KETRİN MAÇALEK: İNSANLAR MƏMURLARIN ONLARIN HÜQUQLARINI TAPDAMASINI MÜŞAHİDƏ ETMƏK İSTƏMİR
Freedom House təşkilatının analitiki və dünyada demokratiyanın vəziyyəti haqqında gündəlik Nations in Transit nəşrinin redaktoru Ketrin Maçalek İsmayıllıda bu yaxınlarda baş vermiş iğtişaşlar və iki vətəndaş fəalının həbsi ilə bağlı şərh verib.
Turan-ın Vaşinqton müxbirinə müsahibəsində o bildirib ki, “İsmayıllıda iğtişaşlar və Bakıda sonrakı mitinqlər yerli və mərkəzi hakimiyyətlər səviyyəsində Azərbaycanda hakim rejimin ayrılmaz hissəsi olan sistemli korrupsiya ilə bağlı ciddi ictimai narazılığın mövcudluğunun dəlilidir”.
Ötən ilin sonlarında Bakıda səfərdə olan Maçalek qeyd edib ki, ölkənin iqtisadi inkişafı neft bumu ilə bağlıdır, lakin bunun faydası “yerli və mərkəzi hakimiyyətlərin və onların ailə üzvlərinin zənginləşməsində və bulvarın kənarında gəlib-gedən olmayan bahalı geyim butiklərində” özünü göstərir.
“Sıravi vətəndaşların fikirlərinə istinad edə bilərəm. Söhbət etdiyim demək olar ki, hər kəs ayın başını sonuna calamaq üçün 2-3 yerdə işləmək məcburiyyətində olduğunu iddia edib. Belə ki, universitetlərdə professorların əmək haqqı aylıq 400-600 dollar dir. Lakin Bakıda həyat heç də ucuz deyil, xüsusən, qonşu ölkələrlə müqayisədə”, deyə o əlavə edib.
Eyni zamanda, rejimin amansız repressiya tədbirləri üzrə böyük təcrübəsi var və ifadə və toplaşmaq azadlığını pozur. İnsanlar yaxşı başa düşür ki, narazılığı ifadə etmək üçün heç bir imkan yoxdur. “Beləliklə, qaynama nöqtəsinə gələnə qədər qəzəb yığılır”, deyə o qeyd edib.
İnsanlar yerli elitaların hakimiyyətdən özlərinin və ətraflarının rifahı üçün sui-istifadə etdiyini, öz seçicilərinin ehtiyaclarına tamamilə biganəlik göstərdiyini görürlər.
Ötən ilin mart ayında Qubada da analoji vəziyyət baş verdi, narazı əhali İnternetdə yerli icra hakimiyyəti başçısının təhqiramiz ifadələrini görüb, küçələrə çıxdı.
İsmayıllıda da yerli icra başçısı Ələkbərovun repressiv idarəetməsi səbəbindən eyni şey baş verdi, ekspert belə hesab edir. Onun yerli sakinləri təhqir edən qohumunun davranışından narazılıq etirazlar üçün səbəb deyil, yalnız bəhanə oldu.
Ölkə hakimiyyəti müxalifətin və ya fəalların və jurnalistlərin bu qəzəbi daha mütəşəkkil müxalif hərəkata çevirəcəklərindən, bunun hazırki rəhbərliyin devrilməsinə gətirib çıxaracağından ehtiyatlanır. Bu səbəbdən, etiraz aksiyalarında iştirak edən siyasi xadimlər və ya jurnalistlər dərhal “təxribatçı” damğası alır və kütləvi iğtişaş təşkil etmək ittihamı ilə həbs edilir.
“Bu, bir neçə məqsədə xidmət edir: 1) Siyasi rəqiblər saxlanılır və onların ictimaiyyətə təsiri müvəqqəti olaraq dayandırılır.
2) Rejim digər fəalları və jurnalistləri belə tədbirlərdə iştirakdan qorxudur,
3) Rejim ləkələnmiş nüfuzunu bərpa etməyə çalışaraq, “təxribatçıları” düşmənçilik məqsədilə iğtişaşları qəsdən təhrik edən ekstremist kimi təqdim edirlər.
Qubada “Xəyal TV” telekanalının yerli icra hakiminin çıxışını İnternetdə yerləşdirərək, guya kütləvi iğtişaşlar təşkil edən iki jurnalistinə qarşı belə ittihamlar irəli sürülüb.
Tofiq Yaqublu və İlqar Məmmədov İsmayıllıya yola düşdükdə, hakimiyyət mütəşəkkil müxalifətin iştirakının və etirazçılarla qarşılıqlı təsirinin potensial nəticələrindən qorxdu. Buna görə hakimiyyət Qubada əl atdığı tədbirləri burada da həyata keçirdi.
“Hər iki vəziyyət göstərir ki, rejim fərqli düşüncəyə qarşı dözümlü olmur və status-kvonu qoruyub saxlamaq üçün eyni repressiv tədbirləri həyata keçirməyə daam edir”, deyə Maçalek bildirib.
“Təəssüf ki, rejim, çətin ki, yaxın gələcəkdə şəffaflığı və azadlığı təmin etmək istəsin, beynəlxalq ictimaiyyətin neft və qaz maraqları isə, görünür, insan hüquqlarına dəstək ideyası üzərində üstünlük təşkil edəcək. Lakin yəqin ki, ölkənin gələcəyi üçün hakimiyyətin nəhayət əhalisinin qəzəbinin gücləndiyini daha ciddi şəkildə dərk etməsi yaxşı olardı, xüsusən, onlar tam inqilab xaosundan uzaq olmaq istəyirsə”, deyə o fikrini tamamlayıb.
Sual-cavab
-
Dövlət Departamentinin nümayəndəsi, Avropa və Avrasiya məsələləri üzrə Büronun Avropa təhlükəsizliyi və siyasi məsələlər İdarəsinin direktoru Liam Uesli Turan-ın Vaşinqtondakı müxbiri Aleks Raufoğlu ilə müsahibəsində NATO-nun Ukraynanın müdafiəsi ilə bağlı planları haqqında danışıb.
-
Ölkənin ən təcrübəli dövlət və siyasət adamlarından biri Sadettin Tantan Turan İnformasiya Agentliyinin suallarını cavablandırdı
-
Al-Jazeera kanalı Türkiyə bürosunun əməkdaşı Yılmaz Akıncı “Peşimdeki melek” adlı xatirələr kitabının işıq üzü görməsindən sonra Turan İnformasiya Agentliyinin suallarını cavablandırdı
-
Sahibkarlığın və Bazar İqtisadiyyatının İnkişafına Yardım Fonduna rəhbərlik edən nüfuzlu ekspert Sabit Bağırov Turan agentliyinə eksklüziv müsahibəsində BMT-nin İqlim Dəyişikliyi haqqında Çərçivə Konvensiyasının tərəflərin 29-cu Konfransının (KX29) ev sahibi kimi ölkənin qarşıdakı roluna işıq salır.
Rəy yaz