Tanınmış alim: “Tariximizin yeni mərhələsindəyik”

“Cəbrayılda universitetə hazırlıq üçün məktəb aça bilərəm”

Turan:Azərbaycan və Ermənistan xarici işlər nazirlərinin oktyabrın 23-də Vaşinqtonda ABŞ dövlət katibilə görüşündən sonra elan edilən növbəti atəşkəs işğalçı ölkə tərəfindən bir neçə saatdan sonra pozulmaqla qalmadı, ayın 21-də Bərdəyə “Smerç” raketlərilə edilən hücum nəticəsində 21 vətəndaşımız şəhid oldu, 70-dən çox yaralı var. Öz torpaqlarını işğalçılardan, terrorçulardan, soyqırımçılardan azad etmək üçün Azərbaycan ordusunun apardığı qərarlı hərbi əməliyyatlarda siz işin əvvəlindən bəri atəşkəsə qarşı olmusunuz və hər üç atəşkəs sizi haqlı çıxarıb. Bundan sonrakı mərhələlər üçün nə düşünürsünüz?

Kamil Vəli: Ordumuzun uğurlu əməliyyatları nəticəsində bu qədər üstünlük yaxalayıb düşmənin nəinki ordusunu, dövlətini də dərbədər hala saldığımız günlərdə heç bir atəşkəs tələbinə qulaq verməməliyik. Yaxından izləyənlər görür ki, proseslərdə qardaş Türkiyə də bizim qədər həyəcan yaşayır, başda cənab prezident Ərdoğan olmaqla, dövləti idarə edənlər hər cür suçlamalara o dəqiqə ən tutarlı cavabları verirlər. Əvvəlki müsahibələrimdə də diqqəti cəlb etdiyim kimi, torpaqlarımızı işğalçılardan, terrorçulardan, soyqırımçılardan azad etmək üçün aparılan uğurlu hərbi əməliyyatlar Türkiyə ilə Azərbaycanı o qədər yaxınlaşdırıb ki, artıq Bakının Ankaradan, Ankaranın isə Bakıdan xəbərsiz addım atmasından söhbət getmir. “Atəşkəs” məfhumunun işğalçı Ermənistana heç bir hərbi, hüquqi, siyasi və diplomatik təsirinin olmadığını və olmayacağını oktyabrın 28-də Bərdəyə Rusiyanın istehsal etdiyi “Smerç” raketlərinin atılması göstərdi.Ordusu darmadağın, dövləti iflas vəziyyətində olan düşmən indi bütün vasitələrdən istifadə edərək həm nəfəs almağa, həm də lobbisinin güclü olduğu ölkələri Azərbaycanın və Türkiyənin əleyhinə qaldırmağa çalışır. Buna imkan verilməməli, şanlı ordumuz torpaqlarımızı tamamilə təmizləyəndən sonra bizim diqtə edəcəyimiz şərtlər altında işğalçı ölkənin təslim olması barədə saziş  imzalanmalıdır. Hər halda, istənilən savaşda tamamilə üstün durumda olan ölkə bunu edər və etməlidir. Başqa variantlar qəbuledilməzdir.

Turan: Sizcə, Rusiya prezidenti Putin “sülh danışıqları masasında Türkiyə də olmalıdır” deyərək nəyə  nail olmaq istəyir?

Kamil Vəli: Hədəf məlumdur və Azərbaycan da, Türkiyə də bunu yaxşı görür: şanlı ordumuzun separatçıları, terrorçuları, soyqırımçıları torpaqlarımızdan təmizləmək üçün apardığı misilsiz hərbi əməliyyatların dayandırılmasına nail olub bizi və Türkiyəni heç bir funksiyası olmayacaq “sülh danışıqları masası”nın arxasına dəvət etməkdir. Elə isə biz bu masanı düz 26.5 il görmüşük, o “proses” bizim əsəblərimizlə kifayət qədər oynayıb. Baxın, bu gün ordumuz Şuşaya bir neçə kilometrlik məsafədədir, bunu separatçılar özləri etiraf edirlər. Şuşa Qarabağın, Qarabağ isə Azərbaycanın ürəyidir. Şuşanı azad etməyimiz Qarabağı tamamiilə geri qaytarmağımız deməkdir. Tam qələbəyə bu qədər yaxın olduğumuz halda hansı “sülh müzakirələri”ndən söhbət gedə bilər? Bunu heç bir ölkə etməz, Azərbaycan da etməyəcək. Bu günlərdə Türkiyədə məndən tez-tez soruşurlar ki, niyə Qarabağı separatçılardan, terrorçulardan, soyqırımçılardan təmizləməkdə bir az gecikirsiniz. Mən onlara izah edirəm ki,ordumuz 28 ildə böyük yol qət edib. Biz təməli sovet vaxtında atılmış ordumuzu NATO standartlarına gətirə bilmişik. Bu, çox çətin və mürəkkəb proses olsa da Türkiyənin yardımıyla buna müvəffəq olmuşuq. Ona görə ordumuz strategiyanı da, taktikanı da çox uğurla həyata keçirir. Müstəqilliyimizin ilk illərində Məclisimizdə iki tanınmış insan - şair-alim Bəxtiyar Vahabzadə ilə vətənpərvər general Valeh Bərşadlı arasında yaxşı mənada mübahisə olmuşdu. Türkiyənin tərəddüdsüz mənəvi dəstək verdiyi hərbi əməliyyatların başlamasında generalımız Polad Həşimovun şəhidlik mərtəbəsinə yüksəlməsinin çox böyük rolu oldu. Bunu Türkiyə də diqqətə alır, Azərbaycanın prezidenti də, hərbi qüvvələri də. Türk əsgəri 1918-ci ildəki kimi gəlib bizim yerimizə savaşmır, əməliyyatların hazırlanmasında məsləhətləşmələr olur, bəzən daha optimal yollar tövsiyə edilir. Müasir savaşların hamısında olduğu kimi, ordumuzun apardığı hərbi əməliyyatlarda da  elmin və texnologiyanın böyük rolu var. Bu baxımdan Azərbaycanın son 28 ildə Türkiyənin də dəstəyi ilə özünün hərbi məktəbini yaratdığını əminliklə deyə bilərəm. Ona görə mənim ürəyim sakitdir. Çünki elmi əsaslar üzərində qurulan, müasir silahları olan ordumuz var. Şimali İraqda, Suriyada və Liviyada Türkiyənin əldə etdiyi təcrübələr, eyni zamanda bizim əldə etdiyimiz təcrübələrdir. Polad Həşimov kimi Türkiyədə təhsil görən general və zabitlərimiz ordumuzun səviyyəsini çox yüksəltdilər. Mən həm də ona görə sakitəm ki, arxamızda Türkiyə var. Bəzən düşünürəm ki, biz şüarçılıq etmədən belə bir ordunu necə yaratdıq? Məni ən çox bu sevindirir. Torpaqlarımızı işğaldan  azad etmək üçün ordumuzun başlatdığı əməliyyatlar artıq 35-ci gününə gəlir. Özümü o qədər rahat və qələbəyə əmin hiss edirəm ki, artıq Qarabağımızın gələcəyinin qurulması barədə də düşünürəm. Milli ordumuzun əsgərlərinin ayağı işğaldan azad edilən əziz vətən torpaqlarına dəydikcə özümüzə inamım daha da güclənir. Bir neçə gün əvvəl gənc bir vətən övladının müasir texnologiyalardan istifadə etməklə  minalanmış ərazilərimizi təmizləmək üçün ucuz və sərfəli layihə hazırladığını oxudum. Bu, onu göstərir ki, biz hər şeyin öhdəsindən gələcəyik. Biz anladıq ki, dövlətin evi əziz Vətən torpaqlarıdır, onu bütün vasitələrlə qorumalı və sərvətimiz olan ordu mənsublarımızın qədrini bilməliyik. İnsanlarımızdakı ruh yüksəkliyi məni çox sevindirir. Çar Rusiyası da, SSRİ də bizi həmişə ordudan uzaq saxlamışdı. Çünki müstəqil dövlət olmağımızı istəmirdilər. İndi isə biz bu qədər güclü milli ordumuzu yaradaraq onunla qürur duyuruq. Tarixi günlərdən keçirik. Azərbaycanda hələ tam savaş səfərbərliyi elan edilməyib, böyük potensialımız hələ savaş meydanlarında deyil. Mən heyrət etdim ki, Türkiyədəki kimi bizdə də insanlar savaşa gülə-gülə gedirlər. Bu, tariximizin yeni mərhələsidir. Əvvəllər Tehran rejimi bizə “süfrəsi qəzetdən olan Azərbaycan” deyirdi, indi isə milli ordumuzun zəfərləri həm də Arazın o tayındakı 35 milyon qardaşımıza örnəkdir.

Turan: Azərbaycanın güclü ordusunun yaradılması nəticəsində yeni tarixin fərqli şəkildə yazıldığını deyirsiniz.

Kamil Vəli: Çar Rusiyası erməniləri Qafqazda bizim torpaqlarımıza öz məqsədləri üçün yerləşdirmişdi. Sonra isə ermənilər “Dənizdən dənizə Ermənistan” xülyasına qapıldılar. Diqqət yetirin, bu gün 13 erməni terror təşkilatının varlığından söhbət gedir. Bu, təkcə bizim üçün yox, dünya üçün də böyük təhlükədir. Bərdəyə atdıqları raketlər göstərdi ki, onların insanlıqda heç bir payı yoxdur. Çünki uşaqları öldürürlər. Tarix boyu ermənilər hansı dövlətin tərkibində olublarsa, o dövlətə xəyanət ediblər. Rus və sovet dövləti onları həmişə müdaifə edib, son günlərdə Nikol Paşinyan Rusiyanı təhdid etdi ki, Krasnodar erməniləri sizdən muxtariyyət tələb edə bilər. Tarix göstərir ki, XİX əsrin axırlarından bəri dünyadakı terror aksiyalarının bir qismində  erməni terror təşkilatlarının birbaşa rolu olub. Bu da bütün dünya  üçün böyük təhlükə mənbəyidir. Ona görə bizim öz torpaqlarımızda erməni separatçılığına, terroruna və soyqırımçılığına  qarşı apardığımız qərarlı mübarizə bəşəriyyətə də böyük töhfəmizdir. O terrorçular Qarabağda bizim evlərimizi, bizim müəssisələrimizi, bizim dini məbədlərimizi, bizim qəbiristanlarımızı viran qoyublar. İstifadə etmədiyin torpaqları işğal altında saxlamaq Allahsızlıqdır. Biz bu müharibədə nə həddindən çox sürətlə getməli, nə də çox ləngiməliyik, səbrlə sürətin arasındakı orta yolla irəliləməliyik. Dost da, düşmən də yaxşı bilməlidir ki, bizim strategiyamız səthi və sadə deyil. Bu, Türkiyə Cümhuriyyəti kimi imperiya ənənəsindən gələn güclü bir dövlətin ağıl və məntiqinin verdiyi məsləhətlərlə 28 ildə  hazırlanmış  strategiyadır. Hazırlığımız o qədər yüksək səviyyədədir ki, Qarabağın bəzi yerlərində düşmənin hələ də  qalması məni əsla narahat etmir. Ordumuz hər gün daha çox sınaqdan keçir və mən heç bir əsgərimizin zərrə qədər yorulduğuna, şövqünün azaldığına əsla inanmıram. Belə şey yoxdur, ola bilməz. Çünki millət özünə inanır. Bəzi türklərin yaşadıqları torpaqlarda şüur səviyyəsi hələ gəlməli olduğu yerə gəlməyib, Azərbaycan ordusunun möhtəşəm zəfərləri türklərin olduğu hər yerə örnəkdir, örnək olacaq. Azərbaycan ilə Türkiyənin əl-ələ verərək yaratdığı mükəmməl hərbi sistem zənciri bizə əminlik gətirdi. Ona görə biz bundan sonra romantik davranmamalıyıq. Çünki addımlarımızın hamısı hərbi nizam-intizam içində ölçülüb-biçilir və atılır. Mən 30 il əvvəl Türkiyəyə yerləşəndə 10 nəfərdən 7-8-nin evi yox idi, indi 10 nəfərdən 9-nun evi var. Türkiyəyə kənardan gələn çox oldu, Türkiyə qaçqınlara çox kömək etdi. Yoxsa indi əhalinin yaşayış səviyyəsi daha yüksək olardı. Hazırda Türkiyədə insanların bir hissəsi kəndə qayıdır, bunu mən də arzu edərdim. İstanbulda səmaya baxmağım yadıma gəlmir (gülür). Azərbaycanda da kəndə axın başlayacaq. 74 yaşım var, mən də Cəbrayıla gedib oradakı evimi yenidən tikmək, yenidən ağac əkmək istəyirəm. Bəlkə orada   universitetlərə hazırlıq məktəbi də aça bilərəm. İstedadlı uşaqların yolunu açmalıyıq, onlar bu günün İnsansız Hava Aparatlarını yaradan uşaqlardır, sabah yeni-yeni kəşflər edəcəklər. Son 30 ildə savaşlar beyinlə aparılır. İndi Azərbaycanda iqtidar-müxalifət söhbəti aparmaq səhvdir. Əli Kərimli də, Cəmil Həsənli də, o biri müxalif qüvvələr də çox düzgün hərəkət edirlər. Biz 27 il səbr etmişik ki, barmağımızı düşmənin gözünə soxaq. Ona görə mən İlham Əliyevin ermənilərə barmaq silkələməsinə 100% haqq verirəm. Ərdoğan Türkiyəyə dik duruş gətirdi, onun “dünya 5-dən böyükdür” sözü bütün dövlətləri oyandırdı. Əminəm ki, torpaqlarımızın düşməndən təmizlənməsindən sonra demokratiya mərhələsinə qədəm qoyacağıq. Çünki bunu zaman tələb edir, müxalifət demokratiyanı öz şəxsi tələbi kimi irəli sürmür. İnsanlar öz canlarını vətən üçün qurban verirlərsə, onlar hər şeyin ən yaxşısını haqq edirlər. Körpə uşaqlarını  qoyub savaşa gedən, orada şəhid olan övladlarımızın ailələri dövlətimizin imkanlarından istifadə etmə haqqı qazanırlar. İndi Azərbaycan Türkiyə ilə yumruq kimi birləşib. Qüvvələrimizi birləşdirdikcə bizə xəyanət edən düşmən özü qaçıb gedəcək. İndi həm öz haqqını qoruyan, həm də başqalarının haqlarına hörmət edən, qardaşlarının hüquqlarına canıyla-qanıyla sahib çıxan millət yetişib. Ona görə kənar qüvvələrin bizim bu müqəddəs savaşımıza müdaxilə etməsindən söhbət gedə bilməz. Ərazi bütövlüyümüzə, konstitusiyamıza, dövlətimizin qanunlarına hörmətlə yanaşan hər kəsə biz də hörmətlə yanaşmağı bilirik. Mən ordumuzun uğurlarının davamını diləyirəm. İqtidarla müxalifətin tamamilə birlik içində olması Türkiyədə də hamının rəğbətinə səbəb olur. Hərbçilərimizin Türkiyə hərbçiləriylə bu qədər güclü həmrəylik və əməkdaşlıq içində olmasından hamımız qürur duyuruq. İnanıram ki, o biri türk ölkələri də bizi örnək kimi qəbul edəcəklər. İnanıram ki, bir gün Özbəkistanda Bəymirzə Haitin heykəli qoyulacaq. İnanıram ki, bir gün Oljas Süleymenov qazax xalqının simvolu olacaq. O, SSRİ-yə tərs şillə vuran adamdır, “Az i Ya” kitabının Moskvadakı müzakirəsində o kitabı Hitlerin “Mübarizəm”  kitabıyla müqayisə etmişdilər. Bizdə də elə adamlar az olmayıb. Sizdən əvvəl də, sizin oxuduğunuz illərdə də universitetdə çox ciddi insanlar vardı. Bizim ədəbi-mədəni həyatımızda bir neçə insanın və dərginin müstəsna rolu olub. Məsələn, Əkrəm Əylislinin baş redaktor olduğu ”Azərbaycan” dərgisi, Yusif Səmədoğlunun baş redaktor olduğu “Ulduz” dərgisi, Məmməd İsmaylın 300 min tirajla çıxardığı “Gənclik” dərgisi  şüurlardakı milli duyğuları oyandıran fenomenlər idi. Milli şairimiz və müəllimimiz Bəxtiyar Vahabzadə həmişə deyərdi ki, milli şüur  ədəbiyyatla başlayır. Və bizi yetişdirən də milli ədəbiyyatımızdır. Cəlil Məmmədquluzadənin, Mirzə Ələkbər Sabirin, Üzeyir Hacıbəylinin, Əbdürrəhimbəy Haqverdiyevin, Əlibəy Hüseynzadənin, Əhməd Ağaoğlunun, Hüseyn Cavidin  atdığı toxumlar soyqırımlara baxmayaraq, yaşadı. O toxumlar bizim bugünkü ordumuzun da, bu günkü siyasi mədəniyyətimizin də, Türkiyə ilə birliyimizin də təməlini təşkil edir. Bu gün nə baş verirsə, tarixdə atılmış toxumların nəticəsidir. Bizə qarşı separatçılıq edən ermənilər  məğlubiyyətdən başqa heç nə əldə edə bilməzdilər. Hrant Matevosyan da yazmışdı ki, “XX əsr bizə düşmədi, biz Bakını da, İstanbulu da itirdik”. Ona görə mən həmişə ümidli və nikbinəm. Allah ordumuza, millətimizə güc-qüvvə versin. Bizim arxamızda Türkiyə var, düzdür. Türkiyənin də arxasında biz varıq. Sabah bu birlik iqtisadiyyat, mədəniyyət sahələrində daha da dərinləşəcək. Mən millətimin fitri istedadına inanıram və güvənirəm.