Media-icmal 01.11.17

Ölkədə fermer təsərrüfatının inkişafı, qadın sahibkarların azlığı, real islahatların olmaması bugünki (01 noyabr 2017-ci il) medianın aparıcı mövzularındandır...

Ərzaq təhlükəsizliyinin təminat yolu

"Azərbaycan" qəzeti "Azərbaycan fermeri ölkənin ərzaq təhlükəsizliyini təmin etmək iqtidarındadır" sərlövhəli məqalədə ərzaq təhlükəsizlyinin təmin

(http://www.azerbaijan-news.az/index.php?mod=3&id=132886) olunması imkanlarını araşdırır.

Müəllif kənd təsərrüfatının qeyri-neft sektorunun ən iri sahəsi olmasını, ərzaq təhlükəsizliyinin təmin olunmasında önəmli rolunu vurğulayır: "Dünyada gedən iqtisadi və siyasi proseslərə nəzər yetirdikdə də ərzaq təhlükəsizliyinin hər bir ölkə üçün prioritet məsələ olduğunu görürük. Hətta bəzi ölkələr ərzaq ixracından idxalçı ölkələrə qarşı təzyiq vasitəsi kimi istifadə edir".

Bundan irəli gələrək, müəllif ölkədə aqrar sektorun təminat və inkişafına xüsusi diqqət yetirildiyini bildirir və fermerlərə texnika, güzəştli kreditlər verilməsi, onların torpaq vergisindən başqa bütün vergilərdən azad edilməsi həmin diqqətin nümunəsi sayılır.

Müəllif vurğulayır ki, təkcə ötən il büdcə vəsaiti hesabına ölkə üzrə 1800 texnika, o cümlədən 94 pambıqyığan kombayn və 300-ə yaxın traktor alınıb və buna 150 milyon dollar xərclənib.

Yazıda deyilir ki, indi ölkənin aqrar sektorunda kiçik və orta təsərrüfatlara üstünlük verilir: "Aqropark sistemində fermer infrastruktur qayğısı, satışın təşkili, saxlanma, təkrar istehsal kimi qayğılardan azad olur, bir çox hallarda xüsusi vergi, kredit güzəştləri əldə edir. Aqroparkda fəaliyyət göstərən fermerlər həmçinin elmi, texniki dəstəklə təmin olunurlar".

Müəllif vurğulayır ki, hazırda ölkənin 19 rayonunda 38 aqroparkın yaradılması haqda qərar qəbul olunub, Şəmkir Aqroparkı isə fəaliyyətə başlayıb.

Müəllif deyir ki, ölkədə icra edilən aqar siyasətin ölkənin ərzaq təhlükəsizliyini təmin etmək, daxili tələbatı ödəməklə aqrqr məhsullarının ixrac payını artırmaq kimi iki əsas vəzifəsi var.

Müəllif 2016-cı ildə ölkədə istehlak edilmiş mal ətinin 94, qoyun ətinin 99, süd və süd məhsullarının 88, yumurtanın 99 faizinin ölkədə istehsal olunduğunu deyir.

Yazıda son illər bəzi kənd təsərrüfatı məhsullarının ixracatda payının artdığı, təkcə ötən il fındıq ixracından 105 milyon dollar qazanc əldə edildiyi vurğulanır.

Müəllif rəsmi rəqəmlərə istinadən ölkədə ixracın 36, qeyri-neft ixracının 27 faiz, kənd təsərrüfatı ixracının 40 faizdən çox artdığını bildirir.

Qadın sahbkar azlığı: səbəblər?

"Exo" qəzetində isə "Azərbaycan qadınları niyə biznes sahəsinə getmirlər?" (http://ru.echo.az/?p=64079http://www.kpsscafe.com.tr/haber/amp/76764) sərlövhəli məqalə oxumaq olar.

Müəllif məlum sahədəki problemlərin səbəblərini ekspertlərlə müzakirə edir və deyir ki, biznes sahəsində qadınlar da kişilər kimi yaxşı çalışırlar, amma zərif cins Azərbaycanda buna o qədər də səy göstərmir.

"Azərbaycan qadınları sahibkarlıq fəaliyyətində xüsusilə fərqlənmirlər. Ona görə də Qadın Sahbkarlar Assosiasiyası yaradılmasının qadın sahibkarlığına əhəmiyyətli təkan verəcəyini düşünmürük. Amma ola bilər ki, bu işi azacıq da irəlilədə bilər". Bunu isə ekspertlər qəzetə bildirirlər.

Ekspertlər deyirlər ki, müəssisələri qeydə alınan qadın sahibkarların çoxu biznesə malik deyildirlər, bunun arxasında öz biznesini xanımının adına yazdıran kişilər dayanır.

Ölkədə əsl sahibkar qadınlar olduğunu, müəssisələr işlətdiklərini deyən ekspertlər bunların sayının çox az olduğunu da bildirirlər.

Ekspertlər bu problemi ümumi şəkildə belə izah etməyə çalışırlar: "Bunun səbəbləri çoxdur, və burada mentalitet də müəyyən rol oynayır, qızların ailədə tərbiyələri qadın sahibkarlığa əks istiqamətli olur. Yaxşı ev qadını, ana olmaq tərbiyəsi çoxsaylı qadın sahibkar zümrəsi yaratmağa imkan vermir, baxmayaraq ki, bir çox qadınlar bu sahədə gərəkli nümunələr də göstəriblər".

Ekspertlərə görə, daha bir səbəb işə götürən birliklərin bu sahədə zəif fəaliyyət göstərməsidir, hətta bu və ya digər biznesin sahibi qadınların olması ilə bağlı statistik göstəricilərin özlərini etibarlı saymaq olmaz.

Amma ekspertlər belə fikir də ifadə edirlər ki, kənd təsərrüfatı sahəsi qadın sahibkarlığının inkişafı üçün perspektivli sahədir və inkişaf üçün yaxşı bazaya malikdir və burada fermer təsərrüfatı formalaşdırmaq olar.

Müəllif xatırladır ki, bu günlərdə Azərbaycanda Qadın Sahibkarlar Assosiasiyası yaradılıb, oktyabrın 26-da qadın sahibkarlığın inkişafına dair tədbirdə isə elan edilib.

Daha sonra müəllif qadın və kişi biznesmenlərin maliyyə xərclərilə bağlı beynəlxalq qurumların açıqladıqları göstəricilərə toxunaraq qadın sahibkarların 10 min dollarla işə başladıqlarını, kömək üçün böyük biznes sahiblərinə yox, ailə və dostlarına müraciət etdiklərini bildirir.

Müəllifə görə, qadınlar maliyyə işlərində daha qənaətcil olurlar.

Müəllif "Global Entrepreneurship Monitor"un açıqlamlarına əsasən

Kişilərin biznesə 22-34 yaşlarında, qadınların isə 35-44 yaşlarından başladıqlarını bildirir.

İslahat alternativsizliyi

"Novoye Vremya" qəzetində isə diqqəti "Mərkəzi Bank yenə də neftin qiymətinin artmasına ümudlidir" səlrövhəli məqalə cəlb edir.

(http://www.novoye-vremya.com/w110003/.../#.WfixXGh-rIU).

Müəllif diqqəti ilin sonuna kimi manatın məzənnəsinin artacağı barədə Mərkəzi Bankın açıqlamasına yönəldir: "Bu açıqlamaya görə, manatın məzənnəsi möhkəmlənmək istiqamətində inkişaf edir, çünki, tədiyyə balanasının vəziyyəti yaxşıdır, neftin qiymətləri isə əlveişlidir. Üstəlik, Mərkəzi Bank manatın "üzən məzənnə" siyasətindən əl çəkmək istəmir, ölkənin inkişafı, xarici şoklara dayanıqlıq baxımından bu siyasəti ən səmərəli vasitə sayır".

Müəllif bu açıqlamanın özünü ölkə iqtisadiyyatının neftdən asılılığının göstəricisi sayır və deyir ki, dünya bazarında neftin qiymətinin nisbi artması Mərkəzi Bankı belə nikbin mövqeyə gətirib.

Amma müəllif xatırladır ki, dünya bazarında neftin dəyərinin üç dəfə enməsi, buna uyğun Azərbaycanın gəlirlərinin kəskin azalması hələ yaddan çıxmayıb və indiki qiymətin dünya bazarında azalmayacağına, manatın məzənnəsinin yenidən enməyəcəyinə də zəmanət yoxdur.

Müəllifə görə, digər tərəfdən, ölkənin qeyri-neft sektoru əhəmiyyətli dərəcədə gəlir gətirə biləcək qədər inkişaf etməyib.

Yazıda vurğulanır ki, bu səbəbdən manatın məzənnə sabitliyi üçün sonsuz vəsait ayrılması valyuta ehtiyatlarının tükənməsinə və təkrar devalvasiyaya əsas ola bilər.

Ölkənin maliyyə sistemində belə durum yaranmasını isə müəllif belə izah edir: "Bu, onu göstərir ki, iqtisadi problemləri həll etmək üçün hökumətin konkret proqramı yoxdur, onlar hələ də neftin qiymətinin qalxacağına ümidlidirlər. Nə üçünsə Mərkəzi Bank qiymətlərin artmasına izah vermir, çünki, vətəndaşlara təqdim olunacaq arqumentləri yoxdur. İqtisadiyyatın indiki durumu həm də dövlət büdcəsinin gəlirlərini göstərir. Rəsmi statistikaya görə, vergilərin 90%-i büdcəyə

459 iri vergi ödəyicisindən daxil olur, qalan 10%-i ancaq 120 min kiçik və orta vergi ödəyiciləri təmin edirlər".

Müəllifə görə, bu göstərici sağlam iqtisadiyyatda olduğu kimi əksinə olsa idi, əhali qiymət artımına görə ciddi problemlərlə üzləşməzdi.

Müəllif ölkədə maaşların əksəriyyətinin, müəyyən olunan yaşayış minimumlarının yaşamaq üçün deyil, ancaq mövcud olmaq üçün yetərli olduğunu bildirir.

Müəllifə görə, çıxış yolu neftdən gələn gəlirlərin ölkədə azad biznesin inkişaına yönəldilməsi ola bilər ki, Noeveç bunun nümunəsidir, çünki, indiki qiymət artımı başqa çıxış yolu qoymur və tədbirlər tələb edir.

Müəllifə görə, indiki böhran neft ixrac edənlərə neftin qiymətindən asılı olmayan iqtisadi model yaratmağı anladıb, odur ki, Azərbaycan özünü xalqın iqtisadi həyat tərzində göstərəcək real islahatlara getməlidir və bunun alternativi yoxdur.