ münaqişəsi Tarixi və siyasi perspektivlər” (The Nagorno-Karabakh Conflict Historical and Political Perspectives) kitabının müəllif heyətinə dəvət almışdıq. Həmin kitab 2022-ci ildə Nyu York və Londonda nəşr edildi və Qubad bəy kitabda Professor Əli Əsgərovla birlikdə Azərbaycanın haqlılığın əsaslandıran “İkinci Qarabağ müharibəsinin səbəbləri və nəticələri” adlı bölməsinə yazmışdı. Son il yarımdır Qarabağ məsələsi ilə bağlı bütün dünya Qubad bəyin Qarabağlı yazdığı həmin bölməyə istinad edir, Azərbaycan hakimiyyəti isə saxta dollar kəsmək və dini eksterimizm ittihamı salıb zindana. Qubad bəy Oxford Universitetində, Princeton Universitetində mühazirlər oxumuş, seminarlar keçirmiş çox az alimlərdəndir. Belə bir alimi saxta ittihamla həbs etməyə görə bir az utanmaq lazımdır. İndi bütün dünya onun azadlığını tələb edir.

Qubad bəy azadlığa çıxacaq, amma şərəfli bir ziyalını, vətənpərvər bir alimi saxta ittihamla həbs etmək ləkəsi həmişəlik olaraq Əliyev rejimin natəmiz əməllərinin siyahısında qalacaq.

Doğum günün mübarək şərəfli insan!

Təkcə biz deyil, indi bütün dünya Sizinlə qürur duyur!

Cəmil Həsənli

Milli Şuranın sədri